MODERN UYGUR ŞAİRİ AHMETCAN OSMAN ŞİİRLERİ VE ONUN ÖNDERLİĞİNDE GUÑGA ŞİİR HAREKETİ

Yıl 2017, Sayı: 9, 1 - 10, 01.06.2017

Abdulvahit Hasancan

Öz

Aruz ve hece vezninin kullanılmaya devam ettiği çağdaş Uygur şiirinde
1980’li yıllarda Guñga Şiir hareketi başlamıştır. Guñga şiir serbest tarzda
yazılan, anlamı doğrudan belli olmayan şiir türüdür, onun oluşması ve
meydana gelmesi Uygur edebiyatında özel bir olgu gibi tespit ediliyor.
Ahmetcan Osman bu hareketin yaratıcısıdır, dolaysıyla Uygur edebiyatında
Ahmetcan Osmanın ismi Guñga Şiir yerinde geçer. Maalesef Guñga şiirler
her ne kadar şaşırtıcı bir şekilde ortaya çıkmasına rağmen çok kısa bir süre
sonra sona ermiştir. Dolaysıyla Ahmetcan Osmanın yurt dışına gitmek
zorunda kalması nedeniyle Uygur edebiyatı sahnesi den çekinmesinden
hemen sonra söz konusu hareket sona ermiştir. Bu makale de Guñga şiirin
meydana gelmesi, Ahmetcan Osmanın hayatı ve şiirleri hakkında bilge
verilmiş daha sonrada onun şiirlerin özelliği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmetcan Osman, Guñga Şiir, Modern Uygur Şiiri

Kaynakça

• AHMETCAN Osman (2015). Ahmetcan Osman Tallanma Şiirler. İstanbul: Teklimakan Uygur Neşriyati.
• AHMETJAN Osman (2015). Uyghur Land. The Farthest Exile. Los Angeles: Phoneme Media Press.
• ALİMCAN İnayet (1998). “Çağdaş Uygur Şiiri”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 2, s.191- 201.
• ILDİCO Bellerhann Vd (2009). Situating the Uyghurs Between China and Central Asia. London: Ashgate Publishing Limited.
• ENVER Abdurehim (1987). “Dadillik Ve Yenilik”, Teñritağ Jornili, 1, s.74-78.
• FREEMAN Joshua (2012). İkki Guñga Şairniñ İjadiyiti Heqqide selişturma İzdiniş. Şincañ Pidagogika Unversitit İlmi Jornili. 3. s.73-78.
• FREEMAN Joshua (2012). Uygur Guñga Şeirning Kelip Çiqişi, Tereqqiyati Ve İkki Yönilişi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Urumçi: Şincañ Pidagogika Üniversitesi.
• İMİNJAN Ehmidi Qutluq (2001), “Uygur Hazirki Zaman Edebiyatının Şekillinişi Togrisida Karaşlirim”, Tarim Jornili, 11, s. 119-130.
• JALALIDIN Abduqadir (1998). Eqil Mivisi Ve Şeytan. Kaşgar: Kaşgar Uygur Neşriyati.
• JALALIDIN Abduqadir (1999). “Şiiriyet Denizidiki Tenha Aral”, Şincañ Medenyiti Jornili, 3, s.41-46.
• KAŞGARLI Raile (2012). “Komünist Çin Dönemi Uygur Şiiri Üzerine”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XII/1, s.345-359.
• KOMİSYON (2013). Çağdaş Türk Edebiyatları II. Anadolu Üniversitesi Yay. s.140-179.
• NURMUHEMMET, Ömer Uçqun (2009). 20-Esirniñ Deslepki Yerimidiki Uygur Edebiyat Çüşençisiniñ Özgirişi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Urumçi: Şincañ Üniversitesi.
• OSMAN Memet (2008). Uygur Guñga Şiir Heqqide İzdiniş. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Urumçi: Sincan Üniversitesi.
• ÖGER Adem (2012). “19. Yüzyılda Yaşamış Bir Uygur Halk Kahramanı ve Şairi: Sadir Palvan”, Karadeniz, S. 13, s. 110-119.
• SİDİKHACİ Ruzi (1986). “Şairniñ Hesiyati Çiqiş Yoli İzdeydu”, Teñritağ Jornili, Deneme sayısı, s. 52-57.
• SULTAN Azat vd (2006). Uygur Edebiyat Tarihi 4-Tom, Beijing: Milletler Neşiryati.
• WANG Xiao Feng (2001). Modern Çin Edebiyatı Hakkında Seçme Makaleler, Bei Jing: Meslek Üniversitesi Neşriyati.