KIYAFET VE TAKI KOLEKSİYONU: ULUUMAY OSMANLI HALK KIYAFETLERİ VE TAKILARI MÜZESİ

Year 2024, Volume: 7 Issue: 1, 10 - 17, 06.06.2024

Fatma Feyza Uluumay Gökalp

Abstract

Bu makalenin amacı Uluumay Vakfı Müze koleksiyonunu tanıtmaktır. Osmanlı İmparatorluğu 624 yıllık bir zaman süreci içinde fetihler yoluyla kazandığı üç kıtada kültürel zenginlikler ortaya koymuştur. Din, dil, ırk farklılıklarını ustaca yönetebilen bu imparatorluk, farklı kültürel katmanların bir araya gelmesiyle çok çeşitlilikte kültürel değerler ortaya koymuştur.Bu zengin kültürel miras içinde orijinal kılık, kıyafetler, kullanılan aksesuarlar ve hayatın her aşamasında kullanılan çeşitli yaşam objeleri değerlendirilebilir. Deri, metal, kâğıt ve kumaş üzerindeki motifler de Osmanlı kültürünün tarih boyunca aktarımlarla zenginleşmiş,köklerine uzanan hikayeleri aktarmada günümüze ışık tutan simgelerdir. Osmanlı’nın kimliğini tanımlayan bu kültürel miras günümüzde müzelerde sergileniyor. Uluumay Vakıf Müzesi bu müzelerden biridir. Uluumay Müzesi tekstil ve motif malzemesi açısından zengin örneklerle doludur. Uluumay Müzesi, 15.- 19. yüzyıl aralığında bir araya getirilmiş en kapsamlı ve orijinal halk kıyafetlerine ve halklar özelinde mensup olunan meslek gruplarına ait kıyafetleri sergilemektedir.. Ait olunan din grubu, meslek gurubu, bağlı olunan halk bu kıyafetler üzerinden okunabilir. Fetihler yoluyla kazanılmış üç kıtada farklı kültürleri bir arada tutan imparatorluk; farklı kökenlerden etnik ve dini gruplara ev sahipliği yapmıştır. Müze bu kültürel çeşitliliğin zenginliğini gözler önüne seriyor. Bu makalede farklı coğrafyalara ait kıyafetlerin hikâye ve anlatıların kültürel etkileşimdeki yerinden söz edilecektir. Bazen birbirinden etkilenmiş kültürleri, bazen aynı kullanım tekstil ürünlerinin, peştemallerin, örgü çorapların, farklı motiflerini bu müzede görebiliriz. Bu makalede, kültürel zenginliğin yanında coğrafyanın belirlediği kıyafetlerden müzede bulunan örnekler araştırılmaktadır.

Keywords

Bursa, müze, kıyafet, takı, koleksiyon, Uluumay Vakfı

Folk Costumes and Jewelry Collection: Uluumay Ottoman Folk Costumes and Jewelry Museum

Abstract

The purpose of this article is to introduce the Uluumay Foundation Museum. The adventure of the ever-growing world empire, which started with the Ottoman Empire, expanded the geography and a period of 500 years was revealed together with cultural riches. The cultural values of this empire, which was able to manage religious, linguistic and racial differences, emerged. Costume, clothing, shoes and accessories can be considered as cultural heritage. These motifs on leather, metal and fabric are examples of the same permanence. Different and cultural heritages of the Ottoman Empire are exhibited in museums today. Uluumay Foundation Museum is one of these museums. These museums are full of rich examples of textile materials and motif materials. 15 years. Clothes also express the professional group of individuals. Religious group, professional group and gender can be read through these clothes. This ethnicity, which holds together the different cultures of this geography, has hosted religious groups. The museum reveals this cultural diversity. In the museum, the stories of clothes from different geographies and the place of their expressions in cultural interaction are mentioned. In this museum, we see different motifs of loincloths and knitted sections, sometimes from cultures influenced by each other, sometimes with the same function.

Keywords

Uluumay Vakfı, Bursa, museum, Ottoman, Costume

References

• Arığ, Ayten Sezer, “Türklerdeki Kıyafetin Kısa Tarihi”, Atatürk Araştırma Merkezi, http://www.atam. gov.tr/dergi/ sayi-64-65-66/turklerdeki-kiyafetin-kisa-tarihi (erişim tarihi 06.03.2024).
• Aslanapa, Oktay, Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1989.
• Erbay Mutlu, “Değişen Sergileme Teknolojilerinin Müzelerdeki Örnekleri,” Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi (11), 55-60. (Kontrol No: 1770333), İstanbul, 2013.
• Erbay Mutlu, Müzelerde Sergileme ve Sunum Tekniklerinin Planlanması, BETA Yayınevi, ISBN:978-605-377-475-4, İstanbul, 2022.
• Erbay, Fethiye, Müzelerin Kurumsallaşmasında Yönetimsel Farklılıklar Yeniden Müzeciliği Düşünmek, YTÜ Basım Yayın Merkezi, 21-33, İstanbul, 1999.
• Erbay, Fethiye, “Türkiye’de Müzecilik Eğitiminin Üniversitelerde Kurumsallaşması”, Milli Eğitim Dergisi, no. 214, 46, 105 122, 2017.
• Gökalp, Feyza Uluumay, Büyük Hikâyenin Küçük Kahramanı: Boncuk ve Nazar İnancı, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2023.
• Kahraman, Mehmet Emin ve Gülaçtı, İsmail Erim, “Elbise-i Osmaniye: 1873 Viyana Uluslararası Sergisi’nde Bir Yaratıcı Endüstri Örneği”, Beykoz Akademi Dergisi, 4(2), 20-42, 2016.
• Küçükerman, Önder, Türk Giyim Sanayiinin Tarihi Kaynakları, GSD Dış Tic. A.Ş., Mayıs 1996.
• Ögel, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
• Özsuca, Fatma Filiz, “Elbise-i Osmaniye- 1873 Viyana Sergisi- Kıyafet Albümleri”, yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 28, 169-179, 2022.
• Süslü, Özden, Tasvirlere Göre Anadolu Selçuklu Kıyafetleri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, sayı 35, Ankara, 1989.
• Tez, Zeki, Tekstil ve Giyim Kuşamın Kültürel Tarihi, Doruk Yayınları, 2021.
• Ther, Ulla, Türk İşlemeleri, Yeni Çığır Kitapevi, 1993. Türkoğlu, Sabahattin, Tarih Boyunca Anadolu’da Giyim Kuşam, kendi yayını, İstanbul, 2002.
• Ümraniye Belediyesi, Birlik İçinde Çeşitlilik Osmanlı Halk Kıyafetleri Uluumay Vakfı Özel Koleksiyon Sergi Kataloğu, Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayını, 47, İstanbul, 2024. Çevrimiçi Kaynaklar
• https://www.uluumay.com/index
• https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-69904/turkiye39de-muzecilik. html
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Uluumay_Osmanl