Liberation from the Domination of the Modern Way of Thinking: Stalker Film as a Heideggerian Critique of Modernity

Yıl 2023, Sayı: 18 - Kurtuluş Olanakları: Geçmişi ve Geleceği İnşa Etmek, 159 - 181, 08.12.2023

Sümeyra Hatice Sandıkçı

https://doi.org/10.47124/viraverita.1353502

Öz

This study unveils Heidegger's critique of modern thinking within Andrey Tarkovsky's 1979 film 'Stalker,' which explores concepts of truth and meaning. Tarkovsky's alignment with Heidegger's philosophical stances on the modernization process and the role of art offers a unique perspective for this analysis. According to Heidegger, modern humanity grapples with two forms of forgetfulness. The first is a forgetting of the essence of existence. The historical trajectory of Western metaphysics, which reduces existence to the sum of all that exists, has estranged 'Dasein' (being-there) from its authentic possibilities. This estrangement, both from one's self and Being, becomes further convoluted in the modern era rooted in Cartesian metaphysics, where even the act of forgetting has been forgotten. Modern thought, positioning the subject as the absolute 'subjektum' and others as mere 'Be-stand,' severs the connection with truth. Heidegger posits that only art can retrieve truth from this abyss of forgetfulness. For Tarkovsky, who labeled Western thought, shaped by consumer culture, as the 'civilization of prostheses,' art plays a similar role in reestablishing a connection with truth. In this study, we employ descriptive analysis to delve into Tarkovsky's unforgettable 1979 film, 'Stalker,' through Heidegger's critique of modern thinking. Our emphasis lies on exploring the pursuit of meaning and critiquing modern thought, with less focus on the film's technical aspects.

Anahtar Kelimeler

Heidegger, Tarkovsky, Stalker, modernity, meaning.

Modern Düşünme Tarzının Tahakkümünden Kurtulmak: Heideggerci Bir Modernlik Eleştirisi Olarak Stalker Filmi

Öz

Bu çalışma, sanatı hakikatin ifşa tarzı olarak gören Heidegger’in, modern düşünme tarzına yönelik eleştirisini, hakikatin ve anlamın izini süren bir sanatçı olan Tarkovski’nin Stalker filminde görünür kılmak amacıyla kaleme alınmıştır. Tarkovski’nin modernleşme sürecine yaklaşımı ve sanatı yerleştirdiği konumun Alman düşünürün yaklaşımlarıyla örtüşüyor olması bize bu imkânı vermektedir. Heidegger’e göre modern insan iki unutuşla karşı karşıyadır. İlk unutuş, varlığın anlamının unutuluşudur. Varlığı var olanların toplamı olarak gören Batı metafizik tarihi, Dasein’ı her türlü varlık imkanını örten bir yabancılaşmaya götürmüştür. Dasein’ın kendisine ve varlığa yönelik bu unutuşu, zemininde Kartezyen metafiziğin yer aldığı modern dönemde ise çok daha girift bir hal almış, unutuş da unutulmuştur. Öznenin mutlak subjektum, diğerlerinin de el altında duran (Be-stand) olarak konumlandığı modern düşünüş tarzı hakikatle bağı koparmıştır. Heidegger’e göre bu unutuşlar arasından hakikati çekip çıkarabilecek olan ancak sanattır. Tüketim kültürüne dayalı Batı düşüncesini “protezler medeniyeti” olarak isimlendiren Rus yönetmen Tarkovski için de sanat hakikatle ilişki kurma noktasında benzer bir konumdadır. Bu çalışmada, Tarkovski’nin 1979 yapımı unutulmaz filmi Stalker, Heidegger’in modern düşünme kritiği perspektifinde ele alınarak betimsel analiz yöntemiyle incelenecektir. Filmin teknik unsurlarından ziyade, anlam arayışı ve modern düşünce eleştirisi ön plana çıkarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Heidegger, Tarkovsky, Stalker, modernity, meaning.

Etik Beyan

Çalışmanın herhangi bir etik kurul onayı veya özel bir izne ihtiyacı yoktur. | The study doesn’t need any ethics committee approval or any special permission.

