RUSYA FEDERASYONU’NUN ULUSAL ÇIKARLARI VE ÖZEL ASKERİ ŞİRKETLER

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 12, 117 - 138, 31.12.2023

Mehmet Erkan Kıllıoğlu

Öz

Özel Askeri Şirketlerin (ÖAŞ) jeopolitik ve ekonomik çıkarların korunması amaçlı olarak kullanımı Rusya açısından yeni bir olgu değildir. Rusya’nın bu konuda 16. yüzyıla kadar giden bir tecrübesi vardır. Bu dönemde Baltık bölgesinde hâkimiyet kurmak isteyen Çarlık Rusyası, 1558-1583 yılları arasında süren Livonya Savaşı sırasında paralı askerlerden de yararlanma yoluna gitmiştir. Çarlık Rusyası elde ettiği ve oldukça faydalı bulduğu bu tecrübe sonrasında ordu dışı grupları, bunlar içerisinde özellikle de Don Kazaklarını, müdahil olduğu tüm çatışmalarda kullanmıştır. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılması devlet kurumlarına olduğu gibi Rus toplumuna da ciddi zarar vermiştir. Devlet mekanizmasının işlevsizleşmesi yüzünden Rus devleti yetişmiş kadrolarından bir kısmını kaybetmiştir. Güvenlik örgütlerinden gelen bu yetişmiş ve profesyonel görevliler hayatını idame ettirebilmek için ya özel sektöre ya da organize suç örgütlerine katılma yoluna gitmiştir. Bu yüzden Rus özel askeri şirketlerinin ilk ortaya çıkışını bu döneme kadar götürmek uygun olacaktır. Ancak Batı’daki benzerlerinden farklı olarak Rus ÖAŞ’ları ve paralı askerleri fiilen mevcut olmalarına rağmen, Rusya’da kanunen illegaldirler. Ülkenin Anayasası ve Ceza Kanunu’nda gereken düzenlemeler yapılmadığı için Rusya’da ÖAŞ kurmak ve paralı askerlik yapmak ağır cezası olan bir suçtur. Bu sorunu ortadan kaldırmak adına bir dizi yasa teklifi hazırlanmıştır. Bunlardan bazılarını bizzat Putin’in desteklediği söylentisi yayılsa da hiçbiri başarılı olamamış ve ÖAŞ yasal statü kazandıracak yasa teklifi kanunlaşmamıştır. Bu duruma rağmen kanuni dayanaktan yoksun olan Rus ÖAŞ’larının sayıları hızla artmaktadır. Keza ÖAŞ’ların sunduğu hareket ve kullanım esnekliği, oldukça etkili olan fayda/maliyet dengesi, çok fonksiyonlu yapısı, faaliyetlerinden dolayı devletlerin doğrudan mesul tutulamaması gibi sebepler Rus ÖAŞ’larını Kremlin açısından vazgeçilemez hale getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rusya Federasyonu, Primakov Doktrini, Yakın Çevre Doktrini, Özel Askeri Şirketler

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

National Interests of Russia and Private Military Companies

Öz

The use of Private Military Companies (PMC) to protect geopolitical and economic interests is not a new phenomenon for Russia. Russia has a set of experiences that goes back to the 16th century. During this period, Tsarist Russia, which wanted to establish dominance in the Baltic region, preferred to use mercenaries during the Livonian War, which lasted between 1558-1583. After this experience, which Tsarist Russia found it very useful, used non-military groups, especially Don Cossacks, in all of the major conflicts it was involved in. But unlike their Western counterparts, Russian PMC’s and mercenaries are illegal in Russia, even though they actually exist. Establishing an PMC and performing mercenary services in Russia is a crime with heavy penalties because the necessary regulations are not existing in the country's Constitution and Penal Code. In order to eliminate this problem, a number of legislative proposals have been prepared in the past. Although rumors circulated that some of them were supported by President Putin himself, none of them were successful and the bill that would give PMC’s a legal status was not granted. Despite this, Russian PMCs, which lack legal basis, have been growing continuously since 2013-2014 in terms of numbers and staff. Likewise, the flexibility of movement and use offered by PMCs, the very effective cost/benefit balance, their multifunctional structure, and the plausible deniability have made Russian PMCs indispensable for the Kremlin.

Anahtar Kelimeler

Russian Federation, Primakov Doctrine, Near Abroad Policy, Private Military Companies

