An Analysis of Some Turkish Proverbs and Idioms from the 17th Century in the Context of Teaching Turkish as a Foreign Language

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 456 - 471

Nida Kırömeroğlu

Abstract

This study aims to examine a 17th-century compilation of proverbs and idioms found in the manuscript numbered Diez A. Fol. 25 at the Berlin Library within the context of teaching Turkish as a foreign language. In addition, it seeks to present a 17th-century compilation found in a manuscript preserved in the Berlin State Library as a resource for the use of proverbs and idioms in the context of cultural transmission in teaching Turkish as a foreign language. The study also intends to introduce this lexical heritage from the period to scholars and researchers working in the field. Similar to the cultural elements such as greetings, holiday celebrations, hospitality, customs, regional dishes, and traditional clothing/items that are conveyed in Turkish as a foreign language course, the transmission of oral culture is also emphasized. It is expected that the expressions compiled from an unstudied source of the 17th century will contribute to the corpus of proverbs and idioms which are recognised as one of the most significant components of our rich oral heritage and provide instructors with a different perspective. Language is not merely a means of communication but also a cultural structure that reflects the historical and value-based heritage of societies. In this regard, proverbs and idioms function as oral cultural elements that not only enrich linguistic expression but also serve as means of cultural transmission. In the study, it was determined that out of 275 language units in the compilation, 270 were proverbs and 5 were idioms. The findings reveal that proverbs were used more prevalently than idioms in historical texts and played a primary role in the transfer of cultural memory. Despite their smaller number, idioms also reflected the vitality of everyday language and the richness of folk expression. As a result, it was concluded that in teaching Turkish as a foreign language, proverbs and idioms should be systematically and functionally incorporated into educational programs. Integrating these oral culture products into language teaching materials contributes to enhancing both the linguistic and cultural competence of learners.

Keywords

Cultural transmission, idioms, oral culture, proverbs, teaching Turkish as a foreign language

Ethical Statement

The research does not require ethics committee approval.

Supporting Institution

This study has not received financial support from any institution.

XVII. Yüzyıla Ait Bazı Türk Atasözü ve Deyimlerinin Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bağlamında İncelenmesi

Abstract

Bu çalışma, Berlin Kütüphanesi Diez A. Fol. 25 numaralı yazmada yer alan 17. yüzyıla ait atasözü ve deyim derlemesini, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Buna ek olarak Berlin Kütüphanesindeki bir yazmada yer alan 17. yüzyıla ait derlemeyi yabancılara Türkçe öğretimi derslerinde atasözlerinin ve deyimlerin kültür aktarımı bağlamında kullanılması için bir kaynak oluşturmasıdır. Ayrıca sahayla ilgilenen alan uzmanlarına o döneme ait bu söz varlığını tanıtmayı amaçlamaktadır. Yabancılara Türkçe öğretimi derslerinde kültür aktarımı olarak anlatılan selamlaşmanın, bayramlaşmanın, misafir ağırlamanın, âdetlerin, yöresel yemeklerin, geleneksel kıyafetlerin/eşyaların tanıtımı yapıldığı gibi sözlü kültürümüzün de aktarımı yapılmaktadır. Zengin sözlü kültürümüzün en önemli malzemelerinden birini oluşturan atasözü ve deyimler hazinesine 17. asra ait çalışılmamış bir kaynaktan derlediğimiz bu söz öbeklerinin katkı sağlaması, öğreticilere farklı bir bakış açısı kazandırması hedeflenmektedir. Dil, yalnızca bir iletişim aracı değil; aynı zamanda toplumların tarihî, kültürel ve değer dünyasını yansıtan önemli bir yapı unsurudur. Bu bağlamda atasözleri ve deyimler, dil öğretiminde yalnızca estetik anlatım gücü kazandıran unsurlar değil, aynı zamanda kültürel aktarım işlevi gören sözlü kültür ürünleridir. Çalışmada, derlemede yer alan 275 dil birliğinin 270’inin atasözü, 5’inin ise deyim olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen veriler, tarihî metinlerde atasözlerinin deyimlere oranla daha yaygın kullanıldığını ve kültürel belleğin aktarımında önemli bir rol üstlendiğini göstermektedir. Bununla birlikte, az sayıdaki deyim örneği de deyimlerin günlük dilin canlılığını ve halk anlatımının zenginliğini yansıttığını ortaya koymuştur. Çalışma sonucunda, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde atasözü ve deyimlerin planlı ve işlevsel biçimde kullanılması gerektiği; bu tür sözlü kültür ürünlerinin dil öğretim materyallerine entegre edilmesinin öğrenicinin hem dilsel hem kültürel yeterliğine katkı sağlayacağı tespit edilmiştir.

Keywords

Atasözleri, deyimler, kültür aktarımı, sözlü kültür, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Ethical Statement

Araştırma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Bu çalışma için herhangi bir kurumdan finansal destek alınmamıştır.

References

• Aksan, D. (1982). Her yönüyle dil-3. TDK Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (1965). Atasözleri ve deyimler. TDK Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri, deyimler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 36, 131–149.
• Çiçekler, A. ve Çiçekler, E. (2018). Berlin Devlet Kütüphanesi'nde bulunan XVII. yüzyıla ait bir mecmuadaki Türk atasözleri derlemesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 18(Güz), 341–356.
• Çotuksöken, Y. (1983). Atasözlerimiz. Anadolu Sanat Yayınları.
• Elçin, Ş. (1986). Halk edebiyatına giriş. Sevinç Matbaası.
• Erdem, İ. ve Çelik, M. (2011). Dil bilgisi öğretim yöntemi üzerine değerlendirmeler. Turkish Studies, 6(1), 1057-1069.
• Günay, D. V. (2007). Sözcükbilime giriş. Multilingual.
• Şinasi, İ. (1885). Durub-ı emsal-i Osmaniye. Matbaa-i Ebüzziya.
• Mete, F. (2014). Kültürel ortaklığın göstergesi deyimlerin öğretimi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21(2),113-128.