Ortaokul Öğretmenlerinin Örgütsel Sessizlik Davranışları ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki

Year 2020, Volume: 6 Issue: 3, 107 - 136, 21.12.2020

Ayşegül Altınışık Pınar Yengin Sarpkaya

Abstract

Bu çalışma öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları ile örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın örneklemini, 2015-2016 öğretim yılında, Uşak merkez ilçedeki resmi ortaokullardaki 237 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler Örgütsel Sessizlik ve Örgüt Kültürü ölçekleriyle toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin en çok korumacı sessizlik sergiledikleri ve destek kültürünü en yüksek düzeyde algıladıkları saptanmıştır. Güç kültürü ve rol kültürü ile örgütsel sessizliğin geneli arasında; başarı kültürü, destek kültürü ve kültürün geneli ile korumacı sessizlik arasında pozitif ve düşük düzeyde; destek kültürüyle kabullenici sessizlik arasında; başarı kültürü ve kültürün geneli ile korunmacı sessizlik arasında negatif ve düşük düzeyde; destek kültürü ile korunmacı sessizlik arasında negatif ve orta düzeyde ilişki bulunmuştur. Okullarda daha demokratik yönetimin yerleştirilmesi, farklı sosyoekonomik düzeyleri ve akademik başarıları olan okullarda karma yöntemli araştırmaların yapılması önerilmiştir.

Keywords

örgütsel sessizlik, örgütsel kültür, ortaokul, öğretmen

Supporting Institution

Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırmal Projeleri Birimi

Project Number

EĞF-15013

Thanks

Bu makalenin dayandığı yüksek lisans tezini finansal olarak destekleyen Adnan Menderes Üniversitesi ne ve çalışmanın katılımcılarına, verdikleri destek ve katkı için teşekkür ederiz.

THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL SILENCY BEHAVIOR AND ORGANIZATIONAL CULTURE OF ORGANIZATIONAL

Abstract

Keywords

organizational silence

Project Number

EĞF-15013

References

• Acaray, A., Gündüz Çekmecelioğlu, H., Akturan, A. (2015). Örgüt kültürü ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 32, 139-157. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2645.
• Acaray, A. ve Şevik, N. (2016). Kültürel boyutların örgütsel sessizliğe etkisi üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34(4), 1-18.
• Afşar, L. (2013). Örgütsel sessizlik ve örgütsel güven ilişkisi: Konuya ilişkin bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Algın, İ. (2014). Üniversitelerde örgütsel sessizlik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alioğulları, Z. D. (2012) Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki –bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğretim elemanları üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Altuğ, G. (2014). Okullarda örgüt kültürü ile öğretmenlerin sendikalara ilişkin görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Atasever, M. (2013). Yıldırmanın örgütsel sessizlik üzerine etkisi ve işletmelerde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Barçın, N. (2012). İşletmelerde örgütsel sessizliğin örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bowen, F. ve Blackmon, K. (2003) Spirals of silence: The dynamic effects of diversity on organizational voice. Journal of Management Studies, 40(6), 1393- 1417.
• Brown, A. D., & Coupland, C. (2005). Sounds of silence: Graduate trainees, hegemony and resistance. Organization studies, 26(7), 1049-1069.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Can, A (2014). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde işgören sessizliği, neden sessiz kalmayı tercih ediyoruz. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Çaloğlu, D.Ö. (2014). Örgütsel sessizlik ve kültürel değişkenler üzerine ampirik bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ufuk Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çavuşoğlu, S. ve Köse, S. (2016). Örgüt kültürünün örgütsel sessizlik davranışına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 115-146. https://doi.org/10.16953/deusbed.46003
• Çiçek Sağlam, A. , ve Göl Dede, D. (2020). Öğretmenlerin güç mesafesi algıları ile örgütsel sessizlikleri arasındaki ilişki. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 1-23.
• Çit, G. (2012). İstanbul ili Avrupa yakası endüstri meslek liselerinde çalışan meslek grubu öğretmenlerinin yönetime katılma düzeyleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çitli, İ. İ. (2015). Örgütsel sessizlik ile tükenmişlik arasındaki ilişki ve bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü,İstanbul.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi: Ankara.
• Demirbaş, F. ve B., Bostancı, A. (2020). Okulların örgütsel öğrenmeleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1426-1439.
• Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Erdoğan Gümüş, A. (2011). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin yönetime katılma düzeyleri ile örgüt kültürü düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergül, E. B. (2009). Genel liselerde örgüt kültürü ile iş değerleri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Üsküdar ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Esinbay, E. (2008). İlköğretim okullarında örgüt kültürü (Balıkesir ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Evren, H. U. (2019). Öğretim elemanlarının bakış açısıyla örgütsel sessizlik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference. Abingdon, UK: Routledge.
• Görmen, M. (2012). Örgüt kültürünün örgütsel sinizm tutumları üzerine etkisi ve bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güçlü, N. (2003). Örgüt kültürü. Kırgızistan Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 147-159.
• Güngör, B. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile okul kültürü arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). On Dokuz Mayıs Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Samsun.
• Güzel, G. (2010). Resmi ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgüt kültürüne ilişkin algıları (A ve D sınıfı hizmet bölgesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences. Newbury Park: Sage.
• Hoy, W. K. ve Miskel C. G. (2010). Eğitim Yönetimi (Çev. S. Turan), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• İpek, C. (1999). Resmi Liseler Ve Özel Liselerde Örgütsel Kültür ve Öğretmen Öğrenci İlişkisi, Doktora Tezi, Ankara Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kara, Y. (2006).Okullardaki Örgütsel Kültürün Okul Yöneticilerinin Etik Davranışları Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karaduman, P. (2014). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürünün algılanan liderlik tarzları üzerine etkisi ve bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kolay, A. (2012). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koşar, S (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Milliken, F. J., Morrison, E. W. ve Hewlin, P. E. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don't communicate upward and why. Journal Of Management Studies, 40(6), 1-34.
• Morrison, E.W. ve Milliken, F.J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. The Academy of Management Review, 25(4), 706 725.
• Neuman, L. (2016). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar: Cilt 1. (S. Özge, Çev.). Yayın Odası: Ankara.
• Özkan, Y. (2007). İlk ve orta dereceli okullarda görev yapan öğretmen ve yöneticilerin örgüt kültürü algılamaları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Öztürk, H. (2014). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mevlana Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Pinder, C.C., Harlos, K.P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20. 331-369. https://doi.org/10.1016/S0742-7301(01)20007-3
• Premeaux, S.F. (2001). Breaking the silence: Toward an understanding of speaking up in the workplace (Unpublished Doctoral Dissertation). Louisiana State University, USA. Erişim adresi: https://digitalcommons.lsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1359&context=gradschool_disstheses
• Pulat, İ. (2010). Denizli ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgüt kültürü ve önemine ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Ruçlar, K. (2013) Örgüt kültürü ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: Sakarya Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Sarıkaya, M. (2013). Karar verme süreçleri ve örgütsel sessizlik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership (Fourth edition). San Francisco: Jossey Bass.
• Sevgin, A. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerde örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin saptanması (Eyüp ilçe örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Süzer, E. (2010). Genel lise, anadolu lisesi ve meslek liselerinde örgüt kültürü (Balıkesir ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Şahin Fırat, N. (2010). Okul müdürü ve öğretmenlerin okul kültürü ile değer sistemlerine ilişkin algıları. Eğitim ve Bilim, 35(156), 71-83.
• Şahin, S. (2003). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi)., Dokuz Eylül Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şanal, E. E. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında görevli akademik personelin öğrenen örgüt kültürüne ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Taşkıran, E. (2010). Liderlik tarzının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin rolü ve bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tanrıöğen, Z. M. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik tarzlarının örgüt kültürü ile ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Tiktaş, G, (2012). Örgüt Kültürü, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Sessizlik İlişkisine Yönelik Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü: İzmir.
• Toytok, E. H. (2014). Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının örgüt kültürü üzerine etkisi (Düzce ili örneği) (Yayımlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Uç, H. (2013). İlkokul öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki (Maltepe ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uslu, A. C. (2010). Öğretim elemanı algılarına göre örgüt kültürü (Ege Üni. örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ünlü, Y. (2015). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları veörgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Van Dyne, L., Ang, S., Botero, I.C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional construct. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392.
• Yalçınsoy, A., Işıldak, M. S. ve Bilen, A. (2017). Örgüt kültürü ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Dicle Üni. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), 132-146.
• Yalınkılıç, D. (2012). Öğretmen algılarına göre ilköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile örgüt kültürü arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaman, E. ve Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 36-50. DOI: 10.5961/jhes.2014.087
• Yangın, D. (2015). Etkileşim adaleti ve yöneticiye güven ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). On Dokuz Mayıs Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yanık, C. (2012). Örgütsel sessizlik ile güven arasındaki ilişki ve eğitim örgütlerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üni.Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaprak, Kaya, Ö. (2015). Örgüt kültürü ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi (Balıkesir ili merkez ilçe örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Yeşilaydın, G. ve Bayın, G. (2015). Türkiye’de örgütsel sessizlik ile ilgili yapılan araştırmalara yönelik literatür incelemesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 103-120. https://doi.org/10.18037/ausbd.54497
• Yılmaz, F. (2009). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürünün öğretmenlerin iş motivasyonu üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yurttakal, S. (2007) İlköğretim öğretmenlerinin okullarını örgüt kültürü açısından algılamaları (Şırnak ili İdil ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Yüksel, F. (2009). Ortaöğretim kurumlarında örgüt kültürü ile örgütsel güven arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.