EMPLOYEES' MOTIVATION PERCEPTION IN THE CONTEXT OF DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS

Year 2022, Volume: 2 Issue: 2, 116 - 134, 22.12.2022

Hüsnü Akın Özcan Mehmet Murat Tunçbilek

Abstract

Motivation, which can be observed in employee behaviors, is a concept related to performance. An unmotivated staff cannot perform adequately in their job. Therefore, managers care about motivation as they see it as a tool of their own success. Factors affecting motivation can be attributed to many different reasons. One of these different factors is demographic characteristics. Each person differentiates the motives that motivate him with the effect of his later experience and social status, as well as his innate personal characteristics. For this reason, the existence of such a relationship has been tried to be revealed by empirical research on textile sector employees in Denizli. For this purpose, data obtained from 383 employees by convenience sampling method were analyzed with T and Anova tests. According to the results of the research, while the perception of work motivation does not differ in terms of age, gender, marital status and professional seniority, there is a significant difference between graduation status and perception of work motivation. Perception of motivation differs significantly between university graduates and primary-primary/secondary school and high school graduates. Among the employees, those with the highest work motivation are university graduates. While there is no difference in terms of workplace seniority variable and general motivation perception, there is a significant difference between unmotivated and introjected regulation dimensions. The group with the highest perception of being unmotivated is the employees who have a seniority of 15 years or more in the workplace. The group with the highest perception of internalized regulation is employees with a seniority of 1-5 years. While there is no difference between the monthly income levels of the employees and the general motivation perception, it has been determined that there is a significant difference between the dimensions of intrinsic motivation and personal regulation. The group with the highest perception of intrinsic motivation and self-regulation are employees with a monthly income of 4001 and above.

Keywords

Motivation, Motivation-demographic characteristic relationship, Textile industry

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİN MOTİVASYONA ETKİSİ: TEKSTİL SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Abstract

Çalışan davranışlarında gözlemlenebilir olan motivasyon, performans ile ilişkili bir kavramdır. Motive olamayan bir personel işinde yeterince performans sergileyemez. Bu yüzden yöneticiler kendi başarılarının bir aracı olarak gördüğünden motivasyonu önemsemektedirler. Motivasyonu etkileyen faktörler çok farklı sebeplere dayandırılabilir. Bu farklı faktörlerden birisi de demografik özelliklerdir. Her insan doğuştan getirdiği kişisel özelliklerinin yanında sonradan edindiği tecrübe ve sosyal statünün etkisiyle onu motive eden güdüleri farklılaştırmaktadır. Bu nedenle böyle bir ilişkinin varlığı Denizli ili tekstil sektörü çalışanları üzerinde yapılan ampirik araştırmayla ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla kolayda örnekleme yöntemiyle 383 çalışandan elde edilen veriler T ve Anova testleriyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre iş motivasyon algısı yaş, cinsiyet, medeni durum ve mesleki kıdem değişkenleri açısından farklılık göstermezken mezuniyet durumu ile iş motivasyonu algısı arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Üniversite mezunu ile ilkokul-ilköğretim/ortaokul ve lise mezunları arasında motivasyon algısı anlamlı şekilde farklılaşmaktadır. Çalışanlar arasında en yüksek iş motivasyonuna sahip olanlar üniversite mezunlarıdır. İş yeri kıdemi değişkeni ile genel motivasyon algısı açısından farklılık bulunmazken motive olmama ile içe yansıtılan düzenleme boyutları arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Motive olmama algısı en yüksek olan grup işyerinde 15 yıl ve üzeri kıdeme sahip olan çalışanlardır. İçe yansıtılan düzenleme algısı en yüksek olan grup 1-5 yıl kıdeme sahip olan çalışanlardır. Çalışanların aylık gelir düzeyleri ile genel motivasyon algısı açısından farklılık bulunmaz iken içsel motivasyon ve kişisel düzenleme boyutları arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. İçsel motivasyon algısı ve kişisel düzenleme algısı en yüksek olan grup aylık geliri 4001 ve üzeri olan çalışanlardır.

