Hemipelvektomi Ameliyatı Yapılan Bir Hastada Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli Temelinde Bir Bakım Planı

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 3, 1003 - 1018

Meryem Yavuz Van Giersbergen , Alper Akyüz

Öz

Osteosarkom 20 yaş altı görülen en sık malign kemik tümörüdür. Cerrahi ve kemoterapi ile tedavi edilir. Tümör eksize edildikten sonra genellikle bio-uyumlu metal protezler kullanılmaktadır. Bazen kemik greftleri veya hastanın kendi kemiği, dış ortamda yüksek doz radyasyon uygulanıp, otoklavize edilip veya pastorize edilip tekrar kullanılır. Hemipelvektomi ameliyatı bireyin yaşamını derinden etkileyen büyük ve karmaşık bir cerrahi müdahaledir. Bu nedenle hemipelvektomi ameliyatı yapılan hastanın ameliyat sonrası hemşirelik bakımı oldukça önem kazanmaktadır. Bu makalede osteosarkom tanılı hemipelvektomi ameliyatı olan bir olgunun Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri modeline göre, NANDA-I hemşirelik tanıları kullanılarak yapılan bakım paylaşılmaktadır. Bu çalışma Aralık 2022 tarihlerinde yürütüldü. Bu modele göre değerlendirildiğinde olgunun sağlığı algılama-sağlığın yönetimi, beslenme ve metabolik durumu, boşaltımı, uyku-dinlenme, kendini algılama-benlik kavramı, baş etme-stres toleransı, aktivite egzersiz durumu, değer-inanç alanında sorunlar yaşadığı görüldü uygun girişimler planlandı ve uygulandı.

Anahtar Kelimeler

Hemipelvektomi, Kırık, Osteosarkom

Etik Beyan

Araştırmanın başlangıcında Helsinki Bildirgesi prensipleri göz önünde bulundurulmuş ve etik ilkelere önem verildi. Olgu ve ailesine çalışma hakkında detaylı bilgi verilerek, yazılı ve sözlü onamları alındı. Ayrıca, gizlilik ilkesine büyük önem verilmiş ve katılımcıların mahremiyeti korunmuştur. Bireylerin gizliliğini sağlamak amacıyla kod adı kullanıldı.

A Care Plan Based on the Functional Health Patterns Model for a Patient Undergoing Hemipelvectomy Surgery

Öz

Osteosarcoma is the most common malignant bone tumor seen under the age of 20. It is treated with surgery and chemotherapy. After the tumor is excised, biocompatible metal prostheses are usually used. Sometimes bone grafts or the patient's own bone are applied externally with high doses of radiation, autoclaved or pasteurized and reused. In this article, the care provided to a patient diagnosed with osteosarcoma who underwent hemipelvectomy surgery using NANDA-I nursing diagnoses according to Gordon's Functional Health Patterns model is shared. This study was conducted in December 2022. When evaluated according to this model, it was seen that the patient had problems in the areas of health perception-health management, nutrition and metabolic status, excretion, sleep-rest, self-perception-self-concept, head stress-stress tolerance, activity-exercise status, values-belief. Appropriate interventions were planned and implemented.

