Yaşlı Bireylerin 6 Şubat Depremleri Sonrası Yaşam Deneyimleri: Diyarbakır İli Örneği

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 348 - 364, 29.10.2025

Burcu Temel , Özgür Altındağ

https://doi.org/10.70101/ussmad.1786005

Abstract

Bu çalışma 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler sırasında ve sonrasında Diyarbakır ilinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşadığı deneyimleri inceleyerek, karşılaştıkları sorunları görünür kılmayı ve bu doğrultuda yaşlılara yönelik hizmet ve politikaların geliştirilmesine katkı sunmayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemiyle ve fenomenolojik yaklaşım doğrultusunda yürütülen çalışmada, 19 yaşlı bireyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler MAXQDA 24 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Bulgular; Deprem Anında Yaşananlar, Deprem Sonrası Süreç, Yerel ve Merkezi Yönetimlere Yönelik Eleştiriler ve Beklentiler ve Çözüm Önerileri olmak üzere dört ana tema altında toplanmıştır. Bulguların değerlendirilmesinde ekolojik yaklaşım ve Max-Neef’in temel ihtiyaçlar hiyerarşisi kuramından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda yaşlı bireylerin afet süreçlerinde hareket kısıtlılığı, temel ihtiyaçlara erişim, sağlık sorunları ve ekonomik güçlükler gibi çok boyutlu sorunlar yaşadığı ortaya konulmuştur. Çalışma yaşlı bireylerin afet süreçlerindeki kırılganlıklarına odaklanmakta ve çözüm önerileri sunmaktadır.

Keywords

6 Şubat depremleri , yaşlı , yaşlılık , doğal afet , sosyal hizmet

Life Experiences of Elderly After February 6 Earthquakes: The Case Of Diyarbakir Province

Abstract

This study aims to examine the experiences of elderly individuals living in Diyarbakır province during and after the earthquakes that occurred on February 6, 2023, to highlight the problems they encountered, and to contribute to the development of services and policies for the elderly in this regard. Conducted using qualitative research methods and a phenomenological approach, the study involved in-depth interviews with 19 elderly individuals, and the data obtained was analyzed using the MAXQDA 24 program. The findings were grouped under four main themes: Experiences During the Earthquake, The Post-Earthquake Process, Criticisms and Expectations of Local and Central Governments, and Proposed Solutions. An ecological approach and Max-Neef's hierarchy of basic needs theory were used in the evaluation of the findings. The research revealed that elderly individuals experience multidimensional problems during disaster processes, such as limited mobility, access to basic needs, health problems, and economic difficulties. The study focuses on the vulnerability of elderly individuals during disaster processes and offers solutions.

Keywords

February 6 earthquakes , elderly , old age , natural disaster , social work

References

• Ahmadi, S., Khankeh, H., Sahaf, R., Dalvandi, A., Hosseini, S. A. & Alipour, F. (2018). How did older adults respond to challenges after an earthquake? A qualitative study in Iran. Archives of Gerontology and Geriatrics, 77, 189–195.
• Akdur, R. (2001). Afetlere hazırlık ve afet yönetimi. İçinde S. Esin vd. (Ed.), Afetlerde sağlık hizmetleri yönetimi (ss. 1–39). Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı.
• Akyıldız, N. A., Gürboğa, Ş. & Gürboğa, C. (2018). Yaşlı afetzedelerin geçici barınma ihtiyaçlarının karşılanması üzerine örnek bir çalışma: Kahramanmaraş Elbistan prefabrik huzurevi kompleksi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(41), 325–338. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.459109
• Altındağ, Ö. (2017). Diyarbakır’da yaşlı olmak: İhtiyaçlar, sorunlar ve hizmet beklentileri (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
• Ay, S. (2022). Deprem mağduru yaşlılarda mekân aidiyeti: Elazığ ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi.
• Bilir, N. (2018). Yaşlılık, yaşlılık tanımı ve epidemiyolojik özellikler. İçinde A. Ertürk, A. Bahadır ve F. Koşar (Ed.), Yaşlılık ve solunum hastalıkları (ss. 13–31). TÜSAD Eğitim Kitapları Serisi.
• Breen, K., Ru, S., Vandeweghe, L., Chiu, J., Heyland, L., & Wu, H. (2024). “If somebody needed help, I went over”: Social capital and therapeutic communities of older adult farmers in British Columbia floods. International Journal of Disaster Risk Science, 15(2), 290-301.
• Bronfenbrenner, U. (1994). Ecological models of human development. Readings on the Development of Children, 2(1), 37–43.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
• Day, C. L. & Jencik, A. N. (2011). Aging and disaster: Coping in the wake of Hurricane Katrina. Journal of Emergency Management, 9(3), 23–36. https://doi.org/10.5055/jem.2011.0058
• Gitterman, A. & Germanin, C. B. (1976). Social work practice: A life model. Social Service Review, 50(4), 601–610. https://doi.org/10.1086/643430
• Haymana, G. (2025). 6 Şubat depremlerini deneyimleyen kadınların yaşadığı sorunlar: Bağlar ilçesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Konak, A. & Çiğdem, Y. (2005). Yaşlılık olgusu: Sivas huzurevi örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 23–63.
• Maanen, J. V. (1979). Reclaiming qualitative methods for organizational research: A preface. Administrative Science Quarterly, 24(4), 520–526. https://doi.org/10.2307/2392358
• Max-Neef, M. A., Elizalde, A. & Hopenhayn, M. (1991). Human scale development: Conception, application and further reflections. New York: The Apex Press.
• Merriam, S. B. (2023). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Panuş, Ü. & Karadakovan, A. (2023). Afet ve acil durumlarında yaşlıya yönelik hizmetlerin planlaması. Hastane Öncesi Dergisi, 8(1), 119–128. https://doi.org/10.54409/hod.1207982
• Saldaña, J. (2023). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı (A. Tüfekçi ve A. N. Şad, Çev. Ed.). Anı Yayıncılık. (Orijinal eser 2016’da yayımlanmıştır.)
• Şevik, A. E. (2023). Deprem ve yaşlılık: Psikososyal bir bakış. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 16(1), 49–57. https://doi.org/10.46414/yasad.1292526
• Taşcı, F. & Gökçe, O. Z. (2023). 6 Şubat sonrası deprem bölgesinde yaşlılar: Mevcut durum, ihtiyaçlar ve öneriler. Senectus, 1(2), 271–291. https://doi.org/10.26650/senectus.2023.1.2.0011
• Teater, B. (2015). Sistem kuramı ve ekolojik yaklaşım. İçinde A. Karatay (Çev. Ed.), Sosyal hizmet kuram ve yöntemleri: Uygulama için bir giriş (ss. 25–48). Nika Yayınevi.
• Yaman, M. (2025). Türkiye’de afet yönetim modeli: Merkezi sistem eksiklikleri ve yerel katılım. Yeni Çağ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 201–223. https://doi.org/10.4321/ycsbd.2025.142.201
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Zorbaz, O. & Bilge, F. (2019). Suça sürüklenen çocukların değerlendirilmesinde ekolojik sistem yaklaşımının kullanımı: Olgu sunumu. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 793–813. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i49119.506405