THE CONFLICT OF LOCAL FORCES IN HASAN İZZETTİN DİNAMO’S WORK KUTSAL İSYAN: WESTERN ANATOLIA

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 33, 97 - 118, 01.06.2025

Gülcan Uzunlu Koca , E. Candan İri

https://doi.org/10.26517/ytea.586

Öz

One of the prominent writers of the post-1940 generation in Turkish literature, Hasan İzzettin Dinamo (1909-1989), started his literary career with poetry. In addition to his identity as a poet, he wrote works in line with the principle of social realism as a novelist. One of these works is the Kutsal İsyan series. In the work in question, the author embodies the spirit of National Struggle and presents it to us in the mirror of historical reality. The work sheds light on the political aspect of the National Struggle and its social and ideological aspects. The desire for independence and the struggle for freedom, which the Turkish people blend with their love of country, are the most important elements that form the consciousness of National Struggle. The plans to share Anatolia, made by the provisions of the Armistice of Mudros, were put into action with the occupation of İzmir by the Greeks in 1918. The Anatolian people left without an owner and found a solution by establishing local resistance units in the face of the surrendering and ineffective attitude of the Istanbul government. These local forces, which would become more active and organized under the leadership of Mustafa Kemal Pasha, united under the roof of Kuvayımilliye and played an important role in ensuring regional security. Thus, the Turkish people, who were struggling with all kinds of ugly games and occupations of imperialism, started a total resistance movement against both internal and external enemies. In this study, the role of local forces in the Western Anatolia region within the framework of the National Struggle will be emphasized in Hasan İzzettin Dinamo’s work titled Kutsal İsyan.

Anahtar Kelimeler

Hasan İzzettin Dinamo , Kutsal İsyan , National Struggle , Western Anatolia , local forces

HASAN İZZETTİN DİNAMO’NUN KUTSAL İSYAN ESERİNDE YEREL GÜÇLERİN ÇATIŞMASI: BATI ANADOLU

Öz

Türk edebiyatında 1940 sonrası kuşağının öne çıkan yazarlarından biri olan Hasan İzzettin Dinamo (1909-1989), edebî kariyerine şiirle adım atar. Şair kimliğinin yanı sıra romancı olarak da toplumcu gerçekçilik ilkesi doğrultusunda eserler kaleme alır. Bu eserlerden birisi de Kutsal İsyan serisidir. Söz konusu eserde yazar, Millî Mücadele ruhunu ete kemiğe büründürerek tarihsel gerçekliğin aynasında karşımıza çıkarır. Eser, Millî Mücadele’nin yalnızca politik yönüne değil sosyal ve ideolojik yönüne de ışık tutmaktadır. Türk halkının vatan sevgisi ile harmanladığı bağımsızlık arzusu ve özgürlük mücadelesi, Millî Mücadele bilincini oluşturan en önemli unsurdur. Mondros Mütarekesi hükümlerince yapılan Anadolu’yu paylaşma planları, 1918’de Yunanlıların İzmir’i işgali ile faaliyete geçer. Sahipsiz kalan Anadolu halkı, İstanbul hükûmetinin teslimiyetçi ve etkisiz tutumu karşısında çareyi yerel direniş birliklerini kurmakta bulur. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde daha aktif ve düzenli hâle gelecek olan bu yerel güçler, Kuvayımilliye çatısı altında birleşip bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli rol oynar. Böylelikle emperyalizmin her türlü çirkin oyunları ve işgalleri ile mücadele eden Türk halkı hem iç hem de dış düşmanlara karşı topyekûn bir direniş hareketi başlatır. Hasan İzzettin Dinamo’nun Kutsal İsyan eserini merkeze alan bu çalışmada, Millî Mücadele çerçevesinde Batı Anadolu Bölgesi’nde yer alan yerel güçlerin rolünün eserdeki işlenişi üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hasan İzzettin Dinamo , Kutsal İsyan , Millî Mücadele , Batı Anadolu , yerel güçler

Kaynakça

• Akar, Yeliz. Sessiz Bir Sürgün Hasan İzzettin Dinamo. Grafiker Yayınları, 2021.
• Akşin, Sina. İstanbul Hükümetleri ve Millî Mücadele [Mutlakıyete Dönüş 1918-1919]. 1. Cilt. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2004.
• Altuğ, Yılmaz. Türk İnkılap Tarihi. Üçdal Neşriyat, 1985.
• Asan, Ömer. Hasan İzzettin Dinamo. Belge Yayınları, 2000.
• Dinamo, Hasan İzzettin. Kutsal İsyan-1. Tekin Yayınevi, 2010.
• Dinamo, Hasan İzzettin. Kutsal İsyan-2. Tekin Yayınevi, 2010.
• Dinamo, Hasan İzzettin. Kutsal İsyan-3. Tekin Yayınevi, 2010.
• Dinamo, Hasan İzzettin. Kutsal İsyan-4.Tekin Yayınevi, 2010.
• Dinamo, Hasan İzzettin. Kutsal İsyan-5. Tekin Yayınevi, 2010.
• Eroğlu, Hamza. Türk İnkılap Tarihi. Savaş Yayınları, 1990.
• Ertuş, Ayşe. “Sürgünlükte Yalnızlığın Diğer Adı: Hasan İzzettin Dinamo Hasan İzzettin Dinamo’nun Sürgün Şiirleri’nde Yalnızlık.” Turkish Studies, c. 11, s. 4, 2016, ss. 347-356.
• Gazi Mustafa Kemal. Nutuk. Editör Nejat Bayramoğlu, Kurtuluş Güran, Kaynak Yayınları, 2015.
• Gazi Mustafa Kemal. Nutuk. Editör Yücel Demirel, Yapı Kredi Yayınları, 2023.
• Gorki, Maksim. Edebiyat Yaşamım. Çeviren Şemsa Yeğin, Payel Yayınları, 1989.
• Gökbilgin, M. Tayyib. Millî Mücadele Başlarken (Mondros Mütarekesinden Sivas Kongresine), Birinci Kitap. Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1959.
• Kacıroğlu, Murat. Türk Öykücülüğünde 1940 Kuşağı ve Toplumcu-Gerçekçi Yönelişler. Asitan Yayıncılık, 2011.
• Kagan, Moisici. Sanatta Sosyalist Gerçekçilik. Çeviren Feyyaz Şahin, Parşömen Yayıncılık, 2011.
• Karpat, Kemal Haşim. Kısa Türkiye Tarihi. Timaş Yayınları, 2013.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Çile. Büyük Doğu Yayınları, 2012.
• Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İletişim Yayınları, 2013.
• Oktay, Ahmet. Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları. Everest Yayınları, 2003.
• Özkurt, Fatih. “Millî Mücadelenin Gizli Kahramanı; Yörük Ali Efe.” Anıtkabir Dergisi, y. 15, s. 59, 2015. ss. 9-13.
• Selek, Sabahattin. Millî Mücadele Ulusal Kurtuluş Savaşı. Örgün Yayınları, 1982.
• Seyda, Mehmet. Edebiyat Dostları. Kırmızı Kedi Yayınevi, 2020.
• Türk, Emine Bilgehan. Kurmacadan Gerçeğe Hasan İzzettin Dinamo (Roman-Otobiyoğrafi). Serander Yayınevi, 2016.