TÜRK EDEBİYATINDA KÜRESEL ETKİLENMELER: ROBİNSON CRUSOE ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Sayı: 20, 61 - 72, 20.12.2018

Yunus Balcı

Öz

Bu yazıda adı Türkçede benimsenmiş şekliyle “Robenson” olan ve Daniel Defoe’nun global bir figür haline gelmiş ünlü romanı Robinson Crusoe’dan şu ya da bu şekilde etkiler taşıyan metinler üzerinde durulacaktır.            

Bu metinler sırasıyla Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Robensonadlı şiiri, Sait Faik Abasıyanık’ın Robensonadlı kısa hikâyesi ve Orhan Veli Kanık’ın Robensonadlı şiiri, Cahit Sıtkı Tarancı’nın Robensonadlı şiiri ile Mahmut Bahar’ın Robenson Crusoe adlı şiirleridir. 

Buradaki amaç bir ana metin ile dolaylı ya da dolaysız ondan türeyen, ona atıfta bulunan, ondan beslenen alt metinler arasındaki alışverişin niteliği, değişim ve dönüşümünü tespit etmek; bugün iletişim araçları vasıtasıyla gittikçe küçülen dünyada spesifik bir örnek üzerinden de olsa Türk edebiyatının global edebiyatla bağlantısının devamlılığını anlamaya çalışmaktır.

Bu değerlendirmede zaman zaman Daniel Defoe’nun RobensonCrusoe’su anakara metaforuyla, Türk edebiyatındaki bahsini ettiğimiz beş metin ise ada metaforuyla ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Küresel edebiyat, Robinson Crusoe, Türk Edebiyatında Robenson isimli metinler, Abdülhak Hamit, Sait Faik, Orhan Veli, Cahit Sıtkı, Mahmut Bahar

GLOBAL EXPOSURES IN TURKISH LITERATURE: THE CASE OF ROBINSON CRUSOE

Öz

The texts entitled “Robenson” as adopted in Turkish influenced in one way or another by Robinson Crusoe, Daniel Defoe’s renowned novel that has become a global figure, will be discussed in this article.             

These texts are Abdülhak Hâmid Tarhan's poem entitled Robenson, Sait Faik Abasıyanık's short story entitled Robenson, Orhan Veli Kanık's poem entitled Robenson, Cahit Sıtkı Tarancı's poem entitled Robensonand Mahmut Bahar's poem entitled Robenson Crusoe, respectively. 

The aim here is to determine the nature, change and transformation of the exchange between a main text and the subtexts that are directly or indirectly derived and fed from it and refer to it, in order to understand the continuity of the connection of Turkish literature with global literature, albeit on a specific example, in the world which is increasingly shrinking through the means of communication nowadays.

In this evaluation, Daniel Defoe’s Robenson Crusoewill be occasionallydiscussed with the mainland metaphor, and five texts that we have mentioned in Turkish literature will be discussed with the island metaphor.

Anahtar Kelimeler

Global literature, Robinson Crusoe, Texts named Robenson in Turkish Literature, Abdülhak Hamit, Sait Faik, Orhan Veli, Cahit Sıtkı, Mahmut Bahar

Kaynakça

• Abasiyanik, Sait Faik (2004). Semaver/The Semovar, İstanbul: Yapı Kredi.
• Bahar, Mahmut (2014-2015). Robenson Crusoe, Bizim Külliye, Aralık-Ocak-Şubat [Robinson Crusoe, Our Complex, December-January-February].
• Childs, Peter (2001). Reading Fiction: Opening the Text, by Palgrave, New York.
• Çelik, Yakup (2002). Sait Faik ve İnsan [Sait Faik and Human], Ankara: Akçağ.
• Daiches, David (1989). A Critical History of English Literature, London.
• Göktürk, Akşit (1997). Ada- İngiliz Yazınında Ada Kavramı [Island - The Concept of Island in English Literature], İstanbul: Yapı Kredi.
• Kanik, Orhan Veli (1991). Bütün Şiirler [All Poems], İstanbul: Adam.
• Korkmaz, Ramazan (2002). İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı [The New Face of Ikaros Cahit Sıtkı Tarancı], Ankara: Akçağ.
• Özön, Mustafa Nihat (1985). Türkçede Roman [Novel in Turkish], İstanbul: İletişim.
• Tanpinar, Ahmet Hamdi (1985). 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi [19th Century History of Turkish Literature], İstanbul: Dergâh.
• Taranci, Cahit Sıtkı (1991). Otuz Beş Yaş- Bütün Şiirleri [Thirty-Five Years - All Poems], İstanbul: Can.
• Tarhan, Abdülhak Hamid (1991). Bütün Şiirleri-1 Sahra/Divaneliklerim/ Bunlar O’dur [All Poems-1 The Desert/My Madness/These are that] (Hazırlayan: İnci ENGİNÜN). İstanbul: Dergâh.