İlahiyat Fakültesi Öğrencileri ile Öğretim Elemanlarının Akreditasyon Farkındalığı

Year 2025, Volume: 13 Issue: 23, 8 - 31, 15.12.2025

Üsame Balıkçı , Abdurrahman Hendek

https://doi.org/10.54893/vanid.1756772

Abstract

Akreditasyon, bir kurumun bağımsız ajanslar tarafından belirli periyotlarda değerlendirilmesi anlamına gelir. Eğitim dahil birçok alanda yaygın olarak kullanılan akreditasyon süreçleri Yükseköğretim Kalite Kurulu ve bu kurum tarafından yetkilendirilen bağımsız akreditasyon kuruluşları tarafından yürütülmektedir. Bu amaçla, yüksek din öğretimi kurumlarının akreditasyon süreçlerini takip etmek üzere İlahiyat Akreditasyon Ajansı (İAA) kurulmuş ve ilk olarak 2022 yılında Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni akredite etmiştir. Bu çalışmada Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencileri ve öğretim elemanlarının akreditasyon farkındalıklarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın temel problemini, akredite olmuş bir yüksek din öğretimi kurumunda öğretim elemanı ve öğrencilerin akreditasyon süreçlerine dair farkındalıkları hangi düzeydedir sorusu oluşturmaktadır. Nicel araştırma yöntemi ve betimsel tarama modelinin kullanıldığı çalışmada veri toplama aracı olarak anket tekniğine başvurulmuştur. Tesadüfi örnekleme yöntemlerinden zümrelere göre örneklemenin kullanıldığı çalışmaya farklı sınıflardan 327 öğrenci ve 50 öğretim elemanı katılmıştır. Bulguların analizinde, frekans (n), oran (%) ve Ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, katılımcıların önemli kısmının akreditasyonun ne demek olduğunu bildiğini [Öğrenci (Ö) %72, Öğretim Elemanı (ÖE) %100] ve fakültelerinin ilgili süreçlere katılımı konusunda neredeyse tamamının farkındalık sahibi olduğunu (Ö %96, ÖE %100) göstermektedir. Ayrıca katılımcıların büyük bir kısmı, akreditasyonun ulusal ve uluslararası tanınmayı kolaylaştırdığı (Ö %87, ÖE %86), fakültenin imajını kuvvetlendirdiği (Ö %90, ÖE %86) ve değerlendirme için bir araç işlevi gördüğü (Ö%81, %86) konularında hemfikirdir. Ancak, bazı katılımcılar akreditasyonun her alana aynı etkiyi yapmadığını da düşünmektedir. Öğrencilerin en düşük katılım düzeyi gösterdikleri madde %52 ile kendilerinin yönetime katılımı ve akreditasyonun mezuniyet sonrası iş imkânlarını artırması konuları olmuştur. Öğretim elemanlarının ise en düşük katılım düzeyi %54 ile akreditasyonun kendilerinin eğitim-öğretim ve araştırma yetkinliklerini geliştirmesi konularıdır. Araştırma sonuçları, akreditasyon süreçlerine öğrenci ve öğretim elemanlarının katılımının önemini ortaya koymaktadır. Ayrıca paydaş katılımı ile akreditasyonun mezuniyet sonrası iş imkânlarına etkisi bağlamında daha fazla çalışmaya ihtiyaç oluğunu göstermektedir.

Keywords

Din Eğitimi , Din Psikolojisi , Akreditasyon Farkındalığı , İlahiyat Öğrencileri , İlahiyat Öğretim Elemanları

