CEZA MUHAKEMESİNDE SEGBİS (VİDEO KONFERANS YÖNTEMİNİN) KULLANILMASI (DURUŞMALARDA SESLİ VE GÖRÜNTÜLÜ BİLİŞİM SİSTEMİ/SEGBİS DÖNEMİ) VE COVID 19 (KORONAVİRÜS) PANDEMİSİ SÜRECİNDE UYGULANABİLİRLİĞİ İLE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN (AİHM’İN) SEGBİS UYGULAMASINA İLİŞKİN YAKLAŞIMI: ADİL YARGILANMA HAKKI ÇERÇEVESİNDE MARCELLO/İTALYA İÇTİHAT KARARI IŞIĞINDA BELİRLENEN KRİTERLER

Year 2021, Volume: 18 Issue: 2, 1615 - 1666, 15.10.2021

Ramadan Sanıvar

Abstract

Tüm Dünyayı etkisi altına alan COVID 19 Pandemisi, yargı mekanizmasını da olumsuz yönde etkileyerek birtakım aksaklıklara neden olmuştur. Zira bu salgın sürecinin halen devam etmesinden ötürü, yargıda hem hukuk hem de ceza davalarının duruşmaları yapılmaksızın ileriki tarihlere tehir edilmiş, sadece acil sayılan işlerin yürütülmesi ön planda tutulmuş ve bu durum yargı makamlarını adeta çalışamaz hale getirmiştir. Ancak başta İngiltere ve Galler, İtalya, Almanya ve İsviçre gibi bazı çağdaş ülkeler, teknolojinin sunduğu imkanlardan faydalanmayı, ses ve görüntü aktarımının yapıldığı iletişim araçlarını kullanarak video konferans yöntemi (SEGBİS) sayesinde (uzaktan erişim yoluyla-online şekilde) duruşmaların yapılmasını tercih etmiştir. Böylelikle Dünya Sağlık Örgütü’nün sürekli vurguladığı sosyal yaşamda insanlar arasındaki sosyal mesafe kuralı dikkate alınmak suretiyle virüsün yayılmasını önleyebilmek açısından bu süreçte tarafların duruşma salonuna bizzat gelerek ceza veya hukuk yargılamalarının yapılmasından kaçınılmıştır. Hemen belirtilmelidir ki, ceza muhakemesinde adil yargılanma hakkı kapsamında sanığın duruşmada hazır bulunma hakkı ve bununla bağlantılı olarak savunma hakkı, müdafiiden yararlanma hakkı, müdafiisi ile görüşme hakkı, yabancı ise tercüman yardımından ücretsiz faydalanma hakkı gibi sanık hakları son derece önem arz etmektedir. Hal böyle iken; (SEGBİS uygulamasıyla) Video Konferans yöntemiyle ifade alınması, sorgu yapılması veya sanığın duruşma salonuna getirtilmeden bulunduğu ceza veya tutukevinden duruşmaya katılmasının sağlanması şeklindeki işlemler sırasında adil yargılanma hakkının ve kapsamındaki sanık haklarının kesinlikle ihlal edilmemesi gerekmektedir. Nitekim AİHM pilot kararlarından biri olan Marcello Viola/İtalya davasında belirlemiş olduğu kriterlere riayet edilmesi halinde video konferans yönteminin (SEGBİS uygulamasının) sakıncalı olmayacağını, adil yargılanma hakkının ve kapsamındaki sanık haklarının ihlal edilmeyeceğini içtihat haline getirmiştir. Çalışmamızda öncelikle SEGBİS uygulamasının ceza muhakemesine hakim olan ilkeler (doğrudan doğruyalık, yüz yüzelik, sözlülük ilkeleri) bakımından sorun teşkil edip etmediği incelenmiş, AİHS madde 6 çerçevesinde adil yargılanma hakkı ve kapsamındaki sanık hakları açısından önem taşıyan AİHM’in Marcello Viola/İtalya davasındaki pilot kararı üzerinde durulmuş, başta İtalya, İngiltere ve Galler, Almanya olmak üzere bazı ülkelerde COVID 19 pandemisi sebebiyle ceza muhakamesinde video konferans yönteminin nasıl kullanıldığı kısaca aktarılmış ve Türkiye ile Kuzey Kıbrıs’ta bu sistemin uygulanabilirliği tartışılarak her iki ülkenin mevzuatları değerlendirilmiştir.