Keywords

Motivasyon, Motivasyon demografik özellik ilişkisi, Tekstil sektörü

References

• Akman, F. (2017). Sağlık Kurumlarında Hemşı̇relerı̇n Örgütsel Adalet Algıları ve Örgütsel Adaletı̇n İş Motı̇vasyonuna Etkı̇sı̇; Özel Hastaneler Alan Araştırması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lı̇sans Tezı̇.
• Aktaş, Y., Cesur, E. E., Cesur, E., Özkan, E. ve Soysal, P. (2015). Bir Bakışta İnsan Kaynakları Yönetimi. Bursa: Dora Basın Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Alsat, O. Ç. (2016). Çalışan Motivasyonunu Etkileyen Faktörlerin İş Tatminine Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Aslanadam, B. (2011). Sağlık Personelinin Motivasyonu ve Bunu İlişkin Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇.
• Aydın, E. (2017). Sağlık Sektöründe Performansa Dayalı Ücretlendirme Sisteminin Değerlendirilmesi (Bursa Devlet Hastanesi ve Ali Osman Sönmez Onkoloji Hastanesi Örneği). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇.
• Baday, M. (2016). Performansa Dayalı Ücretlendirme Sisteminin Motivasyona Etkileri Üzerine Dair Bir Alan Çalışması. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇.
• Balıbey, M. ve Öndaş, N. (2018). İdari Personelin Demografik Özellikleriyle İş Tatmini ve Mesleki Motivasyon İlişkisi: Munzur Üniversitesi Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 171-186
• Balser, D. B. (2002). Agency in Organizational Inequality: Organizational Behavior and Individual Perceptions of Discrimination. Work and Occupations, 29, 137-165.
• Bayar, M. (2019). İnsan Kaynakları Yönetiminde Personelin Hizmetiçi Eğitimi ve Motivasyonun Performans Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Ankara İlindeki Özel Sağlık Kurumlarında Bir Uygulama. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi̇.
• Bayrakdar, M. (2016). Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Bandırma Belediyesi Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lı̇sans Tezı̇.
• Bekmezoğlu, Ç. (2019). İşgörenlerin İş Tatmini ile Örgüte Bağlılık İlişkisinin Ödüllendirme Bağlamında İncelenmesi: İstanbul İli Tekstil Sektörü İşgörenlerine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇.
• Bolat, G. (2012). Performansa Dayalı Ücret Sisteminin İşgören Motivasyonuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Can, H., Azizoğlu, Ö. A. ve Aydın, E. M. (2015). Örgütsel Davranış. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, G. (2009). İşgörenlerin Demografik Özelliklerine Göre Motivasyon Araçları ve Denetim Odağı Değişkeninin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Çağlar, Y. (2019). Performansa Dayalı Ücretlendirmenin Çalışan Performansı Üzerindeki Etkileri. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lı̇sans Tezı̇.
• Çivilidağ, A. ve Şekercioğlu, G. (2017). Çok Boyutlu İş Motivasyonu Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Mediterranean Journal of Humanities, VII(I), 143-156.
• Çoban, N. O. (2021), Performansa Dayalı Ödemeden Duyulan Memnuniyet ile Motivasyon İlişkisinde Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adaletin Rolü. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi̇.
• Eğilmezkol, G. (2011). Çalışma Yaşamında Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık: Bir Kamu Bankasındaki Çalışanların Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Algılayışlarının Analizine Yönelik Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇.
• Ergeneli, A. (2017). Örgütsel Davranış. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• Ergin, G. (2012). Performans Değerleme ile Motivasyon Arasındaki İlişki ve Belediye Çalışanları Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi̇.
• Ertan, H. ve Kaya, İ. (2012). Edremit Körfezi’ndeki Konaklama İşletmeleri Çalışanlarının İş Motivasyon Düzeylerinin Demografik ve Meslekî Özelliklere Göre İncelenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 155–168.
• Ertekin, A. (2012). Kamu Hastanelerinde Performansa Dayalı Ücret Ödemesi ve Çeşitli Meslek Grupları Açısından Değerlendirmesi (İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gagné, M., Forest, J., Gilbert, M. H., Aubé, C., Morin, E. ve Malorni, A. (2010). The Motivation at Work Scale: Validation Evidence in Two Languages. Educational and Psychological Measurement, 70(4), 628-646.
• George, D. ve Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. Boston: Allyn & Bacon.