Accreditation Awareness of Theology Students and Academic Staff

Abstract

Accreditation refers to the periodic evaluation of an institution by independent agencies. Widely implemented across various fields, including education, accreditation processes in Türkiye are carried out by the Higher Education Quality Council (YÖKAK) and independent accreditation bodies authorized by this council. In this context, the Islamic Sciences Accreditation Agency (İAA) was established to oversee the accreditation processes of higher religious education institutions and accredited Sakarya University Faculty of Theology for the first time in 2022. The aim of this study is to evaluate the level of accreditation awareness among students and academic staff at Sakarya University Faculty of Theology. The main research question is: What is the level of awareness among academic staff and students regarding accreditation processes at an accredited higher religious education institution? This study employs a quantitative descriptive survey model and uses a survey as the data collection tool. The sample, selected through stratified random sampling, consists of 327 students from different academic years and 50 academic staff members. Frequency (n), percentage (%), and chi-square test were used in the analysis of the findings. The findings reveal that a significant proportion of participants are aware of the meaning of accreditation [Student (S) 72%, Academic Staff (AS) 100%], and almost all of them (S %96, AS %100) are aware of their faculty’s involvement in the accreditation process. Furthermore, most participants agree that accreditation facilitates national and international recognition (S %87, AS %86), enhances the faculty’s image (S %90, AS %86), and functions as a tool for institutional evaluation (S %81, AS %86). However, some participants also believe that accreditation does not have the same level of impact in all areas. Student responses indicate lower levels of agreement (%52) regarding accreditation’s contribution to participatory governance and post-graduation employment opportunities. Likewise, academic staff show relatively low agreement (%54) on the contribution of accreditation to improving educational and research competencies. Overall, the findings underscore the importance of ensuring student and academic staff participation in accreditation processes. Additionally, the findings highlight the need for further research on stakeholder engagement and the potential impact of accreditation on graduates’ employment prospects.

Keywords

Religious Education , Psychology of Religion , Accreditation Awareness , Theology Students , Theology Academic Staff

