NATIONAL INTELLIGENCE IN THE TURKISH WAR OF INDEPENDENCE

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 13, 49 - 58, 01.07.2024

Bora İyiat

Öz

İstihbarat kavramı, üzerinde çok fazla merak duyulan, ilgi uyandıran konulardan birisi olmuştur. İnsanoğlunun bilinmeyene olan ilgisi, istihbarat adı verilen faaliyetin özünde barındırdığı gizlilik kuşkusuz bu ilgiyi arttıran sebeplerin en başında gelir. Genel anlamıyla istihbarat, devletlerin varlıklarını korumak, hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla, rekabet halinde oldukları veya olması muhtemel devlet, gruplar veya şahısların niyet, imkân, kabiliyet ve zaaflarını öğrenmekle birlikte aynı şekilde kendisine yönelen faaliyetleri engelleme üzerine kurulu bir olgudur. İşte bu faaliyeti yurt içi ve yurt dışı yürütebilecek, analiz edebilecek ve son aşama olan gerektiğinde kullanmak üzere arşivleyecek, paylaşımı yapacak ya da operasyonel faaliyeti yürütebilecek kadrolara ihtiyaç vardır. Bu zaman içerisinde istihbarat teşkilatlarının doğmasını sağlamıştır. Özetle istihbarat kurumları; hükümetlere başta ulusal güvenliği ilgilendiren konular olmak üzere bilgi-analizler sunar, muhtemel kriz ve tehditlere yönelik erken uyarı niteliği taşıyacak bilgiler verir, karşı istihbarat faaliyetlerini önler, devletin sırlarını korur ve ulusal çıkarları korumak adına örtülü operasyonlar yürütür. İşte bu çalışma Türk milletinin top yekûn olarak var olma mücadelesi verdiği kurtuluş savaşı sürecinde yürütülen istihbarat faaliyetlerini incelemek üzere hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstihbarat, Kurtuluş Savaşı, Operasyon, Gizli Faaliyetler, İşgal

NATIONAL INTELLIGENCE IN THE TURKISH WAR OF INDEPENDENCE

Öz

The concept of intelligence has been one of the subjects of great curiosity and interest. Human beings' interest in the unknown and the secrecy inherent in the activity called intelligence are undoubtedly the main reasons that increase this interest. In general terms, intelligence is a phenomenon based on learning the intentions, capabilities, capabilities and weaknesses of states, groups or individuals with whom they are in competition or who are likely to be in competition, in order to protect the existence of states and to realize their goals, as well as to prevent activities directed against them. There is a need for cadres who can carry out this activity at home and abroad, analyze it, archive it for use when necessary, share it or carry out operational activities. This has led to the emergence of intelligence organizations over time. To summarize, intelligence agencies provide governments with information-analysis, especially on issues concerning national security, provide early warning information on possible crises and threats, prevent counterintelligence activities, protect state secrets and conduct covert operations to protect national interests. This study has been prepared to examine the intelligence activities carried out during the War of Independence, in which the Turkish nation fought for its existence as a whole.

Anahtar Kelimeler

Intellegience, War of Independence, Operation, Secret Activities, Occupation

Kaynakça

• Aydın, Mesut, Milli Mücadelede Döneminde TBMM Hükümeti Tarafından İstanbul’da Kurulan Gizli Gruplar ve Faaliyetleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1992
• Ayışığı, Metin, Milli Mücadele Döneminde İstanbul’dan Anadolu’ya Yapılan Silah Sevkiyatı ve İstihbarat Meselesi, Selçuk Üniversitesi ATA Dergisi, Konya 1992
• Ayışığı, Metin, Milli Mücadele Döneminde İstanbul’dan Anadolu’ya Yapılan Silah Sevkiyatı ve İstihbarat Meselesi, Selçuk Üniversitesi ATA Dergisi, Konya 1992
• Bahar, İlhan, Teşkilat-ı Mahsusa’dan MİT ve İstihbarat Örgütleri, Kamer Yayınları, İstanbul 2016
• Doğan, Ümit, Kurtuluş Savaşında Atatürk’ün İstihbarat Faaliyetleri Milli Ajanlarımız, Kripto Yayınları, Ankara 2017
• Headquartes Department of the Army, Field Manuel FM 2.0 İntelligence, Washington 2004
• Heuer, Richard J, Psychology of Intelligence Analysis, Center for the Study of Intelligence CIA, Langley – Virginia 1999
• Hiçyılmaz, Ergun, Belgelerle Kurtuluş Savaşında Casusluk Örgütleri, Yüce Yayınları, İstanbul 1981
• İlter, Erdal, Milli İstihbarat Teşkilatı Tarihçesi, Milli İstihbarat Teşkilatı Basımevi, Ankara 2002
• İyiat, Bora, Hunlardan Günümüze Türk Derin Devleti, Kripto Yayınları, Ankara 2008
• Karan, Kaya, Geçmişten Günümüze Türk İstihbaratı, Kripto Yayınları, Ankara 2016
• Kayabaşı, Kübra, Felah Grubu’nun Milli Mücadele’deki Faaliyetleri, Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl:4 Sayı:2, Sakarya 2019
• Lowenthal, Mark M, Intelligence: From Secrets to Policy, 7th Edition, CQ Press, California 2016
• Özdağ, Ümit, İstihbarat Teorisi, Kripto Yayınları, Ankara 2008
• T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’da İstihbarat, Yayın No: 148, İstanbul 2017
• Ulusan, Şayan, Şark Meselesi’nden Sevr’e Türkiye, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi VIII, İzmir 2009
• Yakın, Aziz, İstihbarat: Casusluk ve Casuslukla Mücadele, Dışişleri Bakanlığı Akademisi Yayınları, Sayı: 5, Ankara 1969
• Yılmaz, Sait, Temel İstihbarat (Toplama – Analiz ve Operasyonlar), Kripto Yayınları, Ankara 2018
• Yurtseven, Serdar, Milli Mücadele Dönemi İstihbarat Faaliyetleri Örnek Olay İncelemeleri (1919-1922), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2013