Hasta Psikolojisinden Hareketle Hadislerde Hastalara Yönelik Manevi Destekler

Year 2021, , 3 - 38, 30.07.2021

Garip Aydın

https://doi.org/10.5281/zenodo.5148097

Abstract

Hz. Peygamber’in insanlara yaklaşımında en dikkat çekici özellikler- den biri muhatapların psikolojik ve sosyolojik özelliklerini dikkate alarak onları irşat etmesidir. Örneğin Hz. Peygamber kendisinden tavsiye isteyen bir kimse için, “Öfkelenme!” derken başka bir kimse için, “Ebeveyne iyilik yap,” başka kimse için, “Vaktinde namaz kıl,” tavsiyesi yapabilmektedir. Bu durum Hz. Peygamber’in muhatabın durumunu çok iyi tahlil ettiğini ve herkese ihtiyacı olan manevi şifa ve desteği verdiğini göstermektedir. Hz. Peygamber’in bu yaklaşımı Kur’an’ı Kerim’in yirmi üç yılda insanla- rın durumlarını dikkate alarak tedricî olarak inmesi metoduna uygundur. Günümüzde insanlara yapılacak manevi rehberlik, irşat, danışmanlık ve manevi destek gibi hizmetlerde muhatapların psikolojik durumlarının tespit edilmesi önem arz etmektedir. Bu tespit yapıldıktan sonra onlar için en uygun âyet ve hadisleri seçmek manevi destek uygulamasında etkili olacaktır. Bu bağlamda fiziksel ve ruhsal yönden herhangi bir ra- hatsızlıkla karşılaşan kişilere yönelik Hz. Peygamber’in yaklaşımları gü- nümüz açısından önemlidir. Bu çalışmada günümüz hastalarının yaşamış oldukları sıkıntılar göz önüne alınarak, hadislerde onlar için nakledilen teselliler ve manevi destekler tespit edilmeye çalışılacaktır.

Keywords

Hadis, Hasta Psikoloji, Manevi Destek, Şifa

Thanks

.

Spiritual Supports For Patients in Hadithes From Patient Psychology

Abstract

One of the most striking features of the Prophet’s approach to people is his guidance in addressing the psychological and sociolog- ical characteristics of the interlocutor. It is seen that from time to time,Prophet offered different advice to different people. For example, Proph- et once said to someone who asked for advice from him “Do not get an- gry” and said to another who also asked for advice “be good to your par- ents” and to another he adviced to “perform the daily prayers in time”. This situation shows that the Prophet analyzed the situation of the in- terlocutor very well and gave spiritual healing and support to everyone. This approach of the Prophet is consistent with the method of the Holy Qur’an descending gradually in twenty-three years, taking into account the situation of people. Today, it is important to determine the psycho- logical status of the interlocutors in services such as spiritual guidance, guidance, counseling and spiritual support. Once this determination is made, choosing the most appropriate verses and hadiths for them will be effective in spiritual support practice. In this context, Prophet’s ap- proaches are important in today, for people who are faced with any phys- ical or mental illness. In this article, we will evaluate the consolation that may be spiritual support for patients in the hadiths by considering the patient’s psychology.