References

• Akbaş, Taha Erdoğan vd. “Yükseköğretimde Kalite Güvencesi Sisteminin Etkin Bir Paydaşı Olarak Öğrenciler ve Kalite Toplulukları”. 2024 YÖKAK Uluslararası Kalite Güvencesi ve Akreditasyon Konferansı, 2024.
• Aktan, Coşkun Can - Gencel, Ufuk. “Yüksek Öğretimde Akreditasyon”. Organizasyon ve Yönetim Billimleri Dergisi 2/2 (2010), 137-146.
• Akyürek, Süleyman. “Yüksek Din Öğretiminde Kalite Güvence Sistemi: Akreditasyon (Yeterlik Tescil) Sorunu”. Yüksek Din Öğretimi. ed. Z. Şeyma Altın. 241-260. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2018.
• Akyüz, Selahattin - Akyüz, Fatma. “Overview of hospital employees about quality and accreditation activities: A comparative analysis”. Health Care Academician Journal 2/2 (2015), 90. https://doi.org/10.5455/sad.2015131439810613
• Alkhenizan, Abdullah - Shaw, Charles. “The Attitude of Health Care Professionals towards Accreditation: A Systematic Review of the Literature”. Journal of Family and Community Medicine 19/2 (2012), 74. https://doi.org/10.4103/2230-8229.98281
• Alpaydın, Yusuf - Topal, Meral. “Eğitim Fakültelerindeki Akreditasyon Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Journal of Humanity and Society (insan & toplum) 12/2 (16 Haziran 2022), 232-265. https://doi.org/10.12658/M0657
• Arja, Sateesh B. vd. “What Are the Perceptions of Faculty and Academic Leaders Regarding the Impact of Accreditation on the Continuous Quality Improvement Process of Undergraduate Medical Education Programs at Caribbean Medical Schools?” BMC Medical Education 24/1 (19 Temmuz 2024), 781. https://doi.org/10.1186/s12909-024-05699-2
• Ashraf, Mohammad Ali vd. “Faculty Perspectives on Accreditation, Academic Freedom and Quality Learning in Private Higher Education Institutes: Empirical Evidence”. Quality Assurance in Education 33/1 (02 Ocak 2025), 93-108. https://doi.org/10.1108/QAE-12-2023-0200
• Aydemir, Halis - Türkel, Rifat. “Evaluation of Quality Principles from the Islamic Perspective”. Hitit İlahiyat Dergisi 21/1 (2022), 1193-1238.
• Bakioğlu, Ayşen - Baltacı, Resul. “Üniversitede Akreditasyon ve Düşünceler”. Öneri Dergisi 3/13 (2000), 39-47. https://doi.org/10.14783/maruoneri.732273
• Bayraklı, Bayraktar. Kur’ân’da değişim, gelişim ve kalite kavramları. İstanbul: Marmara Üniviversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1. Baskı., 1999.
• Brahimi, Tayeb vd. “The Impact of Accreditation on Student Learning Outcomes”: International Journal of Knowledge Society Research 7/4 (01 Ekim 2016), 51-62. https://doi.org/10.4018/IJKSR.2016100105
• Brenders, David A. vd. “A Systemic, Student-Centered Study of University Service”. Research in Higher Education 40/6 (Aralık 1999), 665-685. https://doi.org/10.1023/A:1018760830549
• Cardoso, Sónia vd. “Academics’ Participation in Quality Assurance: Does It Reflect Ownership?” Quality in Higher Education 24/1 (02 Ocak 2018), 66-81. https://doi.org/10.1080/13538322.2018.1433113
• Dalgıç, Ali Coşkun vd. “Mühendislik Eğitiminin Akreditasyonu: Öz Değerlendirme Projesinin İnternet Üzerinde Uygulanması”, 2005.
• Duarte, Nelson - Vardasca, Ricardo. “Literature Review of Accreditation Systems in Higher Education”. Education Sciences 13/6 (07 Haziran 2023), 582. https://doi.org/10.3390/educsci13060582
• Ekşioğlu, Aysun vd. “Ebelik Öğrencilerinin Ebelik Eğitiminin Akreditasyonu Konusundaki Görüş ve Algıları”. Journal of Nursology 26/2 (2023), 120-126. https://doi.org/10.5152/JANHS.2023.23347
• Elassy, Noha. “A Model of Student Involvement in the Quality Assurance System at Institutional Level”. Quality Assurance in Education 21/2 (19 Nisan 2013), 162-198. https://doi.org/10.1108/09684881311310692
• Erkuş, Leyla - Özdemir, Soner. “Eğitim Fakültelerinin Akreditasyon Sürecine Hazır Olma Durumuna İlişkin Öğretim Elemanlarının Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 3/38 (2010).
• Fidan, Melike vd. “Akademisyenler için Akreditasyon Ne Anlama Geliyor? Yükseköğretimde Kalite Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Sosyal Mucit Academic Review 3/2 (30 Aralık 2022), 213-236. https://doi.org/10.54733/smar.1166028
• Gosling, David - D’Andrea, Vaneeta-Marie. “Quality Development: A New Concept for Higher Education”. Quality in Higher Education 7/1 (Nisan 2001), 7-17. https://doi.org/10.1080/13538320120045049
