Pascal’da Yaşamın Diyalektiği

Yıl 2024, , 92 - 104, 15.06.2024

Tamer Yıldırım

https://doi.org/10.54893/vanid.1466130

Öz

Pascal, öznel veya varoluşçu düşünceye mensup filozoflardan ya da mistik yönelime sahip yaşamı belirli evrelerden oluşan insanlardan biri olarak değerlendirilir. Pascal’ın bilim araştırmalarından, cemiyet toplantılarına, oradan manastır yaşamına giden kısa denilebilecek yaşamında bu evreler görülebilir. Mistik biri olup manastırda yaşamaya ilkin karşı olan Pascal, yaşamını değiştirme konusunda yaşadığı krizi bir işaret olarak düşünmüştür. Pascal’ın Pensées adlı eseri dinî düşüncelerin yanında felsefi düşüncelere sevk eden bir kaynak olarak değerlendirilir. Pascal eserinde Tanrı ve insan iradelerinin birbiriyle ilişkisini kavramsal analizler içerecek şekilde ortaya koymaya çalışmıştır. Bu durum eserin yazıldığı ve yazarın içinde bulunduğu dönemle ilişkilidir. Dolayısıyla Pascal’ın yaşam dönemleri bilinmeden onun özellikle son dönem eserlerinde ne ifade etmeye çalıştığı tam olarak anlaşılamaz. Pascal çalışmalarıyla bir kişinin hem mükemmel bir matematikçi, hem derinlikli bir bilim insanı ve hem de alçakgönüllü bir inanan olmanın mümkün olduğunu gösterdi. Pascal’ın yaşamının bir sonraki döneminin bir öncekini içerdiğini; iyi bir matematikçi iken bilimle de ilgilendiğini, dindar bir insan iken matematik ve bilimin ilkelerini kullandığını gördük. Yaşamını düşünsel anlamda kapsayan unsurları birbirinden ayırmamış onları birleştirerek önem yerlerini değiştirerek devam etmiştir. Sonuçta Pascal’ın aradığı şeyin özü, insanı harekete geçiren şeyin veya insanı insan yapan şeyin ne olduğunu bulmaktır. Bu makalede Pascal’ın yaşam evreleri olarak ifade edilen zihinsel, maddi ve manevi alanlar onun yaşamının diyalektik merhaleleri şeklinde ele alınıp özde bunlar arasında bir kopuş olmayıp bir bütünün farklı dönemlerdeki şekilleri olarak incelenecektir. Bunun sonucunda din ve bilim arasındaki ilişkinin niteliği Pascal örneğinde gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Pascal, Yaşam Merhaleleri, Bilim Adamı, Matematikçi, Mistik

Etik Beyan

Etik beyanı gerektirecek herhangi bir durum yoktur.

Dialectics of Life in Pascal

Öz

The ideas of thinkers belonging to the subjective or existential understanding, including Pascal, or people with mystical orientation are presented in a way that is compatible with different periods of their lives. We can see this in Pascal's short life, from scientific research to society meetings and then to monastic life. Pascal, who was a mystic and initially opposed to living in a monastery, thought of the crisis he experienced in changing his life as a sign. Pascal's work Pensées is considered as a source that leads to philosophical thoughts as well as religious ones. In his work, Pascal tried to reveal the relationship between God and human wills, including conceptual analysis. This situation is related to the period in which the work was written and the author was in. Therefore, without knowing Pascal's life periods, it cannot be fully understood what he was trying to express, especially in his late works. With his work, Pascal showed that it was possible for a person to be both an excellent mathematician, a profound scientist, and a humble believer. Pascal's next period includes the previous one; We saw that while he was a good mathematician, he was also interested in science, and while he was a religious person, he used the principles of mathematics and science. He did not separate the elements encompassed that his life in an intellectual sense, but continued by combining them and changing their places of importance. After all, the essence of what Pascal is looking for is to find out what motivates people or what makes people human. In this article, the mental, material and spiritual areas expressed as Pascal's life stages will be discussed and examined as dialectical stages of his life. As a result, the nature of the relationship between religion and science will be tried to be shown with the example of Pascal.

Anahtar Kelimeler

Pascal, Stage of Life, Scientist, Mathematician, Mystic

Kaynakça

• Baggett, David. "Pascal Was No Fideist". The Asbury Theological Journal 60/2 (2005), 67-73.
• Boutroux, Émile. Pascal. çev. Ellen Margaret Creak, Manchester: Sherratt And Hughes, 1902.
• Burry, John Bagnell. The Idea of Progress: An Inquiry into its Origin and Growth. London: The Macmillan Co., 1920.
• Charles, Sherrard Mackenzie. Blaise Pascal, Apologist to Skeptics. Lanham, Md: University Press of America, 2008.
• Chevalier, Jacques. Pascal. çev. Mehmet Toprak. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1961.
• Force, Pierre. “Pascal and Philosophical Method”. The Cambridge Companion to Pascal. ed. Nicholas Hammond. 216-234. Cambridge: Cambridge University, 2003.
• Guardini, Romano. Pascal For Our Time. New York: Herder and Herder, 1966.
• Hammond, Nicholas. “Introduction”. The Cambridge Companion to Pascal. ed. Nicholas Hammond. 1-3. Cambridge: Cambridge University, 2003.
• Hammond, Nicholas. “Pascal’s Pensees and The Art of Persuasion”. The Cambridge Companion to Pascal. ed. Nicholas Hammond. 233-252, Cambridge: Cambridge University, 2003.
• Hibbs, Thomas S. Wagering on an Ironic God: Pascal on Faith and Philosophy. Waco: Baylor University Press, 2017.
• Khalfa, Jean. “Pascal’s Theory of Knowledge”. The Cambridge Companion to Pascal. ed. Nicholas Hammond. 122-143. Cambridge: Cambridge University, 2003.
• “Life of Author”. Blaise Pascal, The Provincial Letters of Blaise Pascal. 9-31. Glasgow: William Collins Publisher, 1863.
• Lukes, Steven. Bireycilik. çev. İsmail Serin. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2006.
• MacIntyre, Alasdair. "Philosophy Recalled to Its Tasks: A Thomistic Reading of Fides et Ratio". The Tasks of Philosophy: Selected Essays. Vol. 1. 179-196. Cambridge: Cambridge University, 2006.
• May, Todd. Ölüm: Felsefi Bir Deneme. çev. Emre Keser. İstanbul: Say Yayınları, 2021.
• Moriarty, Michael. “Grace and Religious Belief in Pascal”. The Cambridge Companion to Pascal. ed. Nicholas Hammond. 144-161. Cambridge: Cambridge University, 2003.
• Pascal, Blaise. Düşünceler. çev. Metin Karabaşoğlu. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2017.
• Pascal, Blaise. Düşünceler. çev. İ. Z. Eyuboğlu. İstanbul: Say Yayınları, 2004.
• Pascal, Blaise. The provincial Letters: Moral Teachings of the Jesuit Fathers Opposed to the Church of Rome and Latin Vulgate. Toronto: William Briggs. 1893.
• Peters, James R. The Logic of the Heart: Augustine, Pascal, and the Rationality of Faith. MI: Baker Publishing, 2009.
• Rawlings, Gertrude Burfurd. “Introductory Note”, Pascal, Pascal's Pensees or, Thoughts on Religion, ed. ve çev. Gertrude Burfurd Rawlings. 3-4. New York: The Peter Pauper Press, (t.y.).
• Rousseau, Jean-Jacques. Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev. çev. Sebahattin Eyüboğlu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2017.
• Turner, William. History of Philosophy. Boston: Ginn&Company Publishers. 1903.