Accessibility Problems and Solution Proposals in the Historic Ulus Environment

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 165 - 192, 25.10.2024

Şule Nur Altın , Hatice Elmas , Can Güngör

Öz

Historic environments are places of cultural and historical significance that bear the traces of the past. They are of great importance for respecting the past, understanding history and preserving cultural heritage. However, many historic environments face accessibility problems for people with disabilities. Existing problems restrict access to these places for people with disabilities, pregnant women, people with strollers, and the elderly, and generally negatively affect the experience of visitors. Within the scope of this study, the accessibility of the First Grand National Assembly/ War of Independence Museum, the Second Grand National Assembly Museum, the İş Bank Museum, the Sümerbank Building, the Ankara Social Sciences University Campus, and the Hacı Bayram Veli Mosque and its surroundings were assessed. The assessments were made by taking into account the criteria specified in the Accessibility Guide prepared by the Ministry of Family, Labor and Social Services and supported by visuals. For each building, parking lots, ramps and guide/warning signs, stairs and guide/warning signs, elevators, floor coverings and audible signs and guidance units were evaluated. Suggestions were presented for the problems identified. Common problems are tabulated in the evaluation section. The aim of this study is to show through examples that accessibility is feasible in historic areas.

Anahtar Kelimeler

Disabled Accessibility, Historic Environment, Universal Design, Urban Accessibility

Tarihi Ulus Çevresinde Erişilebilirlik Problemleri ve Çözüm Önerileri

Öz

Tarihi çevreler, geçmişin izlerini taşıyan, kültürel ve tarihi öneme sahip mekânlardır. Bu mekânlar, geçmişe saygı göstermek, tarihi anlamak ve kültürel mirası korumak için büyük bir öneme sahiptir. Ancak, tarihi çevrelerin birçoğu engelli bireyler için erişilebilirlik sorunlarıyla karşı karşıyadır. Mevcut sorunlar, engelli bireylerin, hamilelerin, bebek arabası kullanan insanların ve yaşlıların bu mekânlara erişimini kısıtlamakta ve genel olarak ziyaretçilerin deneyimini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışma kapsamında Ankara Tarihi Ulus çevresinde yer alan I.TBMM/ Kurtuluş Savaşı Müzesi, II. TBMM Müzesi, İş Bankası Müzesi, Sümerbank Binası, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kampüsü ve Hacı Bayram Veli Cami ve çevresine erişim durumu değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan Erişilebilirlik Kılavuzu’nda belirtilen kriterler göz önünde bulundurularak yapılmış ve görsellerle desteklenmiştir. Her yapı için otopark, rampa ve kılavuz/uyarıcı izler, merdiven ve kılavuz/uyarıcı izler, asansör, zemin kaplamaları ve sesli işaretler ve yönlendirme birimleri değerlendirilmiştir. Tespit edilen sorunlar için öneriler sunulmuştur. Değerlendirme kısmında ortak sorunlar tablolaştırılmıştır. Bu çalışmanın amacı, tarihi alanlarda erişilebilirliğin uygulanabilir olduğunu örnekler üzerinden göstermektir.

Anahtar Kelimeler

Engelli Erişilebilirliği, Tarihi Çevre, Evrensel Tasarım, Kentsel Erişilebilirlik

Kaynakça

• Altaban, Ö. (1987). Kentte yapılaşmayı bekleyen süreçler: Ankara, 1985'den 2015'e. Ankara Büyükşehir Belediyesi Yayını.
• Altın, Ş. N. ve Güngör, C. (2022). The importance of accessibility of historical buildings: Historical Ankara Train Station sample. Gazi University Journal of Science Part B: Art Humanities Design and Planning, 10(4), 415-426.
• Dinçer, G. (2014). Ulus'tan Samanpazarı'na Anafartalar Caddesi'nin öyküsü. İdealkent Dergisi, 5(11), 36-60.
• Evcil, A. (2018). Tarihi mekânları korumada unutulan boyut: Erişilebilirlik. Şehir & Toplum, 11(42), 41-50.
• Eyice, S. (1972). Ankara’nın eski bir resmi. Atatürk konferansları 4 (ss. 61-123). Türk Tarih Kurumu.
• Fidan, T. (2007). Tarihi kent merkezlerinde planlama sorunları: Ankara Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah İmar Planı örneğinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• KEP Lifts. (2018, Mart 9). Lifts in historic buildings. KEP Lifts. https://www.keplifts.co.uk/news/2018/3/9/lifts-in-historic-buildings
• Koç, O. (2020). Erişilebilirlik kılavuzu. Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. https://www.aile.gov.tr/media/65613/erisilebilirlik_kilavuzu_2021.pdf
• Konur, A. (1997). Ankara'daki alışveriş merkezlerinin gelişimi ile program ve tasarım kriterlerinin değişimi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kutlu, H. T. (2022). Eski Ankara ve Ulus Tarihi Kent Merkezinde, koruma-ıslah ve dönüşüm planları üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Çankaya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Reaktif Türk. (t.y.). 40x40 yağmur suyu ızgarası. Reaktif Türk. https://reaktifturk.com/40x40-yagmur-suyu-izgarasi
• Şolt, B. (2019). Çağdaş kent planlama anlayışına bir örnek: Engelsiz kent yaklaşımı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(8), 36-45.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020). 2020/3 sayılı Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları hakkında Genelge. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (t.y.). Hacı Bayram Camii. Kültür Portalı. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ankara/gezilecekyer/haci-bayram-camii
• Tunçer, M. (2013). Ankara Tarihi Kent Merkezi Yenileme Alanı Koruma Planı, niteliği ve iptaline ilişkin gerekçeler. Ankara Araştırmaları Dergisi, 1(2), 31-32.
• Vardia, S., Khare, R., ve Khare, A. (2016). Universal access in heritage sites: A case study on historic sites in Jaipur, India. İçinde H. Petrie vd. (Eds.), Universal design 2016: Learning from the past, designing for the future (p. 419). Springer.