Türkiye’de Bal Arisi (Apis Mellifera L.)’Nin Avcisi Ari Canava-ri[(Philanthus Triangulum (F.)

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 1, 26 - 34, 29.05.2014

Hikmet Özbek

https://doi.org/10.31467/uluaricilik.376718

Cited By: 1

Öz

Philanthus (Hymenoptera: Crabronidae, Phlanthinae) cinsine giren türler (ülkemizde
8 tür), değişik yaban arısı türleri ve balarılarını avlayarak yavruları için
gıda temin ederler. “Arı canavarı” olarak nitelendirdiğimiz Philanthus triangulum F., sadecebal
arısı (Apis mellifera L.)’na
yönelmektedir. Dişi arı canavarı, çiçekler üzerindeki tarlacı arıları, bazen de
kovan tahtasındaki arıları yakalar, göğüsün ilk halkasına alttan iğnesini
batırarak paralize eder. Bu arıları, larvalarının beslenmesi için yuvaya
taşıdığı gibi, kimilerini de ezerek bal kesesinden çıkan balla beslenirler.
Yuvadaki yavru hücrelerine yeteri miktarda paralize olmuş arıları
yerleştirdikten sonra (1-6 arı) en son bıraktığı arının üzerine bir yumurta
yapar ve hücrenin ağzını kapatır. Yumurta iki günde açılır ve çıkan larva hücre
içerisindeki arılarla beslenmesini sürdürür ve pupa dönemine girer. Yaklaşık 4
haftalık bir süreden sonra ergin dışarı çıkar, birkaç gün içerisinde yuva
yapmaya başlar. İklim koşullarına bağlı olarak yılda 1-2 döl verir. Bir dişinin
günde yakaladığı arı sayısı 10’a kadar çıkabilmektedir. Ülke genelinde görülen
bu zararlı, özellikle Doğu ve İç Anadolu bölgelerinde daha fazla yoğunluk
göstermektedir. 1970’li yıllarda Beylikköprü, Polatlı (Ankara)’da salgın yapan
arı canavarı, bu köydeki arı kolonilerine ciddi boyutlarda zarar vermiştir. Arı
canavarı, 1980-1990 yıllarında Erzurum ve çevre illerde de belirgin bir artış
göstermiş, Atatürk Üniversitesi’nin korunga sahalarında metrekarede üçe ulaşan
düzeyde tespitler yapılmıştır. Ancak son yıllarda adeta nadir rastlanır duruma
düşmüştür. Genelde arıcılar, bu zararlıyı tanımamakta, birçok arı uzmanları ise
eşekarıları (Vespidae türleri) ile karıştırmaktadırlar

