İbn Hazm’ın Müdâvât’ında Ahlâka İlişkin Görüşleri

Year 2007, Volume: 16 Issue: 2, 59 - 78, 01.06.2007

Enver Uysal

Abstract

-

Keywords

-

İbn Hazm’ın Müdâvât’ında Ahlâka İlişkin Görüşleri

Abstract

Bu çalışma İbn Hazm’ın ahlâka ilişkin düşüncelerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Düşünürün ahlâka dair temel eseri, “Müdâvâtü’n-Nüfûs”tur. Eser, el-Ahlâk ve’s-Siyer adıyla da bilinmektedir. İbn Hazm bu eserde genel anlamda hayata, özel anlamda da ahlâka ilişkin tecrübelerini dile getirmiştir. Ona göre felsefenin amacı; nefsi eğiterek insanı erdemli kılmak, ona dünya ve ahiret mutluluğunu kazandırmaktır. Dinin amacı da bundan farklı bir şey değildir. Bu durumda felsefe ile dinin, ahlâkî misyonları itibariyle örtüştüğü anlaşılmaktadır. İbn Hazm insan tabiatının ahlâkî açıdan önemini vurgulamakla beraber, akıllı insanı, “temyiz gücünün gerekli gördüğü şeyleri yerine getiren kimse” olarak tanımlar. Ahlâktaki “dört erdem” üzerinde geniş olarak durur, ancak dinî bir yaklaşımla Allah’ın ve Resulünün emirlerinin bütün erdemleri kapsadığını ifade eder. Ayrıca o, iyi insanlarla dostluğun, erdemlere sahip olmadaki olumlu katkısını belirtir. Eserinde zaman zaman ahlâkî öğütlere de yer verir

Keywords

İbn Hazm, Müdâvâtü’n-Nüfûs, el-Ahlâk ve’s-Siyer, Ahlâk, Erdem

References

• Apaydın, H. Yunus, “İbn Hazm” mad. TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1999, c.XX.
• Arendonk, C. Van, “İbn Hazm” mad. İslâm Ansiklopedisi, M.E.B. Yay., İstanbul 1968, c.V/II.
• Corbin, Henry, İslâm Felsefesi Tarihi (Çev. Hüseyin Hatemi), İletişim Yayınları, İstanbul 1986.
• Fahri, Macit, İslâm Ahlâk Teorileri (Çev. Muammer İskenderoğlu- Atilla Arkan), Litera Yayıncılık, İstanbul 2004.
• ………., İslâm Felsefesi Tarihi (Çev. Kasım Turhan), İklim Yayınları, İstanbul 1987.
• Ferrûh, Ömer, İbn Hazm el-Kebîr, Beyrut 1987.
• ………., “Zahirilik” (İslâm Düşüncesi Tarihi içinde, Editör: M. M. Şerif, Çev. Ahmet Demirhan), İnsan Yay., İstanbul 1990, c.I.
• İbn Hazm, el-Fasl fi’l-Milel ve’l-Ehvâ ve’n-Nihal, Bağdat Tsz.
• ………., el-İhkâm (Nşr. Ahmed Muhammed Şâkir), Beyrut 1983.
• ………., Risâle fî Müdâvâti’n-Nüfûs ve Tehzîbi’l-Ahlâk ve’z-Zühd fi’r- Rezâil (Resâilü İbn Hazm el-Endülüsî içinde), Nşr. İhsan Abbas, Beyrut 1987; Türkçe çevirisi; Ahlâk (Çev. Cemaleddin Erdemci-Hasan Hüseyin Bircan), Bilge Adam Yayınları, Van 2005.
• ………., Merâtibu’l-Ulûm (Resâilü İbn Hazm el-Endülüsî içinde), Nşr. İhsan Abbas, Beyrut 1983, c.IV.
• ………., et-Takrîb li Haddi’l-Mantık (Nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1959.
• ………., Tavku’l Hamâme fi’l-Ülfe ve’l-Ullâf (Resâilü İbn Hazm el- Endelüsî içinde, Nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1987; Türkçe çevirisi; Güvercin Gerdanlığı (Çev. Mahmut Kanık), İnsan Yayınları, İstanbul 2002.
• ………., Tefsîru Elfâz Tecrî beyne’l-Mütekellimîn fi’l-Usûl (Resâilü İbn Hazm el-Endülüsî içinde, Tahkik: İhsan Abbas), Beyrut 1983, c.IV.
• El-Kindî, Yakub b. İshak, Fi’l-Hîle Li Def’il-Ahzân, Türkçe çevirisiyle neşreden: Mustafa Çağrıcı, Marmara Ün. İlâhiyat Fak. Vakfı Yay., İstanbul 1998.
• Kutluer, İlhan, “Müdâvâtü’n-Nüfûs” mad., TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2006, c.XXXI.
• Nykl, A. R., Ibn Hazm’s Treatise On Ethics, The American Journal Of Semitic Languages and Literatures, Chicago 1923, c.40, no:1.
• Pavlin, James, “Sünnî Kelâm ve Kelâmî İhtilaflar” (İslâm Felsefesi Tarihi içinde, Editörler: Seyyid Hüseyin Nasr-Oliver Leaman, Çev. Şamil Öçal-Hasan Tuncay Başoğlu), Açılım Kitap, İstanbul 2007, c.I.
• Er-Râzî, Ebû Bekr Muhammed b. Zekeriya, Et-Tıbbu’r-Rûhânî (Resâilü Felsefiyye içinde), Beyrut 1982; Türkçe çevirisi; Ruh Sağlığı (Çev. Hüseyin Karaman), İz Yayıncılık, İstanbul 2004.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “İbn Hazm” mad., TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1999, c.XX.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed, A’lâm ü’n-Nübelâ’, Beyrut 1985.