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Ageev, A.I. ve Loginov, E. L. “Yeni Bir Büyük Savaş: Unutulmuş Bir Geleceğin Günlükleri”, Ekonomik Stratejiler, cilt: 6, sayı: 7, s. 16-33, 2014.
• Ageev, Aleksandr, “Silovaya Ekonomika i Smena Mirovogo Gegemona”, Strategicheskie Prioritety, cilt: 2, sayı: 6, s. 27-48, 2015.
• Alkan Özcan, Sevinç, Bir Sovyet Mirası Rus Azınlıklar, Küre Yayınları, İstanbul, 2005.
• Apukhtin, Y. S., “Chastnye Voyennye Kompanii: Novaya Tsel Politicheskoy Kriminologii”, Kriminologiya: Vchera, Segodnya, Zavtra, cilt: 2, sayı. 17, 2009.
• Avatkov, Vladimir, “İdeologemi Vneshney Politiki Rossii”, 25 Let Poiska. İntelros (İntelektualnaya Rossiya) Svobodnaya Misli, sayı: 5, s. 27-38, 2016.
• Aydın, Nuri, “Trump’ın Blackwater Çalışanlarını Affı Şirketin ‘Kirli Geçmişini’ Tekrar Gündeme Getirdi”, Anadolu Ajansı, 2020, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/trumpin-blackwater-calisanlarini-affi-sirketin-kirli-gecmisini-tekrar-gundeme-getirdi/2086314 (Erişim Tarihi: 12.05.2023).
• Bremmer, Ian ve Charap, Samuel, “The Siloviki in Putins’s Russia: Who They are and What They Want”, The Washington Quarterly, cilt: 30, sayı: 1, s. 83-92, 2006-2007.
• Canikoğlu, Erhan, “Russia’s Foreign Policy in the Near Abroad: A Challenge for The Global and Regional Rivalry”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, cilt: 10, sayı: 4, s. 3546-3567, 2021.
• de Grossouvre, Henri, “Paris, Berlin Moscow: Prospects for Eurasian Cooperation”, World Affairs, cilt: 8, sayı: 1, s. 40-52, 2004.
• Demchenko, Vladimir, “IGIL Kak Podopytnye Kroliki: Chemu Voyennye RF Nauchilis v Sirii”, TVzvezda.ru, 2017, https://tvzvezda.ru/news/krasnaya_zvezda/content/201708180840-g0gc.htm (Erişim Tarihi: 08.05.2023).
• Dutton, Jack, “Who are the ‘Siloviki’? Russia’s Elite Security Faction” Newsweek, 2023, https://www.newsweek.com/who-are-siloviki-russias-elite-security-faction-1775796 (Erişim Tarihi: 03.06.2023).
• Dünya, Avrasya ve Rusya Fikri Mülkiyet Piyasasının Gelişimine Yönelik Eğilimler ve Beklentiler, MİSK, 2013. Eliseev, Igor ve Tikhonov, Alexey, “V Teni Piramid”, Rossiyskaya Gazeta, 2020, №5300/221, https://rg.ru/2010/09/30/taina.html (Erişim Tarihi: 15.05.2023).
• Filyushkin, Alexander, “Livonian War in the Context of the European Wars of the 16th Century”, Russian History, sayı: 43, s. 1-21, 2016.
• Fedorov, Yury E., ‘Boffins and Buffoons’: Different Strains of Thought in Russia’s Thinking, Chatham House, 2006.
• Forsberg, Tuomas ve Herd, Graeme, “Russia and NATO: From Windows of Opportunities to Closed Doors”, Journal of Contemporary European Studies, cilt: 23, sayı: 1, s. 41-57, 2015.
• Fried, Daniel ve Volker, Kurt, “The Speech in Which Putin Told Us Who He Was”, Politico, 2022, https://www.politico.com/news/magazine/2022/02/18/putin-speech-wake-up-call-post-cold-war-order-liberal-2007-00009918 (Erişim Tarihi: 18.12.2023).
• Gareev, Makhmut A. ve Slipchenko, Vladimir, Future War, Foreign Military Studies Office (FMSO), Fort Leavenworth, Kansas, 2007.
• Gerasimov, Valery, “The Value of Science is in the Foresight: New Challenges Demand Rethinking the Forms and Methods of Carrying out Combat Operations”, Military Review, s. 23-29, 2016.
• Gibbons-Neff, Thomas, “How a 4-Hour Battle Between Russian Mercenaries and U.S. Commandos Unfolded in Syria”, The New York Times, 2018, https://www.nytimes.com/2018/05/24/world/middleeast/american-commandos-russian-mercenaries-syria.html (Erişim Tarihi: 02.06.2023).
• Goryashko, Sergey, Chernenko, Elena ve Safronov, Ivan, “Klevye ChVk.”, Kommersant, 2014, №227, https://www.kommersant.ru/doc/2633187 (Erişim Tarihi: 15.05.2023).
• Hamzaoğlu, Hayati, “ Rus Dış Politikasında Realist Yaklaşım: Primakov Doktrini ve Yakın Çevre Kavramı”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, cilt: 8, sayı: 24, s. 290, 2020.
• Hayri, Emine, “Blackwater ve Wagner Arasında: Dünya Savaşlarını Paralı Askerler mi Yürütüyor?”, Şarkül Avsat, 2022, https://turkish.aawsat.com/home/article/3589851/blackwater-ve-wagner-aras%C4%B1nda-d%C3%BCnya-sava%C5%9Flar%C4%B1n%C4%B1-paral%C4%B1-askerler-mi-y%C3%BCr%C3%BCt%C3%BCyor (Erişim Tarihi: 17.05.2023).
• Heins, Lilla, “A Hard Bargain Foreign Policy and The Dynamics of The Putin-Kadyrov Relationship”, Kafkasya Calışmaları, Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 6, sayı: 11, s. 43-62, 2020.
• Hoffman, Frank, G. “Hybrid Warfare and Challenges”, Joint Forces Quarterly, sayı: 52, s. 34-39, 2009.
• Hughes, James ve Sasse, Gwendolyn, “Power Ideas and Conflict: Ideology, Linkage and Leverage in Crimea and Chechnya”, East European Politics, cilt: 32, sayı: 3, s. 314-334, 2016.
• Illarionov, Andrei, “The Siloviki in Charge”, Journal of Democracy, cilt: 20, sayı: 2, s. 69-72, 2009.
• İvanov, İgor, “ s Prixodom v MİD E. M. Primakova Nachalsa Period Stanovlenia Novoy Vnesheny Politiki Sovremennogo Rossii”, Chelovek Epoha, Jurnal Mejdunarodnaya Jizn, Spetsalniy Vipusk (Özel Sayı), s. 29-33, 2014.