• Hail, Cindy vd. “Accreditation in Education: One Institution’s Examination of Faculty Perceptions”. Critical Questions in Education 10/1 (2019), 12-28.
• Harvey, Lee. “The Power of Accreditation: Views of Academics”. Journal of Higher Education Policy and Management 26/2 (Temmuz 2004), 207-223. https://doi.org/10.1080/1360080042000218267
• İri, Ruhan - Bayraktar, Muhammet. “Öğretim Elemanlarının Üniversitelerin Uyguladıkları Akreditasyon Faaliyetlerine Yönelik Algıları: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Örneği”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 26/50 (2023), 557-577. https://doi.org/10.31795/baunsobed.1171420
• İslamoğlu, A. Hamdi - Alnıaçık, Ümit. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayınları, 2019.
• Kafaji, Mohammed. “The Perceived Benefits of Accreditation on Students’ Performance: The Case of Private Business Schools”. Industry and Higher Education 34/6 (Aralık 2020), 421-428. https://doi.org/10.1177/0950422220902698
• Keleş, Müşerref Nur vd. “Akredite Olmuş Bir Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Lisans Programındaki Öğrencilerin Akreditasyon Farkındalıklarının Değerlendirmesi”. Journal of Higher Education and Science 13/3 (31 Aralık 2023), 390-396. https://doi.org/10.5961/higheredusci.1276355
• Koçoğlu, Ferdane. “Hemşirelik Öğrencilerinin Akreditasyon Algılarının Belirlenmesi”. Göbeklitepe International Journal Of Health Sciences 6/12 (30 Haziran 2023), 28-36. https://doi.org/10.55433/gsbd/196
• Korkmaz, Mehmet vd. “Yükseköğretim Kalite Güvencesi Sisteminde Öğrenci Memnuniyetinin Değerlendirilmesi: Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Orman Fakültesi Örneği”. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 25/3 (15 Aralık 2023), 479-491. https://doi.org/10.24011/barofd.1343638
• Lloyd E. Blauch. Accreditation in Higher Education. Washington: Government Printing Office, 1959.
• Mar, Tolga - Kırkıç, Kamil Arif. “Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Akreditasyon Algısı”. VI. International Teacher Education and Accreditation Congress. ed. Cemil Öztürk - Dinçay Köksal. Çanakkale: EPDAD, 2022.
• Meydan, Hasan. “İlahiyat Fakültelerinde Kalite Güvence Sisteminin İmkânı Üzerine Bir Değerlendirme”. Yüksek Din Öğretimi. ed. Z. Şeyma Altın. 271-296. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2018.
• Nazar, Raima vd. “Role of Quality Education for Sustainable Development Goals (SDGS)”. PEOPLE: International Journal of Social Sciences 4/2 (02 Ağustos 2018), 486-501. https://doi.org/10.20319/pijss.2018.42.486501
• Ortaç, Fevzi Rıfat vd. “Öğretim Elemanlarının Kalite Güvencesi Algısının Ölçümlenmesi: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği”. Anasay 15 (25 Şubat 2021), 73-89. https://doi.org/10.33404/anasay.859151
• Osmanoğlu, Cemil. “İlahiyat Fakülteleri Din Eğitimi Anabilimdalı XI. Koordinasyon Toplantısı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52/1 (2011), 388-393. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001073
• Özçiçek, Yunus - Karaca, Arzu. “Yükseköğretim Kurumlarında Kalite ve Akreditasyon: Mühendislik Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi”. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 3/1 (2019), 114-149.
• Öztürk, Cemil vd. “Öğretim Üyelerinin Kalite ve Akreditasyon Sürecine İlişkin Algılarının Metafor Analizi Aracılığıyla İncelenmesi”. Yüksekğretim Dergisi 15/1 (2025), 1-14.
• Paker, Turan vd. Türkiye’de Öğretmen Eğitiminde Standartlar ve Akreditasyon. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, 1999.
• Peker, Ömer. “Eğitimde Kalite ve Akreditasyon”. Amme İdaresi Dergisi 29/4 (1996), 19-32.
• Prior, Daniel D. vd. “Measuring Sustainable Development Goals (SDGs) in Higher Education through Semantic Matching”. Studies in Higher Education 50/7 (03 Temmuz 2025), 1556-1569. https://doi.org/10.1080/03075079.2024.2386625
• Romanowski, Michael H. “Neoliberalism and Western Accreditation in the Middle East: A Critical Discourse Analysis of Educational Leadership Constituent Council Standards”. Journal of Educational Administration 55/1 (06 Şubat 2017), 70-84. https://doi.org/10.1108/JEA-03-2016-0031