• Gül, S. K. ve Alaç, A. E. (2014). Güvenlik Sektöründe İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• Gürbüz, S. (2021). Amos ile Yapısal Eşitlik Modellemesi Temel İlkeler ve Uygulamalı Analizler. Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis. (7 b.). Harlow: Pearson New International Edition.
• Hrebiniak, L., Alutto, J. (1972). Personal and Role-Related Factors in the Development of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 17(4), 555- 573.
• İbicioğlu, H., Özdaşlı, K., Dalgar, H. ve Yılmaz, T. (2013). Muhasebe Meslek Mensuplarının İçsel ve Dışsal Motivasyon Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 93-105.
• İnfal, S. ve Bodur, S. (2011). Hemşirelerin Önem Verdikleri Motivasyon Araçları. İstanbul Üniversitesi Florence Nigthingale Hemşirelik Dergisi, 19(2), 77-82.
• Karakaya, A. ve Ay, F.A. (2007). Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 55-67.
• Kılıç, Ş. (2019). 360 Derece Performans Değerlendirme Sistemi Çerçevesinde Performansa Dayalı Ücretlendirmenin Türk Kamu Yönetiminde Uygulanabilirliği: Kırıkkale Belediyesi’nde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kılıç Aksoy, Ş. (2020). Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinde Bir Analiz. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AKSOS), 7, 89-111.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
• Keser, A. (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon. Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Koçel, T. (2018). İşletme Yöneticiliği (Cilt Genişletilmiş 17.Baskı). İstanbul: Beta Basın Yayım Dağıtım, A.Ş.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş Doyumu ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köse, S., Kartal, B. ve Kayalı, N. (2003). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 1-19.
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W. ve Barrett, K. C. (2011). IBM SPSS for Introductory Statistics: Use and Interpretation. New York:Routledge Taylor & Francis Group. Morris, T., Lydka, H. ve OCreevy, M. F. (1993). Can Commitment Be Managed? A Longitudinal Analysis of Employee Commitment and Human Resource Policies. Human Resource Management Journal, 3(3), 21-42.
• Nunnally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994). Psychometric Theory. New York:McGraw-Hill Inc.
• Özdemir, S. ve Muradova, T. (2008). Örgütlerde Motivasyon ve Verimlilik İlişkisi. Journal of Qafqaz University, 24, 146-153.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan Örgütsel Adaletin Bireylerarası Saldırgan Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özer, M. A. (2019). Yönetim ve .. Ankara: Gazi Kitabevi Ticaret Limited Şirketi.
• Özer, M. A., Sökmen, A., Akçakaya, M., ve Özaydın, M. M. (2019). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti.
• Peker, D. (2013). Performansa Dayalı Ek Ödeme Yapılmasının Çalışan Motivasyonu Üzerindeki Etkileri (Çivril Devlet Hastanesi Örneği. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Plotnik, R. (2009). Psikolojiye Giriş. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Soykenar, M. (2008). Sağlık İşletmelerinde Personelin Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesinde Örnek Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Şavk, E. M. (2009). Performansı Etkileyen Faktörlerin Çalışan Motivasyonu Üzerine Etkisinin Kocaeli İli Sınırlarındaki Devlet Hastanelerinde İncelenmesine Yönelik Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Şekkeli, Z. H. (2021). Covid 19 Pandemi Sürecinde Çalışan Motivasyonu. E. Ertürk içinde, Covid 19 Pandemi Sürecinde Çalışma Yaşamındaki Değişime Örgütsel Davranış Konuları Perspektifinden Bakış. Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti.
• Taşpınar, F. (2006). Motivasyon Araçlarının İşgören Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Afyonkarahisar İlindeki Termal Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Torun, M. T. (2013). Örgütlerde İşgören Performansını Artırmada Kullanılan Motivasyon Araçlarının İncelenmesi ve Bir Uygulama. Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uğur, N. (2020). İçsel ve Dışsal Motivasyon Araçlarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Araştırma. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uzuner, M. T. (2014). Performansa Dayalı Ücretlendirme Sistemleri ve Bilecik İli Sağlık Bakanlığı Hastaneleri Uygulamaları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Van Staveren, G. A. (2014). An Investigation Into Teacher Motivation and the Role of Merit Pay. PhD. Thesis, Oakland University, Michigan.
• Yılmazer, A. (2020). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık San ve Tic. A.Ş.