Keywords

Hadith, Patient Psychology, Spiritual Support, Healing

References

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed. Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs Amme’ştehere mine’l-Ehâdîsi alâ Elsineti’n-Nâs. Dımeşk: Mektebetü İlmi’l-Hadis, 2000.
• Akalın, Durmuş vd. (ed.). Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi Eğitimciler İçin Eği- tim Rehberi Ruh Sağlığı Modülleri. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2008.
• Aldemir, Halil. Kur’an’da Hz. Peygamber’e Yönelik Teselliler. İstanbul: KitabîYayınları, 2010.
• Atmaca, Veli. “Eski Medeniyetlerde Günah Hastalık İlişkisi veya Tanrı’nın Gazabı Meselesi”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0/34, (Erzurum, 2010), 99-121.
• Aynî, Mahmud b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. b.y.: Ehlü’l-Hadis, 2006.
• Aydın Garip. Ayetler ve Hadisler Işığında Hastalara Manevi Destek. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2019.
• Aydın, Hayati. “Benliğin Sıradışı Davranışları ve Onun Yetenek Tekâmülü”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/29, (Sakarya, 2014), 1-22.
• Beğavî, Hüseyin b. Mesud, Şerhu’s-Sünne. thk. Şuayb el-Arnavud-Muhammed Züheyr eş-Şâviş. Beyrut: Mektebetü’l-İslamî, 1983.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn. Şuabü’l-Îman. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd,2003.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn. es-Sünenü’l-Kübrâ. Haydarâbâd: Dairetü’l-Mearif, 1935.
• Bezzâr, Abdü’l-Halık el Itkî. el-Bahrü’l-Zehhâr Müsned-i Bezzâr. thk. Adil İbnSa’d. Medine: Mektebeti Ulumü’l-Hıkme, 2003.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiu‘s-Sahîh. thk. Mustafa Dîb el-Bağa. Beyrut: Daru İbn Kesir, 1987.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Edebü’l-Müfred. thk. Muhammed FuadAbdulbaki. Kahire: Selefiyye Yay., 1955.
• Çelik Celalettin. “Teodisenin Sosyolojisi: Toplumsal Süreçlerle İlişkisi İçinde Teodise Konusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım”, 13/2, Bilimname (2010), 37-66.
• Dârimî, Abdullah b. Abdurrahman. es-Sünen. thk. Hüseyin Selim Esed. Ri- yad: Daru’l-Muğnî, 2000.
• Doğanay Süleyman. “Zorluklarla Başa Çıkma Bağlamında Bir Model Öne- risi: Sabra Yolculuğun Beş Hali”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi 19/1, (Haziran 2019), 286-307.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as. Sünen-i Ebî Dâvûd. thk. Nâsirüddin El- banî. Beyrut: Mektebetü’l-Mearif, ts.
• Elbanî, Muhammed Nasıruddin. es-Silsiletü’s-Sahîha. Riyad: Mektebe- tü’l-Mearif, ts.
• Elbanî, Muhammed Nasıruddin. Sahîhü’t-Terğib. Riyad: Mektebetü’l-Me- arif, ts.
• Elbanî, Muhammed Nasıruddin. es-Silsiletü’d-Daîfe. Riyad: Mektebe- tü’l-Mearif, ts.
• Elbanî, Muhammed Nasıruddin. Sahih ve’d-Daîfü’l-Camiu‘s-Sağir. İskende- riyye: Nuru’l-İslamî, ts.
• Elmalılı, M. Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. İsmail Karaçam vd. İstanbul: Azim Dağıtım, 1992.
• Ferâhidî, Halil b. Ahmed. Kitâbü’l-Ayn. thk. Mehdi el-Mahzumî. b.y.: Dârü Mektebetü’l-Hilal, ts.
• Heysemî, Nureddin Ali Ebî Bekir. Mecmâu‘z-Zevâid ve Menbâu‘l-Fevâid. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, ts.