• Romanowski, Michael H. “The Idolatry of Accreditation in Higher Education: Enhancing Our Understanding”. Quality in Higher Education 28/2 (04 Mayıs 2022), 153-167. https://doi.org/10.1080/13538322.2021.1948460
• Semerci, Çetin vd. “Akademisyenlerin Akreditasyon Algılarının İncelenmesi”. Asya Öğretim Dergisi 9/1 (25 Haziran 2021), 1-14. https://doi.org/10.47215/aji.823723
• Singh, B. vd. “Landscape and status of global accreditation bodies”. Handbook of Quality System, Accreditation and Conformity Assessment. 529-574, 2024. https://doi.org/10.1007/978-981-97-5750-3_32
• Şenol, Selmin vd. “Öğrencilerin Hemşirelik Eğitiminde Akreditasyon Konusundaki Görüşleri”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 34/3 (2018), 1-13.
• Türkel, Rıfat. “İAA Ölçütlerinin 21. Yüzyıl Yeterliliklerini Kazandırma Sürecindeki Etkisi Üzerine Değerlendirme”. Hitit İlahiyat Dergisi 22/1 (30 Haziran 2023), 335-368. https://doi.org/10.14395/hid.1251971
• Türkel, Rıfat. “Üniversitelerdeki Bilimsel Yayıncılığın Kalite Süreçlerindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. Eskiyeni 46 (20 Mart 2022), 1-29. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1054573
• Ulker, Nilufer - Bakioglu, Aysen. “An International Research on the Influence of Accreditation on Academic Quality”. Studies in Higher Education 44/9 (02 Eylül 2019), 1507-1518. https://doi.org/10.1080/03075079.2018.1445986
• Uludağ, Gonca vd. “Türk Yükseköğretiminde Kalite Güvencesi Sistemi ve Öğrenci Katılımının Önemi”. Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi 1/1 (2021), 91-111.
• Ülker, Nilüfer - Bakioğlu, Ayşen. “An International Research on the Influence of Accreditation on Academic Quality”. Studies in Higher Education 44/9 (02 Eylül 2019), 1507-1518. https://doi.org/10.1080/03075079.2018.1445986
• Yükseköğretim Kalite Kurulu. “Faaliyet Raporu: İlahiyat Akreditasyon Ajansı, 2023”. Eylül 2024. https://iaa.org.tr/wp-content/uploads/2024/01/2023-IAA-Faaliyet-Raporu.pdf
• Yüksel, İsmail. “Graduate Students’ Perception of Standards and Accreditation in Higher Education in Turkey: A Qualitative Analysis”. The Qualitative Report 18 (2013), 1-14.
• 2018 Yılı Öz Değerlendirme Raporu. Ankara: Yükseköğretim Kalite Kurulu, 2019.
• Değerlendirme Ölçütleri. Ankara: YÖKAK, 2024.
• Dereceli Değerlendirme Anahtarı. İAA, 2021.
• Erciyes İlahiyat Haber. “Fakültemiz İlahiyat Akreditasyon Ajansı (İAA) Tarafından 2 Yıl Süreyle Akredite Edilmiştir”. 2025. Erişim 01 Mayıs 2025. https://ilahiyat.erciyes.edu.tr/tr/haber-detay/fakultemiz-ilahiyat-akreditasyon-ajansi-iaa-tarafindan-2-yil-sureyle-akredite-edilmistir
• İlahiyat Akreditasyon Ajansı. “Haberler”. 2024. Erişim 21 Eylül 2024. https://iaa.org.tr/haberler/
• Yükseköğretim Kalite Kurulu Başkanlığı. “Öğrenci Komisyonu Hakkında”. Erişim 22 Şubat 2025. https://www.yokak.gov.tr/ogrenci-komisyonu-hakkinda/
• Öğrenci Sayıları. “Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Sayısal Bilgiler 2024”. Erişim 10 Eylül 2024. https://if.sakarya.edu.tr/tr/3072/sayisal_bilgiler
• Fakültemiz Uluslararası Akreditasyon Kazandı. “Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi/Duyurular”. 2022. Erişim 18 Eylül 2024. https://if.sakarya.edu.tr/tr/duyuru/goster/113741/fakultemiz-uluslararasi-akreditasyon-kazandi
• Yükseköğretim Kalite Kurulu Başkanlığı. “Tescil Süresi Devam Eden Akreditasyon Kuruluşları”. Erişim 22 Şubat 2025. https://www.yokak.gov.tr/tescil-suresi-devam-eden-akreditasyon-kuruluslari/
• “THE 17 GOALS | Sustainable Development”. Erişim 19 Şubat 2025. https://sdgs.un.org/goals
• “YÖK Yükseköğretim Akredite Programları”. Erişim 21 Eylül 2024. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2024/yuksekogretim-akredite-programlari.aspx
• “Yükseköğretim Kalite Güvencesi ve Yükseköğretim Kalite Kurulu Yönetmeliği”. 2018. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=28996&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• YÖKAK Mevzuat Bilgi Sistemi. “Yükseköğretim Kalite Güvencesi ve Yükseköğretim Kalite Kurulu Yönetmeliği”. 2018. Erişim 21 Eylül 2024. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=28996&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5