ORD. PROF. DR. NACİ BENGİSU (1901- 1978) VE OFTALMOLOJİ TARİHİNE KATKILARI

Yıl 2023, Sayı: 26-28, 33 - 46, 03.12.2023

İlter Uzel , Gulten Dinc

Öz

Uzun yıllar Türk Oftalmoloji Cemiyeti / Derneği (1953-1962 ve 1968-1970) ve Türkiye Tıp Encümeni / Akademisi’nin (1952-1953) başkanlığını yürüten, Türk Oftalmoloji Derneği’nin yayın organı olan Türk Oftalmoloji Gazetesi ve Oto-Neuro Oftalmoloji Dergisi’nin editörlüklerini yapan, Körleri Kalkındırma ve Eğitme Derneği’ni kuran, 1940’lı yıllarda kadavradan kornea aktarımları gerçekleştiren, Behçet hastalığının tıp literatürüne geçmesinde katkısı olan, trahomla savaş ve göz cerrahisi alanındaki çalışmalarıyla göz hastalıkları alanına önemli katkılarda bulunan göz hastalıkları uzmanı Ord. Prof. Dr. Naci Bengisu, İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesi 1925 mezunudur. Dr. Bengisu, iki yıllık mecburi hizmetini Beytüşşebap ve Hakkâri’de, Hükümet Tabipliği ve Sıhhat Müdür Vekilliği yaparak tamamlar. Sonrasında göz hastalıkları ihtisası yapmak üzere Gureba Hastahanesi göz asistanlığına atanır. Burada 18 ay çalıştıktan sonra Siirt Vilayeti adına Paris’teki Lariboisiere Hastanesi’ne gönderilir. İki yıl sonra Türkiye’ye döndüğünde Siirt Memleket Hastahanesi’ne baştabip ve göz mütehassısı olarak tayin olunur. Siirt’te üç yıl çalıştıktan sonra 1934’te Üniversite’nin göz kliniğine doçent olarak atanır. 1943’de profesör, 1952’de ordinaryüs profesör olur. 27 Mayıs 1960 Darbesi’nden sonra 147’likler olarak bilinen bilim insanları arasında üniversiteden ihraç edilir. 1962’de çıkarılan kanunla tekrar Üniversite’ye döner. O zamana kadar Cerrahpaşa yerleşkesinde yer alan Tıp Fakültesi Göz Kliniği’ni 1963 yılında Çapa yerleşkesinde de kurar ve direktörlüğünü yapar. 1973’de emekliye ayrılır. 1978’de yaşamını kaybeder. Makalede, Ord. Prof. Dr. Naci Bengisu’nun yaşamı ve oftalmoloji alanına katkıları kaynaklar ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dekanlığında bulunan personel dosyasındaki belgeler ışığında ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Naci Bengisu, Oftalmoloji Tarihi, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Kliniği, Joseph Igersheimer

Kaynakça

• Pazarlı, Halit. Oftalmoloji. Dunyada ve Turkiye’de1850 Yılından Sonra Tıp Dallarındaki İlerlemelerin Tarihi, İçinde. Ed. EK Unat. İstanbul, CTF Vakfı Yay.; 1988.
• Baysan, A., Karabiyik, O., Silay, Y., Kapuagasi, A., Ozturk, M., Sencan, I. The Status of Eye Banks and Cornea Transplantation in Turkey: Historical Perspective and The Most Recent Developments. In Transplantation. July 15, 2014; 98: 363-364
• Alparslan, Nilüfer. Kornea nakli. Klinik Gelişim, 2012; 25: 35-39
• Reisman, Arnold. Nazizm’den Kaçanlar ve Atatürk’ün Vizyonu, İst., T. İş Bankası Yayınları No.2081, 2011, s. 186, 189-190
• Fırat, Eren. Hulusi Behcet. https://www.aydinlik.com.tr/haber/hulusi-behcet-256115 (Erişim: 11.05.2022)
• Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi “Naci Bengisu Maddesi”, Anadolu Yayıncılık, 1983.
• Kose, Resul. Tek Parti Dönemi’nde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Vilayetlerinde Düzenlenen Üniversite Haftası Etkinlikleri ve Üniversiteli Aydın Kesimin Bolgenin Meselelerine Bakışı (1940-1945). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 2021;37 (104): 307-356
• Bengisu, Naci. Trahom, İctimai Zararları ve Korunma Çareleri. İkinci Universite Haftası Diyarbakır, İçinde, İst., Kenan Basımevi, 1942, s.121-130
• Kansu, Tulay. Neuro-Ophthalmology in Turkey. J Neuro-Ophthalmol 2018; 0: 1-3
• Turk Oftalmoloji Derneği. https://www.todnet.org/html/todnet.asp?a=dernekhakkinda (Erişim: 12.05.2022)
• Erden, Fethi. Turk Hekimleri Biyografisi. İst., Cituri Biraderler Basımevi, 1948, s. 49.
• Turk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği. http://www.turkkanser.org/icerik/16 (Erişim: 12.05.2022)
• Şehsuvaroğlu, BN., Gökhan, N., Neyzi, O. Cumhuriyet’in 50. Yılında İstanbul Tıp Fakültesi. c. 1. İst., Sermet Mtb., 1974, s. 89-91