Kısa “TRT” İçeriklerinin Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılabilirliğinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 1 - 32, 30.12.2024

Hilal Ece Tunç

Öz

Araştırmada dinleme/izleme metinlerinin çeşitliliğinin artırılmasına uygun içerik örnekleri sunarak katkıda bulunmak amaçlanmış; ilk ve tek Türk devlet kanalı olan TRT’nin (Türkiye Radyo Televizyon Kurumu) kısa içeriklerinin yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılabilirlik durumu incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. TRT’ye ait 5 dakikadan kısa içerikler evreninden, 15 video örneklem olarak alınmıştır. Örneklemdeki videolar; kültür aktarımı, deyim ve atasözlerine yer verilmesi, merak unsuru içermesi, bilgilendiricilik, röportaj niteliği taşıması; müzik, mizah kullanımı ve iletişimsel yaklaşıma uygunluk kriterlerinden birini veya birkaçını içeriyor olmasına göre seçilmiştir. Seçilen içeriklerin yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılabilecekleri dil düzeyi ve hitap ettikleri dinleme/izleme ve sözlü etkileşim kazanımları, Türkiye Maarif Vakfının hazırladığı “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı”na göre belirlenmiştir. Araştırma sonucunda içeriklerin, çoğunlukla B2 düzeyinde toplandığı; temel dil düzeyindeki öğrenciler için ileri düzey dil yapıları içerdiği tespit edilmiştir. İçerikler kazanımlar yönünden incelendiğinde ise 15 içerikte toplam 66 adet dinleme/izleme kazanımına rastlanmıştır. İçeriklerin bağlantılı olduğu sözlü etkileşim kazanımlarının sayısı ise 47‘dir. Her içerik ortalama 7,53 kazanımın gerçekleştirilmesine uygundur. İçerikler Türkçenin günlük kullanımına dair özellikler taşıdıkları ve kültürel unsurları da içerdikleri için otantik materyal olarak kullanılabilir bulunmuştur. TRT gibi Türk kültürü hakkında içerik üreten kurumların doğrudan yabancılara Türkçe öğretimi için de içerik üretmeleri önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yabancılara Türkçe öğretimi, dinleme/izleme becerisi, video, içerik, TRT

