Sivas İli Hayranlı Haliminhanı Memeli Fosil Lokalitesinde Hipparion cf. dietrichi Wehrli 1941 Fosil Buluntusu Üzerine Ön Bulgular

Year 2023, Issue: 5, 140 - 153, 21.06.2023

Emine Sühendan Karauz Şahin

Abstract

Hipparionine ya da Hipparion atları; maksiller premolar ve molarlar dişler üzerinde izole protokon ile üç toynaklı (üç parmaklı) olmasıyla ayırt edilir. Avrupa Memeli Biyozununa göre MN11 ve MN13 zonuna karşılık gelen (Turoliyen-Messiniyen yaşlı) (8.0-6.5 myö) Hayranlı-Haliminhanı Fosil Lokalitesi hem büyük memeliler hem de Hipparion atları için önemli buluntular vermiştir. Hayranlı depozitlerinin stratigrafik dizilimi en dipten en üste doğru yaklaşık 185 m kalınlığındadır. Fosil depozitleri, 1300 m ile 1430 m aralığında değişen farklı seviyelerde dikey dağılmış olan ve yatay olarak yaklaşık 50 km2 alanı ihtiva eden bir dizi büyük memeli kemiklerini barındırmaktadır. Hayranlı büyük memeli topluluklarının yüzde dağılımı, Geç Miyosen açık arazi memeli türlerinin baskınlığı ile karakterize edilen tipik Pikermiyen Kronofaunasına işaret etmektedir. Hayranlı Memeli Lokalitesinde Carnivora, Suidae, Equidae, Bovidae ve Rhinocerotidae familyasına ait türler kaydedilmiştir. Hipparion cf. dietrichi fosil buluntusu Sivas İli Hayranlı Haliminhanı Lokalite 19’dan elde edilmiştir. H.dietrichi en eski dünya Hipparionu olup, Hippotherium kompleksine ait bir Eski Dünya formundan türeyen Hipparion s.s. grubuna aittir ve H. dietrichi ortak morfolojik karakterlerinden ötürü Hipparion prostylum- Hipparion dietrichi soyuna dahil edilmiştir. Söz konusu tür ilk kez Yunanistan Samos’da Wehrli tarafından kaydedilmiştir ancak bu örnek kayıptır. Samos Q1, Q4 (MTLA, MTLB) ve Q5 seviyelerinden çıkarılan Orta Turoliyen ve Erken Geç Turoliyen başlarına karşılık gelen H.dietrichi Samos için yerel bir türdür. Tür Turoliyen Dönemde yaygındır ve fosil örnekleri Avrupa ve Amerikan müzelerine dağılmıştır. Bu makalede 58 Hay-19/199 nolu genç bir bireye ait kafatası örneği üzerine ön bulgular paylaşılacak ve tartışılacaktır. Hayranlı Hipparion fosilleri üzerine çalışmalar devam ettiğinden bu makalede sadece elde edilen ilksel verilere yer verilecektir. 58 Hay 19/199 numaralı fosil örneğinin morfolojik özellikleri büyük oranda Yunanistan Lokaliteleri ile benzerlik taşımaktadır.

Keywords

Perissodactyla, Hipparion, Geç Miyosen, Türkiye

Haliminhanı of Sivas Province in the Mammalian Fossil Locality Preliminary Findings on the Hipparion cf. dietrichi Wehrli 1941 Fossil Find

Abstract

Hipparionine or Hipparion horses; maxillary premolars and molars are distinguished by having isolated protocone one the teeth and having three ungulates (three-toed). The Hayranlı-Haliminhanı Fossil Locality (8.0-6.5 mya) corresponding to the MN11 and MN13 zones (of Turolian-Messinian age) according to the European Mammalian Biozone yielded important finds for both large mammals and Hipparion horses. The stratigraphic sequence of the Hayranlı deposits is approximately 185 m from the bottom to the top. The fossil deposits contain a series of large mammal bones, vertically distributed at different levels ranging from 1300 m to 1430 m and covering an area of about 50 km2 horizontally. The percent distribution of the Hayranlı large mammal assemblages indicates a typical Pikermian Chronofauna characterized by the dominance of Late Miocene open-land mammal species. Species belonging to Carnivora, Suidae, Equidae, Bovidae and Rhinocerotidae families were recorded in the Hayranlı Mammal Locality. Hipparion cf. dietrichi fossil find was obtained from Sivas Province Hayranlı Haliminhan Locality 19. H.dietrichi is the oldest world Hipparion, derived from an Old World form of the Hippotherium complex Hipparion s.s. group and H. dietrichi is included in the genus Hipparion prostylum- Hipparion dietrichi due to their common morphological characters. The species in question was first recorded by the Wehrli in Samos, Greece, but this specimen is lost. H. dietrichi, which corresponds to the Middle Turolian and early Late Turolian, extracted from Q1, Q4 (MTLA, MTLB) and Q5, is a native species for Samos. It is common in the Turolian Period and fossil specimens are scattered in European and American museums. In this article, preliminary findings will be shared and discussed on the skull specimen of a young individual, 58 Hay-19/199. Since studies on Hayranlı Hipparion fossils continue, only the primary data obtained will be included in this article. The morphological features of the fossil specimen 58 Hay 19/199 are substantially similar to those of the Greek Localities.

Keywords

Perissodactyla, Hipparion, Late Miocene, Turkey

References

• Akgün, F., Kaya, T., Forsten, A., Atalay, Z. (2000) Biostratigrafic data (Mammalia and Palynology) from the Upper Miocene İncesu Formation at Düzyayla (Hafik-Sivas, Central Anatolia) Turkish Journal of Earth Sciences, Vol. 9: 57-67.
• Bernor R. L., Tobien H., Woodburne M. O. (1990) Patterns of old world hipparionine evolutionary diversification and biogeographic extension, in Lindsay E., Fahlbusch V & Mein P. (eds), European Neogene Mammal Chronology. Plenum Press, New York: 263-338