• İbn Ebî Şeybe, Abdullah b. Muhammed. el-Musannef. thk. Muhammed Av- vame. b.y.: Dâru’s-Selefiyyeti’l-Hindiyye, ts.
• İbn Fûrek, Muhammed b. Hasan. Müşkilü’l-Hadis ve Beyânühü. thk. Musa Muhammed Ali. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1985.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Muhammed. Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî. thk. Abdulkadir Şeybe el-Hamd. Riyad: y.y., 2001.
• İbn Hıbbân, Muhammed b. Hibbân b. Ahmed. Sahih-i İbn Hibbân bi Tertibi İbn Belbân. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1993.
• İbn Huzeyme, Muhammed b. İshak. Sahih-i İbn Huzeyme. thk. Muhammed Mustafa el-A’zamî. Beyrut: Mektebetü’l-İslamî, 1980.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid. Sünen-i İbn Mâce. thk. Nasuriddin Elbanî. Riyad: Mektebetü’l-Mearif, 1996.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru’s-Sadr, ts.
• İbn Teymiye, Takiyyüddin Ebu’l-Abbas. Mecmûu’l-Fetâvâ. thk. Enver el- Baz-Amir el-Cezar. b.y.: Daru’l-Vefa, 2005.
• İsfehânî, Râgıb. Müfredât Elfâzi’l-Kur’an. çev. Yusuf Türker. İstanbul: Pınar Yay., 2007.
• İbnü’l-Esîr, Mecdüddîn el-Mübarek b. Muhammed. en-Nihaye fi Ğari- bi’l-Hadis ve’l-Eser. thk. Mahmud Muhammed et-Tanahî-Tahir Ahmed ez-Zavî. Beyrut: Mektebetü’l-İslamiyye, 1979.
• İbnu’l-Kayyım, Muhammed b. Ebî Bekr. Zâdu’l-Meâd fi Hedyi Hayri’l-İbâd. çev. Şükrü Özen. İstanbul: İklim Yay., 1990.
• İbnu’l-Kayyım. Medaricü’s-Salikîn Beyne Menazili İyyâke Na’budu ve İyyâke Nesteîn. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-Arabî, 1973.
• İncil, Kutsal Kitap. Kitabı Mukaddes Şirketi. İstanbul: Yeni Yaşam Yayınla- rı, 2012.
• Karaman, Hayrettin vd., Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: DİB. Yay., 2008.
• Kindî, Yakub b. İshak. Risale Fi’l-Hîle Li-Def’i’l-Ahzân. Üzüntüden Kurtulma Yolları. çev. Mustafa Çağrıcı. İstanbul: İfav Yay., 1998.
• Kindî, Yakub b. İshak. Üzüntüden Kurtulmanın Yolları. çev. Mustafa Çağrıcı. Ankara: TDV. Yay., 2015.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Camiu‘ li Ahkâmi’l-Kur’an. thk. Ahmed Berdunî-İbrahim Etfîş. Kahire: Darü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Kuzâî, Muhammed b. Selame. Müsnedü’ş-Şihâb. thk. Hamdi Abdülmecid es-Selefî. Beyrut: Müessesetü’r Risale, 1985.
• Malik, b. Enes. el-Muvatta. thk. Mustafa Azamî. Birleşik Arab Emirlikleri: Müesseseti Zayid b. Sultan, 2004.
• Maturîdî, Muhammed b. Muhammed Ebu Mansur. Kitabu’t-Tevhîd. çev. Bekir Topaloğlu. Ankara: İSAM Yay., 2002
• Mevsılî, Ahmed b. Ali Ebu Yâ’lâ. el-Müsned. thk. Hüseyin Selim Esed. Dı- meşk: Darü’l-Me’mun li’t-Türas, 1984.
• Münavi, Muhammed Abdürrauf. Feyzu’l-Kadîr Şerhu’l-Camiu‘s-Sağîr min Ehâdisi’l-Beşîri’n-Nezîr. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2009.
• Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâburî. el-Câmiu’s-Sahîh. Beyrut: Darü’c-Ceyl, ts.
• Milli Eğitim Bakanlığı Hasta Hakları, Terminal Dönem ve Hemşirelik Bakımı, Ankara: 2012.
• Nîsaburî, Ebu Abdullah Muhammed b. Abdullah. Müstedrek Ale’s-Sahi- hayn. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1990.
• Nesaî, Ahmet b. Şuayb. es-Sünenü’l-Kübrâ. thk. Abdulğaffar Süleyman el- Bindarî. Beyrut: Darü’l-Kütübü’l-İlmiyye,1991.
