Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Boşnak Öğrencilerin Türkçe Nezaket İfadeleri, Stratejileri ve Kullanımlarına İlişkin Görüşleri

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 250 - 261, 25.08.2025

Azra Omerbasic , Yusuf Günaydın

https://doi.org/10.5281/zenodo.15249727

Abstract

Yeni bir dil öğrenme sürecinde, özellikle nezaket ifadelerinin kullanımı bakımından çok sayıda anlaşmazlık yaşanmaktadır. Bu durum, 500 senelik ortak bir tarihe sahip olmalarına rağmen Türkiye ile Bosna Hersek, Sırbistan ve Karadağ ülkeleri için de geçerlidir. Bu ülkelerde yaşayan Boşnak öğrenciler eğitim amaçlı geldikleri Türkiye’de nezaket ifadelerinin kullanımına dayalı anlaşmazlıklar yaşamakta ve bu anlaşmazlıklar çatışmalara sebep olmaktadır. Bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Boşnak öğrencilerin Türkçe nezaket ifadeleri, stratejileri ve kullanımlarına ilişkin görüşlerini tespit etmek amaçlanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme formu kullanılmış ve görüşmeler söz konusu ülkelerden gelen 10 Boşnak öğrenci ile çevrim içi uygulama olan Zoom üzerinden gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda, “teşekkür etme, iyi dilekte ve iltifatta bulunma, ricada bulunma ve özür dileme” en çok kullanılan nezaket ifadeleri olarak belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca Türkçede kullanılan nezaket ifadeleri ile Boşnakçadaki ifadeler arasında belirgin farklar olduğu, bu ifadelerin zamanla öğrenilmesiyle birlikte öğrencilerin iletişim kurmada başarılı oldukları ve anlaşmazlıkların çözüldüğü; öğrencilerin genel olarak nezaket stratejileri hakkında belirli bir bilgi birikimine sahip olmasına rağmen bu bilginin yeterli olmadığı ve öğrencilerin birkaç nezaket stratejisi kullanımı ile sınırlı kaldıkları ortaya konulmuştur. Çalışma sonunda öğrencilerin nezaket stratejilerini daha iyi anlamaları ve kullanmaları için Türkçe derslerinde nezaket ifadelerini barındıran uygulamaların artırılması önerilmiştir.

Keywords

Bosna Hersek , dil kullanımı , nezaket ifadeleri , öğrenci görüşleri , yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Ethical Statement

Gazi Üniversitesi Rektörlüğü Etik Komisyonu, Tarih: 31.07.2024, Sayı: E-77082166-302.08.01-1005902

Opinions Of Bosnian Students Learning Turkish As A Foreign Language On Turkish Polite Expressions, Strategies And Usage

Abstract

During the learning process of a new language, there are many disagreements, especially regarding the use of politeness expressions. This is also true for Turkey and Bosnia-Herzegovina, Serbia and Montenegro, despite having a common history spanning 500 years. Bosnian students living in these countries experience disagreements based on the use of politeness expressions in Turkey, where they come for educational purposes, and these disagreements lead to conflicts. This study aimed to determine the opinions of Bosnian students learning Turkish as a foreign language regarding politeness expressions, strategies and usage in Turkish. An interview form developed by the researchers was used as the data collection tool and the interviews were conducted with 10 Bosnian students from the aforementioned countries via the online application Zoom. The findings were analyzed using the content analysis technique. As a result of the analysis of the data, “thanking, wishing well and making a compliment, making a request and apologizing” were determined to be the most commonly used politeness expressions. The study also found that there were significant differences between the politeness expressions used in Turkish and the expressions in Bosnian, and that as these expressions were learned over time, the students became successful in communicating and the disagreements were resolved; It was revealed that although the students had a certain knowledge about politeness strategies in general, this knowledge was not sufficient and the students were limited to using a few politeness strategies. At the end of the study, it was suggested that the practices that include polite expressions in Turkish lessons should be increased so that students can better understand and use politeness strategies.

Keywords

Bosnia and Herzegovina , language use , politeness expressions , student opinions , teaching Turkish as a foreign language

Ethical Statement

Gazi University Rectorate Ethics Commission, Date: 31.07.2024, Number: E-77082166-302.08.01-1005902

References

• Ahmic, D. (2016). Boşnakçadaki Atasözleri ve Deyimlerde Türkçenin İzleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Akova, S. (2016). Türk Dizilerinin Batı Balkan Ülkelerindeki Etkileri: Bosna Hersek, Sırbistan ve Karadağ Ülkeleri Örneklemi. İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (11), 272-299.
• Bakšić, S. (2012). Strategie Ućtivosti U Turskom Jeziku. Filozofski fakultet u Sarajevu.
• Balat, G. (2020). Boşnak Alhamiyado Edebiyatı. Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2(2), 125-128.
• Brown, P. ve Levinson, S. C. (1987). Pholiteness Some Universals in Language Usage. Cambridge University Press.
• Dereli, S. (2008). Sözlü iletişimde nezaket stratejileri. Türkbilig, (15), 24-52.
• Durkheim, E. (1982). Elementarni Oblici Religijkog Zivota. Prosveta.
• Hirik, S. (2023). Türkçede nezaket ve yüz tehdit eden eylemler. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 7(1), 600-627.
• Olgun, C. K. (2008). İçerik analizi tekniği. Sosyoloji Notları, (4-5), 66-70.
• Zeyrek, D. (2001). Politeness in Turkish and its Linguistic Manifestations: A Sociocultural Perspective. A. S. Bayraktaroğlu (Ed.), In Linguistic Politeness Across Boundaries: The Case of Greek and Turkish (ss.43-73). John Benjamins.