BAL ARILARINDA YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ VE KİREÇ HASTALIĞINA BAĞLI KOLONİ KAYIPLARI

Yıl 2016, , 57 - 66, 28.04.2017

Ebru Borum

https://doi.org/10.31467/uluaricilik.379489

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Bursa bölgesinde 2011-2013 yıllarında yavru çürüklüğü ve kireç hastalığının
koloni kayıpları üzerine etkisini araştırarak değerlendirilmesidir. Bu çalışma, Anadolu arısı (Apis
mellifera anatoliaca) ile Uludağ Üniversitesi Arıcılık Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi,
Görükle kampüsü Bursa’da ilkbahar, yaz ve sonbahar dönemlerinde 200 koloni ile yapılmıştır. Tüm
koloniler 2009 yılı Eylül ayında Bursa ve ilçelerindeki sabit arıcılardan satın alınmıştır. Alınan örnekler
yavru çürüklükleri ve mantar hastalıkları yönünden incelenmiş ve koloni kayıpları açısından özellikle
kış ve ilkbahar dönemlerinde değerlendirilmiştir. Klinik ve laboratuvar bulguları ile yavru çürüklükleri
ve mantar hastalıkları incelenmiştir. 2011-2012 kış sezonunda toplam sönen kolonilerin %12.90’ında
yavru çürüklüğü, 2012-2013 kış sezonunda sönen kolonilerin ise %14’ünde yavru çürüklüğü hastalığı
belirlenmiştir. Aynı dönemde kireç hastalığı bulunan kovanların ise %16.60’ı sönmüştür. Yavru
çürüklüğü tespit edilip 2011-2012 yılı kış sezonunda sönen kolonilerin oranı %80.9, yaşayanların
oranı ise %19.10 olarak saptanmıştır. Yavru çürüklüğü belirlenen kolonilerden elde edilen suni oğul
veya bölmelerden toplam 13 koloniden 10’u kış sonrası sönmüştür. Yavru çürüğü saptanan
kolonilerin ancak %20’sinin ertesi yıla kadar yaşayabildiği görülmüştür. Bu durum yavru
çürüklüğünün bölünen kolonilerde devam ettiğini, bu kolonilerin daha sonra öldüğünü ve koloni
kayıpları açısından ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Yavru çürüklüğü görülen analardan
elde edilen ya da bölünen yeni kovanlarda da hastalık bulguları görülmüş ve bazı kovanlar
sönmüştür. Sonuç olarak bu çalışma ile özellikle yavru çürüklüğünün tek başına ya da birlikte koloni
kayıplarına sebep olduğu ve ana arının genetik yapısının da hastalık görülmesinde etkili olduğu
düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Bal arısı, Apis mellifera anatoliaca, yavru çürüklüğü, kireç hastalığı, koloni kayıpları

