Ekonomik Değişkenlerin İlaç Harcamaları Üzerine Etkisinin Panel Veri Analiz Yöntemi İle İncelenmesi

Year 2022, Volume: 20 Issue: 2, 54 - 75, 30.06.2022

Osman Şenol , Fevzi Akbulut , Mehmet Gençtürk , Durmuş Gökkaya

https://doi.org/10.11611/yead.979567

Abstract

Ekonomik büyümenin önemli bir göstergesi olan sağlık harcamaları, ülke ekonomisi için hayati bir role sahiptir. İlaç harcamaları ise sağlık harcamaları içerisinde büyük bir paya sahip harcama kalemidir. Bu çalışmanın amacı, ülkelerin yıldan yıla artış eğilimi gösteren ilaç harcamaları ile ekonomik göstergeler arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Bu doğrultuda hem bireysel hem de ülke düzeyinde ekonomik değişkenlerin ilaç harcamaları üzerinde nasıl bir etkisinin olduğunu tespit etmek için panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada ülkelerin sağlık harcamaları genel olarak değerlendirildikten sonra ilaç harcamalarının araştırmada kullanılan ekonomik değişkenlerle ilişkisi OECD ülkeleri örneği üzerinden tablo yardımıyla açıklanmış ve panel veri analizi ile modelleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Daha sonra panel veri analizi yöntemiyle örneklemi oluşturan 24 ülkenin 2000-2019 yıllarına ait verileri analiz edilmiştir. Analiz sonucunda ilaç harcamaları ile kullanılan değişkenlerden kişi başı gelir, kamu harcaması ve GSYİH arasında pozitif; işsizlik oranı arasında negatif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Gini endeks değeri incelendiğinde ise ilişkinin anlamsız çıktığı görülmektedir.

Keywords

Ekonomik Büyüme, İlaç Harcamaları, Panel Veri Analiz Yöntemi

References

• Akdur, R. (1999). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleri ile Kıyaslanması. Erişim Tarihi: 14.02.2021, www.recepakdur.com/upload/ab_turkiye_kiyaslamasi.pdf.,
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric analysis of panel data. 3. Edition. England.
• Çelik, Y. (2016). Sağlık ekonomisi. Ankara. Siyasal Kitabevi.
• Çelik, C. (2019). Türkiye il gruplarındaki konut satışlarının incelenmesinde kümeleme ve panel veri analizi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, Adana.
• Hsiao, C. (2003). Analysis of panel data. 2nd Edition. Cambridge. Cambridge University Press.
• Gujarati, D. (2003). Basic Econometrics Mcgraw Hill. Fourth Edition. ABD.
• Güriş, S. (2018). Uygulamalı panel veri ekonometrisi. İstanbul. Der Yayınları.
• Kılıç, N. Ö. ve Beşer, M. (2018). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: merkezi ve doğu avrupa ülkeleri üzerine panel veri analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23)2, 373-382.
• Kamacı, A. ve Yazıcı, H. U. (2017). OECD ülkelerinde sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin ekonometrik analizi. Sakarya İktisat Dergisi, (6)2, 52-69.
• Kutlar, A. ve Babacan, A. (2012). Stata uygulaması ile ekonometriye giriş. Ankara. Orion Kitabevi.
• Mazgit, İ. (2002). Bilgi toplumu ve sağlığın artan önemi. I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Kocaeli, 405-415.
• OECD, (2018). Erişim Tarihi: 07.07.2019, https://data.oecd.org/healthres/health-spending.htm.
• OECD, (2017). Bir Bakışta Sağlık Raporu. Erişim Tarihi: 15.02.2021, https://www.oecd.org/.
• Sevim, U. ve Eyüboğlu, K. (2016). Ticari banka performansının içsel belirleyicileri: borsa İstanbul örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 211-223.
• Şengelen, H. E. (2016). Yenilebilir enerji kaynakları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel veri analizi ile incelenmesi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel veri ekonometrisi: stata uygulamalı. 2. Baskı. İstanbul. Beta Yayıncılık.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2019). İlaç Sektörü Raporu. Erişim Tarihi: 15.02.2021.
• Wooldridge, J. M. (2002). Econometric analysis of cross section and panel data. England. MIT Press.
• Yalçın, A. Z. ve Çakmak, F. (2016). Türkiye’de kamu sağlık harcamalarının insani gelişim üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (30)4, 706-723.
• Yılmaz, M. (2008). Gelişmekte olan ülkelerde yabancı yatırımlar- ekonomik büyüme ilişkisi: panel veri analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.