TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE KÜLTÜRDİLBİLİM KAVRAMLARININ TOPLUMDİLBİLİMSEL YETKİNLİĞİN KAZANDIRILMASINDAKİ ÖNEMİ: VEDALAŞMA ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 18 - 27, 30.06.2023

Doç. Dr. Asli Fişekcioğlu

Öz

İçinde yaşadığımız yüzyılda disiplinlerarası çalışmaların oldukça ivme kazandığı görülmektedir. Bu durum, bir önceki yüzyılda kendi sınırları içinde tespitler yapan alanların da kendi sınırlarını genişletmek amacıyla yeni bakış açılarına doğru yönelmelerini sağlamıştır. Bu bağlamda kültürdilbilim, kültürbilim alanının kendi sınırlarına dilbilimi de almasıyla XX. yüzyılın son yıllarında kendini tanımlamış bir alandır. Kültür – dünya görüşü, dil – dünya görüşü, milli kültür - dünya görüşü ve bilişsel dünya görüşünün dillere yansımasını inceleyen ve karşılaştırmalı çalışmalarda duruma uygun yöntemler kullanan kültürdilbilimin verilerinin, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında da kullanılması sosyal aktör olarak tanımlanan öğrenenin, özellikle sözcük öğretimi kapsamında, gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Aynı zamanda kültürdilbilimsel yaklaşımın, Diller İçin Avrupa Ortak Çerçeve Metninde (2020) tanımlanan toplumdilbilimsel yeterliliğin dil düzeylerine göre geliştirilmesinde önemli katkıları olacağı düşünülmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde, özellikle A1 ve A2 dil düzeylerinde etkileşim temelli yaklaşımlarda vedalaşma yapılarının öğretimi programlarda yer almaktadır. Her milletin kendine özgü selamlama ve vedalaşma kalıplarının o milletin özolgularına göre şekillendiği için Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Türk toplum bilgisinin aktarımı bağlamında selamlaşma ve vedalaşma kalıplarının öğretiminin oldukça önemli olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Kitabının A1 ve A2 dil düzeylerinde kullanılan vedalaşma sözcükleri incelenmiş, aynı dil dil düzeylerinde Fransızca öğretmek amacıyla hazırlanmış Alter Ego A1 ve A2 kitaplarındaki vedalaşma sözcükleriyle karşılaştırılmıştır. Vedalaşma sözcükleri kültürdilbilimsel karşılaştırma bağlamında değerlendirildikten sonra Diller İçin Avrupa Ortak Çerçeve Metninde (2020) yer alan toplumdilbilimsel yeterlilik ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Çalışmada nitel araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültürdilbilim, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, Vedalaşma

The Importance of Cultural Linguistics Concepts in Attributing Social Linguistics Competency in Teaching Turkish As A Foreign Language: The Example Of Failure

Öz

In the century we live in, it is seen that interdisciplinary studies have gained momentum. This situation enabled the areas that had made determinations within their borders in the previous century to turn towards new perspectives in order to expand their borders. In this context, cultural linguistics, with the field of cultural science taking linguistics to its limits, XX. It is a field that has defined itself in the last years of the century. The use of cultural linguistics data, which examines the reflection of culture - world view, language - world view, national culture - world view and cognitive world view on languages and uses appropriate methods in comparative studies, in the field of teaching Turkish as a foreign language, the learner, who is defined as a social actor, especially within the scope of vocabulary teaching. will positively affect its development. At the same time, it is thought that the cultural linguistics approach will make important contributions to the development of sociolinguistic competence defined in the Common European Framework of Reference for Languages (2020) according to language levels. In the teaching of Turkish as a foreign language, especially in the A1 and A2 language levels, interaction-based approaches, the teaching of greeting and goodbye structures are included in the programs. It can be said that the unique greeting and farewell patterns of each nation are shaped according to the specifics of that nation. In the teaching of Turkish as a foreign language, especially in the A1 and A2 language levels, interaction-based approaches, the teaching of greeting and goodbye structures are included in the programs. It can be said that the unique greeting and farewell patterns of each nation are shaped according to the specifics of that nation. In this study, farewell words used in the A1 and A2 language levels of the Istanbul Turkish Book for Foreigners were examined and compared with the farewell words in the Alter Ego A1 and A2 books, which were prepared to teach French at the same language language levels. After the goodbye words were evaluated in the context of cultural linguistic comparison, they were evaluated according to the sociolinguistic competence criteria in the Common European Framework of Reference for Languages (2020). In the study, document analysis method was used in qualitative research.

Anahtar Kelimeler

Cultural linguistics, Teaching Turkish as a Foreign Language, Farewell

Kaynakça

• Akarsu, B. (1984). Humboldt’da Dil Kültür Bağlantısı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Alimjanova, G.M (2016). Karşılaştırmalı Kültürdilbilim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Alter Ego + A1 (2012) Ed. Annie Berthet . Paris: Hachette.
• Alter Ego + A2 (2012) Ed. Annie Berthet . Paris: Hachette.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? . Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2) , 368-388. DOI: 10.31592/aeusbed.598299
• D-AOÇM(2020)erişim: http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/04144518_CEFR_TR.pdf
• İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Kitabı A1 (2014) Ed. Ferhat Aslan İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Kitabı A2 (2014) Ed. Ferhat Aslan İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15) , 170-189. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/susbid/ issue/54983/727462
• Onursal Ayırır, İ. “Türkiye Türkçesinde Kalıp Sözler: Nezaket Kuramı Açısından Edimbilimsel Bir Değerlendirme”. Milli Folklor 16 (2020 ): 86-98 https://dergipark.org.tr/tr/pub/millifolklor/ issue/55811/767020
• Ruçina L. ( 2016). Kültürdilbilim Temel Kavramlar ve Sorunlar. ed. Olena Kazan. Dilbilimsel Disiplinler Arasında Kültürdilbilimin Yeri. ( 27-32). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Selçuk, A. (2005). KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM AÇISINDAN GÜNDELİK İLETİŞİM DAVRANIŞLARI . Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (13) , 1-17. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61778/923498
• Sergeyeva M. (2016) Kültürdilbilim Temel Kavramlar ve Sorunlar. ed. Olena Kazan Kültürdilbilimde Temel Kavramların Tanımlanması Üzerine. ( 50-60). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Şimşek, F. (2013). Kültürbilim Alanında Yaşanan Kültürel Dönüşümlerin Kültür Odaklı Çeviri Kuramlarına Etkisi. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1 (2) , 258- 264. DOI: 10.12992/TURUK71
• Telebayev, G. & Aralbay, S. (2020). Kültür Olgusundaki Bilgi Ve Bilim Sorunları. A. Âsaui atyndaġy Halyk̦ aralyk̦ k̦ azak̦-tùrìk universitetìnìn̦ habaršysy , (118) , 19-30.
• Ülper H.(2020). Yabancı Öğrencilerin Türkçe Söyleyiş Akıcılıklarına İlişkin Algıları ve Etkili Olan Etmenler. Başkent University Journal of Education, 7(2), 328 - 338.