Kaynakça

• Adıgüzel, M. S. (2010). Kaşgarlı Mahmut‟un Türkçe öğretim yöntemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27-35.
• Çakır, İ. (2011). Yabancı dil öğrenme ortamlarında kültürün rolü. Milli Eğitim Dergisi, 248-255.
• Çangal, Ö. (2021). Dil öğretiminde YouTube’un kullanımı: yabancılara Türkçe öğretenlerin deneyimleri ve bakış açıları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 63-80.
• Çelik, E. (2006). Fizik öğretiminde bilgisayar destekli mizahın öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi).
• Çelik, M. E. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde otantiklik ve otantik materyallerden yararlanma, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 791-806.
• Çolak, F. (2013). Türkçe dil bilgisi öğretiminin genel sorunları ile alan literatüründeki tartışmalı lonuların ilköğretim ikinci kademe dil bilgisi öğretimine yansımaları ve çözüm önerileri, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 87-88.
• Dündar, Ş. N & Kara, M., (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde dijital platformların kullanılmasına yönelik öğretmenlerin görüşleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 557-579.
• Göçer, A. & Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, terature and History of Turkish or Turkic, 797-810.
• Hayran, T. & Yazıcı, H. (2020) Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan deyimler üzerine bir inceleme, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 433-450.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 63.
• Köse, D. (2008). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sınavların hazırlanması ve yygulanması. Dil Dergisi, 36-47.
• Levorato, M. Chiara. 1993. “The acquisition of idiomsand the development of figurative competence. Idioms: Processing, structure, andinterpretation”. ed. Cristina Cacciari, Patrizia Tabossi. Lawrence Erlbaum Associates, Inc. 101-123.
• Memiş, M. (2016). Yabancı dil öğretiminde eğitim ortamı ve kültür aktarımı. Journal Of Turkish Studies, 11(9), 605-616.
• Memiş, M. (2023). Yabancılara Türkçe öğretiminin güncel sorunları (3. Baskı). Pegem Akademi.
• Miller, M. (2005). Improving aural comprehension skills in EFL, using authentic materials: an experiment with university students in Nigata, Japan. (Unpublished master‘s thesis, University of Surrey).
• Mora, C. F. (2000). Foreign language acquisition and melody singing. ELT journal, 54(2), 146-152.
• Ömeroğlu, E. & Güleç, İ. (2016). Yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitaplarının incelenmesi. (Yayınlanmış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi).
• Susam Sokağı. (2023, 2 Aralık). In Vikipedi. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Susam_Soka%C4%9F%C4%B1 Şaraplı, O. (2011). The use of authentic materials in the second language classrooms: Advantages and disadvantages. Dil Dergisi, 154, 32-43.
• Tamo, D. (2009). The use of authentic materials in classrooms. Journal of JCPJ, 2(1), 74-78.
• Temizyürek, F., & Birinci, F. G. (2016). Yabancı dil öğretiminde otantik materyal kullanımı (Using authentic materials in foreign language teaching). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 54-62.
• The ABC song. (2023, 1 Aralık). In Wikipedia. https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_ABC_Song TRT 2. (2021). Sanat Tarihi: yeryüzleri .https://youtu.be/lAtEN7bX9Jk?feature=shared adresinden 20.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2018). Saat nedir. https://youtu.be/mji7N_uD85I?feature=shared adresinden 21.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2018). Trafik lambası. https://youtu.be/lMW5EHygFSg?feature=shared adresinden 22.10.2023 tarihinde erişilmiştir.
• TRT Arşiv. (2019). Vücudumuz şarkısı. https://youtu.be/cjaQFKc5Hlo?feature=shared adresinden 20.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2019). Daha dün annemizin. https://youtu.be/yx9ZraXNI50?feature=shared adresinden 21.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2020). Ne olmak istiyordunuz, ne oldunuz. https://youtu.be/PCL8y1WSmAk?feature=shared adresinden 22.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2022). Ben buraların yabancısıyım. https://youtube.com/shorts/C5a7q9jVUMw?feature=shared adresinden 20.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2022). Çarşıdan aldım bir tane. https://youtube.com/shorts/bAfZ27ppM8k?feature=shared adresinden 21.10.2023 tarihinde erişilmiştir.
• TRT Arşiv. (2022). Sahi, ben öğretmen olamaz mıyım .https://youtube.com/shorts/BgwXpun6_Mc?feature=shared adresinden 22.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2022). Yakıştır: d harfi. https://www.tiktok.com/@trtarsiv/video/7112473450958032130 adresinden 20.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Arşiv. (2023). Çinliler bu parmağı niye kullanmaz. https://youtu.be/pGzpxysvq90?feature=shared adresinden 21.10.2023 tarihinde erişilmiştir.
• TRT Belgesel. (2021). Modern zamanların Robinson Crusoe’si: geçmişin gölgesinde. https://youtu.be/27oJkqmCYZ8?feature=shared adresinden 22.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT Belgesel. (2022). Nice bayramlara. https://youtu.be/0tZaZ8e9EjE?feature=shared adresinden 20.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT. (2011). Edi ile Büdü: elmalı pasta .https://youtu.be/EAXBgbncBPA?feature=shared adresinden 21.10.2023 tarihinde erişilmiştir. TRT. (2019). Karne günü. https://youtu.be/V-Iy9lUheQU?feature=shared adresinden 22.10.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Tseng, Y. H. (2002). A Lesson in Culture. ELT Journal, 56(1), 11-21.
• Türkiye Maarif Vakfı, (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. İstanbul.
• Uygur, N. (2006). Kültür Kuramı. Yapı Kredi Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Ü. & Tepeli, Y. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi bağlamında yabancı dil öğretim yöntemlerinin dil bilgisi öğretimine yansımaları: iletişimsel yöntem, dil bilgisi çeviri yöntemi ve dil bilgisi öğretimi. International Journal of Language Academy, 3(1), 265-286.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper In Brief, 13(13), 1-10.