Kaynakça

• Bambach, C. (2017). Heidegger, Teknoloji ve Yurt. Heidegger: Teknoloji ve İnsanlığın Geleceği, (Ahmet Aydoğan Çev. ve Der.), Say Yayınları, 173-199.
• Botha, C. F. (2003). Heidegger, technology and ecology. South African Journal of Philosophy, 22(2), 157–171.
• Guerra, T. (2006). Stalker, Smuggler of hapiness. Andrei Tarkovsky: Interviews, (John Gianvito Ed.). University Press of Mississippi.
• Hadjioannou, C. (2018). Heidegger’s critique of techno-science as a critique of Husserl’s reductive method. Heidegger on Technology. Routlege.
• Haggipavlu, E. (2004). Heidegger on Poetic Thinking and the Cinema of Andrei Tarkovsky. (Yayımlanmamış doktora tezi). State University of New York.
• Heidegger, M. (1975). Poetry, Language, Thought, (Albert Hofstadter Çev.). Perennial Classics.
• Heidegger, M. (1977) The age of the world Picture. The Question Concerning Technology and Other Essays. (William Lovitt Çev). Garland Publishing.
• Heidegger, M. (1977) The question concerning technology. The Question Concerning Technology and Other Essays. (William Lovitt Çev.). Garland Publishing.
• Heidegger, M. (1994) Basic Questions of Philosophy Selected Problems of Logic, (Richard Rojcewicz ve Andre Schuwer Çev.) , Indiana University Press.
• Heidegger, M. (1995). Profesör Heidegger 1933'te Neler Oldu? Der Spiegel’in Heidegger’le Tarihi Söyleşisi. (Turhan Ilgaz Çev.). YKY.
• Heidegger, M. (1996). Discourse on Thinking. (John M. Anderson ve E. Hans Freud Çev.). Harper & Row Publishers.
• Heidegger, M. (1998a). Bilim Üzerine İki Ders. (Hakkı Hünler Çev.). Paradigma Yayınları.
• Heidegger, M. (1998b). Tekniğe İlişkin Soruşturma. (Doğan Özlem Çev.). Paradigma Yayınları.
• Heidegger, M. (2001). Nietzsche’nin Tanrı Öldü Sözü ve Dünya Resimleri Çağı. (Levent Özşar Çev.). ASA Yayınları.
• Heidegger, M. (2003). Sanat Eserinin Kökeni. (Fatih Tepebaşılı Çev.). Babil Yayınları.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman. (Kaan H. Ökten Çev.). Agora Kitaplığı.
• Heidegger, M. (2009) Metafizik Nedir?. (Yusuf Örnek Çev.). Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Heidegger, M. (2013a). Hümanizm Üzerine. (Yusuf Örnek Çev.) Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Heidegger, M. (2013b). Düşünmek Ne Demektir: 1951/52 Kış Dönemi Ders Notları, (Rıdvan Şentürk Çev.), Paradigma Yayınları.
• Heidegger, M. (2016). Country Path Conversations, (Bret W. Dawis çev.) Indiana University Press.
• Heidegger, M. (2017). Messkirch Anma Konuşması. Heidegger: Teknoloji ve İnsanlığın Geleceği. (Ahmet Aydoğan Çev. Ve Der.), Say Yayınları.
• Inwood, M. (1999). A Heidegger Dictionary. Blackwell Publishers.
• Kılıç, I. (2022). Malabou’nun plastisite ve yeni yaralılar yaklaşımı bağlamında the father filmi, SineFilozofi, 7 (13), 102-124.
• Mousavinejad, S. M.& Jahromi, M. R. (2018). Comparative study between Heidegger's thought and Tarkovsky's cinema. Journal of Philosophical Investigations at University of Tabriz ,12 (23), 157-174.
• Schoevaars, B. (2019). Yearning For Poetry: Heidegger and Tarkovsky. (Yayımlanmamış lisans tezi). Erasmus School of Philosophy.
• Tarkovski, A. (2007). Mühürlenmiş Zaman. (Füsun Ant Çev.). Agora Kitaplığı. (Özgün eser basım 1985).
• Tarkovski, A. (2009). Şiirsel Sinema. (Ebru Kılıç Çev.). Agora Kitaplığı. (Özgün eser basım 2006)
• Young, J. (2000). What Is Dwelling? The homelessness of modernity and the worlding of the world. Heidegger, Authenticity, and Modernity: Essays in Honor of Hubert L. Dreyfus Volume 1 (Mark A. Wrathall & Jeff Malpas Ed.), The MIT Press, 187-203.
• Zimmerman, M. E. (1990). Heidegger’s Confrontation with Modernity: Technology, Politics, and Art. Indiana University Press.
• Zimmerman M. (2011). Heidegger- Moderniteyle Hesaplaşma-, Paradigma Yayınları.