VIEV OF IZMIR AND IZMIR FIRE THROUGH THREE CURRENT NOVELS OF THREE AUTHORS OF IZMIR

Year 2017, Issue: 18, 103 - 126, 18.12.2017

Seçil Dumantepe

Abstract

While evaluating the history, culture, and architecture of a city, looking at these items through literary works may contribute to some extent to different attentions, to different points of view related to the city. The İzmir fire incident, which has been the subject of various researches both domestic and foreign, has an important place both in İzmir city history and in the history of Turkish National Struggle. Four days after the liberation of İzmir, the Izmir fire which started on September 13, 1922 and continued for two and a half days, brought many negative effects on material and spiritual dimension to the city. Such an important event in terms of our history has also been found its reflections in today's literature through some İzmir writers. The traces of these reflections have been tried to be emphasized with the main lines through the point of view of the three Izmir authors within the frame of this article. In this context, the first of the novels studied is the Dido: Bir İzmir Romanı published by Efe Moral in 2014; the second is Mehmet Coral's novel named İzmir: 13 Eylül 1922 published in 2003; the last is Ferda Bozoklar Ardalı’s novel named Eleni’nin Kızı Halime published in 2011. In addition, the changing appearances of İzmir during the historical process of events have been emphasized by the aspects reflected in the novels. On the other hand, elements such as the general appearance of pre-fire and post-fire İzmir, social, cultural and architectural texture have been tried to be evaluated with remarkable aspects in the works. Therefore, it is aimed to make a small contribution to the studies on city history with new and different perspectives brought by looking on literary works to İzmir and İzmir fire.

Keywords

İzmir, İzmir fire, city, historical nove

ÜÇ İZMİRLİ YAZARIN ÜÇ GÜNCEL ROMANINDAN İZMİR'E VE İZMİR YANGININA BAKIŞ

Abstract

Bir şehrin tarihini, kültürünü, mimari yapısını değerlendirirken, bu öğelere bir de edebî eserler üzerinden bakmak, o şehirle ilgili farklı bakış açılarının, farklı dikkatlerin ortaya konulmasına bir ölçüde katkıda bulunabilir. Şimdiye kadar yerli ve yabancı kaynaklı çeşitli araştırmalara konu olmuş İzmir yangını olayı, hem İzmir şehir tarihi hem de Türk Milli Mücadele tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. İzmir’in kurtuluşundan dört gün sonra, 13 Eylül 1922’de başlayan ve iki buçuk gün devam eden İzmir yangını, şehre maddi ve manevi boyutta birçok olumsuzluklar getirmiştir. Tarihimiz açısından böylesine önemli bir olay, bazı İzmirli yazarlar aracılığıyla günümüz edebiyatında da akislerini bulmuştur. Bu yansımaların izleri, bu makale çerçevesinde ele alınan üç İzmirli yazarın bakış açısı üzerinden ana hatlarıyla vurgulanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, ele alınan romanlardan ilki, Efe Moral’ın 2014 yılında yayımladığı Dido: Bir İzmir Romanı adlı eseri, ikincisi Mehmet Coral’ın 2003’de yayımlanan İzmir: 13 Eylül 1922 başlıklı romanı, sonuncusu ise Ferda Bozoklar Ardalı’nın 2011’de yayımladığı Eleni’nin Kızı Halime adlı romanıdır. Ayrıca olayların geçtiği tarihsel süreç içinde İzmir’in değişen görünüşleri romanlara yansıyan yönleriyle vurgulanmıştır. Diğer yandan, yangın öncesi ve yangın sonrası İzmir’in genel görünüşü, sosyal, kültürel ve mimari dokusu gibi unsurlar, eserlerde dikkat çekilen yönleriyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Dolayısıyla, İzmir’e ve İzmir yangınına bir de edebî eserlerin gözüyle bakmanın, getirdiği yeni ve farklı bakış açılarıyla şehir tarihi üzerinde yapılan çalışmalara küçük de olsa bir katkı sağlaması amaçlanmaktadır.

Keywords

İzmir, İzmir yangını, şehir, tarihî roman

References

• Ardalı, Ferda Bozoklar (2011). Eleni’nin Kızı Halime. İzmir: Şenocak.
• Bachelard, Gaston (1999). Ateşin Tinçözümlemesi. Türkçesi: Nail Bezel. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Baran, Tülay Alim (2015). “Cumhuriyetin İlk On Beş Yılında İmar ve İskan Açısından Genel Özellikleri İle İzmir”, Kuruluşun ve Kurtuluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri. Yay. Haz. Murat Alper Parlak. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, ss. 327-337.
• Baykara, Tuncer (2001). İzmir Şehri ve Tarihi. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Coral, Mehmet (2003). İzmir: 13 Eylül 1922. İstanbul: Doğan Kitap.
• Coral, Mehmet (2008). Ateşin Gelini Gâvur İzmir. İstanbul: Doğan Kitap.
• GÖKDEMİR, Oktay (2007). “Fransız Kaynaklarının Işığında 1922 İzmir Yangını”. ÇTTAD. VI/15. (2007/Güz), ss.19-38.
• Göktürk, Turgay Bülent (2016). Amerikan Basınında İzmir Yangını 1922. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Kaya, Mevlüt (2013). İzmir Yangınları. İstanbul: Kum Saati.
• Köylü, Murat (2010). Küllerinden Doğan Şehir: İzmir 1922. Araştırma&İnceleme Dizisi: 21. Ankara: Kıripto Kitaplar.
• Milton, Giles (2009). Kayıp Cennet Smyrna 1922. çev.: Esra Aktuğlu. İstanbul: Şenocak.
• Moral, Efe (2014). Dido: Bir İzmir Romanı. İstanbul: Artemis.
• Şenel, Ünal (2012). Türk Şiirinde İzmir (1850-1950). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Kültür Yay.
• Şenocak, Bülent (2008). Levant’ın Yıldızı İzmir (Levantenler, Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler). İzmir: Şenocak yay.
• Umar, Bilge (1974). İzmir’de Yunanlıların Son Günleri. Ankara: Bilgi Yayınevi.