Anahtar Kelimeler

Hemipelvectomy, Fracture, Osteosarcoma

Kaynakça

• Akesen, B., Küçükalp, A., Yalçınkaya, U., Aydınlı, U. (2012). Osteosarkom: Olgu Sunumu. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 38(2), 147-151.
• Arkoulis, N., Savanis, G., Simatos, G., Zerbinis, H., & Nisiotis, A. (2012). Incisional Hernia Of The Urinary Bladder Following Internal Hemipelvectomy. International Journal of Surgery Case Reports, 3(7), 316–318. doi:10.1016/j.ijscr.2012.04.002
• Arnal-Burró, J., Calvo-Haro, J. A., Igualada-Blazquez, C., Gil-Martínez, P., Cuervo-Dehesa, M., & Vaquero-Martín, J. (2016). Hemipelvectomy For The Treatment Of High-Grade Sarcomas: Pronostic Of Chondrosarcomas Compared To Other Histological Types. Revista Española de Cirugía Ortopédica y Traumatología (English Edition), 60(1), 67–74. doi:10.1016/j.recote.2015.11.003
• Bor, P., Valkenet, K., Bloem, S., van Hillgersberg, R., Veenholf, C. (2024). Classification into different patient groups – a step toward tailoring care after major oncological surgery? Archives of Rehabilitation Research and Clinical Translation, 100350. https://doi.org/10.1016/j.arrct.2024.100350.
• Echenique-Elizondo, M., Corcuera, J., & Zarranz, J. U. (2003). Extended hemipelvectomy quality of life 20 years later. The Lancet Oncology, 4(3), 186–187. doi:10.1016/s1470-2045(03)01023-4
• Eka Wiratnaya, I. G. (2019). Internal Hemipelvectomy Is A Safe Procedure And Provides A Satisfying Outcome For Pelvic Chondrosarcoma With Coexisting Pregnancy. Journal of Clinical Orthopaedics and Trauma. doi:10.1016/j.jcot.2019.05.026
• Gordon, M. (1982). Functional health paterns, nursing diagnosis process and application. New York: Mc Graw-Hill Book Comp.
• Guo, Y., Fu, J., Palmer, J. L., Hanohano, J., Cote, C., & Bruera, E. (2011). Comparison of postoperative rehabilitation in cancer patients undergoing internal and external hemipelvectomy. Archives of physical medicine and rehabilitation, 92(4), 620–625. https://doi.org/10.1016/j.apmr.2010.11.027
• He, F., Zhang, W., Shen, Y., Yu, P., Bao, Q., Wen, J., Hu, C., & Qiu, S. (2016). Effects of resection margins on local recurrence of osteosarcoma in extremity and pelvis: Systematic review and meta-analysis. International journal of surgery (London, England), 36(Pt A), 283–292. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2016.11.016
• Fernandez-Pineda, I., McCarville, M. B., Brennan, R. C., Spunt, S. L., Neel, M. D., & Rao, B. N. (2015). Bilateral internal hemipelvectomy for osteosarcoma in a pediatric patient previously treated for rhabdomyosarcoma. Orthopaedics & Traumatology: Surgery & Research, 101(3), 395–397. doi:10.1016/j.otsr.2015.01.012
• Herdman, T.H. and Kamitsuru, S. (2018) Nursing Diagnones: Definitions and Classification 2018-2020/[NANDA International]; Translation: Regina Machado Garcez. Artmed, Porto Alegre.
• Karadede, Ö., Karadede, H., Kavala A. (2021). COVID-19 hastalığında Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli doğrultusunda hemşirelik bakımı: Olgu Sunumu. Journal of Education and Research in Nursing,18(Supp. 1), 3-9. doi: 10.5152/jern.2021.03764.
• Lewis, V. O. (2014). Internal Hemipelvectomies: Resection and Reconstructive Options. Operative Techniques in Orthopaedics, 24(2), 74–78. doi:10.1053/j.oto.2014.03.001
• Olmaz, D., Karakurt. P. (2019). Hemşirelerin bakım verirken hemşirelik sürecini bilme ve uygulama durumları. DEUHFED, 12(1), 3-14
• Salunke, A. A., Shah, J., Warikoo, V., Chakraborty, A., Sahijwani, H., Sharma, M., … Jain, A. (2017). Surgical management of pelvic bone sarcoma with internal hemipelvectomy: Oncologic and Functional outcomes. Journal of Clinical Orthopaedics and Trauma, 8(3), 249–253
• Şişman, H., Arslan, S. (2020). Cerrahi hemşireliğinde hasta bakımında kullanılan kuram ve modeller. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(2):150-161. doi:10.17827/aktd.544998
• Tiwari A. (2012). Current concepts in surgical treatment of osteosarcoma. Journal of clinical orthopaedics and trauma, 3(1), 4–9. https://doi.org/10.1016/j.jcot.2012.04.004
• Türen, S., & Enç, N. (2020). A Comparison Of Gordon’s Functional Health Patterns Model And Standard Nursing Care İn Symptomatic Heart Failure Patients: A randomized controlled trial. Applied Nursing Research, 53, 151247. doi:10.1016/j.apnr.2020.151247
• Türen, S., Atakoğlu, R., Kıvanç Madenoğlu, M., Gül, A. (2020). Hemşirelikte kuram ve modele dayalı lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11: 202-216. https://doi.org/10.38079/igusabder.738376
• Wilkinson, J. M., Barcus, L. (2018). PEARSON hemşirelik tanıları el kitabı. (S. Kapucu, İ. Akyar, F. Korkmaz, Çev.) Ankara: Pelikan Yayınevi.