Kaynakça

• Alippi, A.M, 1999. Bacterial diseases CIHEAM Options Mediterraneennes, Zaragoza.
• Anonim, 2016. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veritabanı. http://www.tarim.gov.tr/HAYGEM. Erişim tarihi. 15.11.2016
• Aydın, L., Çakmak, İ., Güleğen, E., Korkut, M., (2003). Güney Marmara Bölgesi’nde arı hastalık ve zararlıları anket sonuçları. Uludağ Arıcılık Dergisi 3(1):38-41.
• Bailey L., Ball B.V., 1991. Honey Bee Pathology. 2nd edition, Academic Press, London.
• Beyazıt, A., Akkoca, N., Eskiizmirliler, S., Albayrak,H., Özan, E., Özden, M., Selver, M.M., Tunalıgil S, 2012. Ege Bölgesi İllerinde Önemli Arı Hastalıklarının Yaygınlığının Araştırılması Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Antalya.
• Blacquière T., Smagghe G., Vangestel C.A.M., Mommaerts V., 2012. Neonicotinoids in bees: a review on concentrations, side-effects and risk assessment. Ecotoxicology 21: 973-992. http://dx.doi.org/10.1007/s10646-012-0863-x
• Borum, A.E., Özakın, C., Güneş, E., Aydın, L., Ülgen, M., Çakmak, İ., 2015. The investigation by PCR and culture methods of Foulbrood diseases in honey bees in South Marmara region. Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Dergisi. 21(1): 95-99.
• Bryden, J., Gill, R.J., Mitton R.A.A., Raine N.E., Jansen V.A.A., 2013. Chronic sublethal stress causes bee colony failure. Ecology Letters 16:1463-1469.
• Chen Y., Evans J., Feldlaufer M., 2006. Horizontal and vertical transmission of viruses in the honey bee (Apis mellifera). Journal of Invertebrate Pathology, 92:152–159.
• Calderon, R.A., Rivera, G., Sanchez, L.A., Zamora, L.G., 2004. Chalkbrood (A. apis) and some other fungi associated with Africanized honey bees (apis mellifera) in Costa Rica. Journal of Apicultural Research, 43: 187-188.
• Çakmak, I., Aydın, L., Güleğen, E., 2003.Güney Marmara bölgesinde bal arısı zararlıları ve hastalıkları. U. Arı Drg./ U. Bee J., 3: 33-35.
• Çakmak, İ., Seven-Çakmak, S., 2016. Beekeeping and recent colony losses in Turkey. U. Arı Drg./ U. Bee J. 16(1): 31-48.
• Ellis, J.D., d Munn, P., 2005. The worldwide health status of honey bees. Bee World 86: 88-101.
• Forsgren E., 2010. European foulbrood in honey bees.Journal of Invertebrate Pathology, 103: 5-9.
• Gallai, D., Salles, J M., Settele, J., Vaissere, B E., 2009. Economic valuation of the vulnerability of world agriculture confronted with pollinator decline. Ecol. Econom. 68 (3): 810-821, Doi:10.1016/j.ecolecon.2008.06.014
• Genersch, E., 2010. American Foulbrood in honeybees and its causative agent, Paenibacillus larvae Journal of Invertebrate Pathology. 103: 10–19.
• Giray, T., Çakmak, İ., Aydın, L., Kandemir, İ., İnci, A., Oskay, D., Döke, M.A., Kence, M., Kence, A 2007. Preliminary Survey Results On 2006–2007 “Colony Losses in Turkey’’. U. Arı Derg./U. Bee J. 7, 101-107.
• Gül, A., Kutlu M.A., 2009. Bingöl ili ve ilçelerinde görülen bal arısı hastalık ve zararlılarının belirlenmesi üzerine bir çalışma. 3. Bingöl Sempozyumu Kitapçığı, Bingöl.
• Hutton, S., 2013. Foulbrood diseases of honeybees and other common brood disorders. The Food and Environment Research Agent (online), http://secure.fera.defra.gov.uk › ... › Bee Pests, Diseases & Maps › Foulbrood, Accessed: 03.03.2014.
• Kaftanoğlu, O., Yeninar, H., Kumova, U., Ozkok, D.,1995. Epidemiology and control of honeybee (Apis mellifera L.), diseases in Turkey. TUBİTAK Project No VHAG-925, TUBİTAK Publication No: 92-0054, Final Report. 93 pp. Ankara.,
• Kandemir İ, 2007. Amerika Birleşik Devletlerin’de toplu arı ölümleri ve koloni çökme bozukluğu üzerine bir derleme. U. Arı Drg./ U. Bee J, 7: 63-69.
• Karahan, A., Çakmak, İ., Hranitz, J., Karaca, İ., Wells, H., 2015. Sublethal imidacloprid effects on honey bee flower choices when foraging. Ecotoxicology. 24: 2017-2025, DOI 10.1007/s10646-015-1537-2.
• Morse, R.A., Nowogrodzki R., 1990. Honey Bee Pests, Predators and Diseases, Cornell University Press, Ithaca and London.
• Muz, MN. 2008. Bal arılarında koloni sönmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 32 (3): 271-275. Muz, M.N., Solmaz, H., Yaman, M., Karakavuk, M., 2012. Kış Salkımı Erken Bozulan Arı Kolonilerinde Paraziter ve Bakteriyel Patojenler. YYU Veteriner Dergisi. 23 (3): 147-150.
• Özakın C., Aydın L., Çakmak İ., Güleğen E., 2003. Hazır ve eski peteklerin bakteriyolojik mikolojik yönden incelenmesi. U. Arı Drg./ U. Bee J, 3 (1): 27-30.
• Russenova, N.,Parvanov P., 2005. European Foulbrood Disease–Aetiology, Diagnostics and Control. Trakia Journal of Sciences, 3(2):10- 16.
• Sammataro D., Yoder J.A., 2012. Honeybee colony health. CRC Press, USA.
• Sıralı, R., 1993. Trakya Bölgesi Arıcılığı, Sorunları ve Çözüm Yolları Üzerine Araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi) Trakya Üniv. Fen Bilimleri Enst. 65 sayfa. Tekirdağ.
• Soysal, M. İ., 1992. Biyometrinin prensipleri. Trakya Üniv. Tekirdağ Ziraat Fak. Yay. No: 95. 257 sayfa. Tekirdağ.
• Şimsek, H., Özcan, C., 2001. Elazığ Yöresinde Bulunan Arı İşletmelerinde Avrupa Yavru Çürüklüğü Hastalığının Araştırılması. Turk J Vet Anim Sci, 25 929-932.
• Shimanuki H., Knox D.A., 2000. Diagnosis of Honey Bee Diseases, Agriculture Handbook, Department of Agriculture.
• Tutkun, E., Boşgelmez, A., 2003. Bal Arısı Zararlıları ve Hastalıkları Teşhis ve Tedavi Yöntemleri, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• vanEngelsdorp, D., Tarpy, D.R., Lengerich, E.J., Pettis, J., 2013. Idiopathic brood disease syndrome and queen events as precursors of colony mortality in migratory beekeeping operations in the eastern United States. Preventive Veterinary Medicine. 108: 225-233.
• Winston, M., 1987. The Biology of the Honey bee. Harvard University Press, Cambridge.
• Yalçınkaya, A., 2008. Hatay ve Adana yöresindeki bal arılarının (Apis mellifera L.) mikrobiyal ve paraziter hastalıklar yönünden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniv. Fen Bil Ens, Ankara.
• Yaşar, N., Güler, A., Yeşiltaş, H.B., Bulut, G., Gökçe, M., 2002. Arıcılığın genel yapısının belirlenmesi. Mellifera, 2-3: 47-56.