Anahtar Kelimeler

Arı Canavarı, Philanthus triangulum, Crabronidae, Apis mellifera, Türkiye

Kaynakça

• Armitage, K. B., 1965. Notes on the biology of Philanthus bicinctus (Hymenoptera: Sphecidae). J. of the Kansas Entomological Society 38(2): 89-100.
• Beekhuis, van Till, F. W. 1935. Enige beknopte aantekeningen over het leven van de bejenwolf (Philanthus triangulum F.). Maandschift v. Bijentelt 38: 258-269.
• Bohart, R. M., A. S. Menke, 1976. Sphecid wasps of the world. University of California press, Los Angeles, 695 pp.
• Çakmak, İ., L. Aydın, 2006. The Incidence of Honeybee Parasites and Diseases in Turkey.Second European Conference of Apidology, Prag.
• Corbet, S.A., I. H. Williams, & J. L. Osborne, 1991. Bees and pollination of crops and wild flowers in the European commonity. Bee World 72 (2): 47-59.
• De Jong, D., 1990. Insects: Hymenoptera (ants, wasps, and bees). Pages 135-155 in R. A. Morse and R. Nowogrodzki, editors. Honey bee pests, predators, and diseases. Cornell University Press, Ithaca, New York, USA.
• El-Borollosy, F. M., Wafa E. K., El-Hefny, A. M. 1972.Studies on the biology of Philanthus triangulum F. Abdel Kader (Hymenoptera: Sphecidae). Bull. Soc. Ent. Egypte 56: 287-295..
• Free, J.B., 1993. Insect Pollination of Crops, 2nd edn., London, Academic Press.
• Goetze, G., 1935. Der Bienenwolf (Philanthus triangulum) und seine Bekampfung. Rhein. Bienen ztg 86: 304-309.
• Lavigne, R. J. 2005. Predator-prey database for the family Asilidae (Hexapoda: Diptera). http://www.geller-grimm.de/catalog.lavigne.htm. 12.10.2008.
• McGregor, S.E., 1976, Insect Pollination of Cultivated Crop Plants, Agriculture Handbook, 496. Washington Dc.,U.S. Depart. of Agric., 411pp.
• Özbek, H., 1982. Türkiye için önemli bir bal arısı (Apis mellifera L. ) avcı böceği, Philanthus triangulum abdelkader Lep. (Hymenoptera: Sphecidae). Atatürk Üniv. Zir.Fak.Derg., 13 (34): 47-54.
• Özbek, H., 1988. Bazı yörelerimizde arıcılığı tehdit eden arı canavarı (Philanthus triagulum abdelkader Lep. (Hymmenoptera: Sphecidae)). Teknik Arıcılık 18 (Temmuz): 2-5.
• Özbek, H., 2003. Türkiye’de arılar ve tozlaşma sorunu.Uludağ Arıcılık Dergisi 3 (3):41–44.
• Özbek, H., 2008a. Türkiye’de yonca bitkisini ziyaret eden arı türleri ve Megachile rotundata F. (Hymenoptera: Megachilidae). Uludağ Arıcılık Dergisi, 8 (1):17–29.
• Özbek, H., 2008b.Türkiye’de ılıman iklim meyve türlerini ziyaret eden böcek türleri. Uludağ Arıcılık Dergisi. 8 (3): 94-105.
• Özbek, H., 2011. Korunga (Onobrychis viciifolia Scop): önemli bir arı bitkisi. Uludağ Arıcılık Dergisi 11(2): 51-62.
• Özbek, H., O. Ecevit 1984. Balarısı (Apis mellifera L.)'da Varroa Akarı (Varroa jacopsoni (Oudemans) (Acarina: Varroidae). Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Karantina Genel Müdürlüğü Yay., Ankara.
• Özbek, H., E. Yıldırım, T. Osten, 1999. A contribution to the knowledge of the fauna of the families Myrmosidae and Mutillidae in Türkiye.TürkiyeEntomolojiDergisi, 23 (1): 15-26.
• Simon-thomas, R. T., A. M. J. Simon-thomas 1972. Some observations on the behaviour of females of Philanthus triangulum(F.) (Hymenoptera: Sphecidae). Tijdschrift Entolologie 115:123-139.
• Simon-thomas, R. T., A. M. J. Simon-thomas, 1980.Philanthus triangulum(F.) and itsrecent eruption as a predator ofhoney bees in an Egyptian oasis. Bee World 61(3): 97-107.
• Strohm, E., J. Kroiss, G. Herzner, C. Laurien-Kehnen, W. Boland, P. Schreier, T. Schmitt, 2008. A cuckoo in wolves’ clothing?Chemical mimicry in a specialized cuckoo wasp of the European beewolf (Hymenoptera, Chrysididae and Crabronidae). Frontiers in Zool-ogy5:2http://www.frontiersinzoology.com/content/5/1/2
• Stuke, J. H., R. Hayat, H. Özbek, 2007. Records of notable Conopidae (Diptera) from Turkey.Faunistische Abhandlungen (Dresden) 26: 109-117.
• Suttle, K. B., 2003. Pollinators as mediators of top-down effects on plants.Ecology Letters 6: 688-694.
• 25) Thiem, H., 1932. Die Bienenwolf-Plage im Kaligebiet der Werra und ihre Bekampfung. Dt. Bienenzucht 40: 173-186.
• Thomas, C. R., 1960. The Europen wasp (Vespula germanica F.) in New Zealand. New Zeland Sci. Ind. Res. Inform. Ser. No.27.
• Thomas, R. T. S, R. D. Veenendaal, 1978. "Observations on tbe behaviour underground of Philanthus triangulum (F) (Hymenoptera, Spheeidae. Ent. Beriehten, Amst. 38: 3-8.
• Tutkun, E. 2011. Arıcılık Tekniği, geliştirilmiş 2. baskı. Önder Matbaacılık, Kızılay, Ankara.