• Nevevî, Muhyiddin Ebu Zekeriya. el-Minhâc Şerhu Sahîhi Müslim b. el-Hac- câc. Beyrut: Darü İhyaü’t-Türasi’l-Arabi, 2010.
• Öğük, Emine. Maturîdî’nin Düşünce Sisteminde Şer-Hikmet İlişkisi. Ankara: TDV. Yay., 2010.
• Özlü, Tevfik. Hasta Hakları, İstanbul: Timaş Yay, 2005.
• Razî, Fahruddin. Tefsîr-i Kebîr Mefâtîhu’l-Gayb. çev. Suat Yıldırım vd., Ankara: Akçağ Yay., 1993.
• Ross, Elisabeth Kübler. Leben bis Wir Abschied nehmen. Berlin: Kreuz Verlag, 1982.
• Ross, Elisabeth Kübler-David Kessler. Geborgen im Leben. Freiburg: Herder, 2015. Elizabeth Kübler Ross. Ölüm ve Ölmek Üzerine-Ölmekte Olan Kişilerin Doktorlara, Hemşirelere, Din Adamlarına ve Kendi Ailelerine Öğrettikleri, çev. Ekin Uşşaklı, İstanbul: April Yayıncılık, 2010.
• Rumî, Celalettin. Mesnevî-i Şerif. çev. Süleyman, Nahîfî. İstanbul: Timaş, Yay., 2007.
• San’anî, Abdürrezzâk b. Hemmâm. el-Musannef, thk. Habîburrahman el-A’zamî. Beyrut: Mektebetü’l-İslamî, 1983.
• Seyyar Ali (ed.). Manevi Sosyal Hizmetler. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2008. Suyûtî, Celâleddin, Cemu‘l-Cevâmı‘. Beyrut: Dârü’l-Fikir, 1994.
• Suyûtî, Celâleddin. Câmiu’s-sağîr min hadisi’l-beşîri’n-nezîr. Beyrut: Dâ-rü’l-Kütübü’l-İlmiyye, 2002.
• Şeybanî, Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnavud. Kahire: Müessesetü Kurtuba, ts.
• Tahavî, Ahmed b. Muhammed. Şerhu Müşkili’l-Âsâr. thk. Şuayb el-Arna- vud. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1994.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed. el-Mu‘cemü’l-Evsat. thk. Tarık b. Abdillah. Kahire: Dâru’l-Harameyn, 1995.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed. el-Mu‘cemü’l-Kebîr. thk. Hamdi Abdü’l-Me- cid. Musul: Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, 1983;
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed. el-Mu‘cemü’l-Kebîr. Kahire: Mektebeti İbni Teymiye, 1984.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed. el-Mu‘cemü’s-Sağîr. thk. Muhammed Şekûr. Beyrut: Mektebetü’l-İslamî,1985.
• Taberî, Muhammed b. Cerir. Câmiu‘l-Beyân an Te’vili Âyi’l-Kur’an. thk. Ah- med Muhammed Şakir. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2000.
• Tennuhî, Kadı Ebî Ali el-Muhsin b. Ebi’l-Kasım. el-Ferec Ba’de’ş-Şidde. Kahi-re: Mektebetü Hancı, 1994.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa es-Sünen. thk. Ahmed Muhammed Şakir. Beyrut: Dârü İhyaü’t-Türasü’l-Arabî, ts.
• Tirmizî, Muhammed Hakîm. Nevadiri’l-Usûl fi Marifeti Ehâdisi’r-Resûl. thk., Ahmed Abdurrhim Sayıh, Seyyid Cemil. Kahire: Dârü’d-Deyyân li’t-Türas, 1988.
• Tûsî, Nasuriddin. Ahlak-ı Nasırî. çev. Anar Gafarov, Zaur Şükürov. İstanbul: Litera Yay., 2007.
• Tebrîzî, Muhammed b. Abdullah. Mişkatü’l-Mesâbîh. Beyrut: Mektebe- tü’l-İslamî, 1979.
• Yapıcı, Asım-Doğanay, Süleyman. “Dini Başa Çıkma ve Sabır Bağlamında İnsan Tipleri: Nitel Bir Araştırma”. Bilimname (Aralık 2019), 40/105- 135.
• Yardım, Ali. Mesnevî Hadisleri. İstanbul: Damla Yay., 2008.
• Zebîdî, Zeynüddin Ahmed b. Abdü’l-Latif. Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarih Tercemesi ve Şerhi. çev. Kamil Miras. Ankara: DİB. Yay., 1975.