Keywords

Ceza Muhakemesi, Duruşma, Sesli ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS), Adil Yargılanma Hakkı, Sanık Hakları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)

THE USE OF VISION AND VOICE TRANSMITTING VIDEO CONFERENCE SYSTEM IN CRIMINAL PROCEEDINGS (VIDEO CONFERENCE METHOD IN THE HEARINGS) AND ITS FEASIBILITY DURING THE COVID 19 PANDEMIC AND THE APPROACH OF EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS (ECHR) TOWARDS THE VISION AND VOICE TRANSMITTING VIDEO CONFERENCE SYSTEM (THE VIDEO CONFERENCE METHOD): THE CRITERIAS SET BY THE PRECEDENT JUDGMENT GIVEN IN THE ACTION OF MARCELLO VIOLA/ITALY IN THE CONTEXT OF FAIR TRIAL

Abstract

The COVID 19 pandemic which has effected the whole world, has also had a negative impact on the jurisdiction system and caused serious impediments. Due to the fact that this pandemic has been still going on, the hearings of both civil and criminal cases have been adjourned to a future date and only the urgent procedures have been given priority. Therefore, this has caused the jurisdiction authorities to come to a point that they have stopped working. Yet some of the civilized countries such as England and Wales, Italy, Germany and Switzerland, have preferred to use the opportunities offered by technology and have held their hearings by using communication systems such as (Vision and Voice Transmitting Video Conference System) video conference method by which voice and image was transferred online. Therefore, they avoided bringing the parties into the court rooms in person for civil or criminal case hearings, by taking into consideration the suggestions made by the World Health Organization continuously emphasizing that the social distance should be protected amongst people in their social lives in order to prevent the spread of the virus. We have to point out that in the criminal proceedings, the rights of the accused such as; to be present in the court room in person for his/her hearings and in relation to this the right of having a counsel and the right of meeting this counsel and the right of having an interpreter free of charge if a foreigner, are very crucial for a fair trial. As the case requires, without bringing the accused to the court room, interrogating or taking his/her testimony by (Vision and Voice Transmitting Video Conference System) video conference method from his/her current location; either from the prison or the remand house, it is very important not to breach the right of a fair trial or the rights of the accused. As a result, it was considered as a precedent by one of the pilot judgments by ECHR (European Court of Human Rights) which is Marcello Viola/Italy and it was pointed out that as long as it is complied with the criterias set in the said action, using the video conference method will not have any negative impacts on the rights of the accused or on a fair trial. In our study, first of all the video conference method was analyzed to see if it had any negative impacts on the basic principles of criminal courts, later on we focused on the pilot judgment of ECHR; Marcello Viola/Italy; which is also important within the context of both the rights of the accused and European Convention on Human Rights Article 6, then briefly it was explained how the countries primarily such as Italy, England and Wales, Germany and Switzerland have had implemented video conference methods during their criminal hearings due to COVID 19 pandemic and as a result the possible implementation of this method in Turkey and also in North Cyprus was analyzed within the context of regulations of each country.

Keywords

The Criminal Procedure, Hearing, Vision and Voice Transmitting Video Conference System, Right to Fair Trial, The Rights of Accused, European Court of Human Rights (ECHR)

References

• ACAR, Sami/GÜRSOY, Hülya, “Türkiye Mahkemelerinde Sesli ve Görüntülü Kayıt ve Video Konferans Sistemi Uygulamasında Geçiş: Ceza Mahkemeleri Örneği”, Ankara Barosu Dergisi, C. 4, 2012, s. 111-129.
• AÇIKMEŞE, Turan/KARAŞAHİN, Ulvi, “Sesli Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS)”, UYAP Bilişim Dergisi, No. 5 (2012), s. 25-35.
• ARSLAN, Aziz Serkan, “Doğrudanlık İlkesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı XII, HMK Çerçevesinde Yargılamaya Hakim Olan İlkeler, C. 4, S. 2, 2014, s. 133-144.
• ASLAN, Ali Çetin, “Alman ve Avusturya Hukuklarında Covid 19 Salgınının Yargılamalara Etkisi ve Türkiye Bakımından Düşündürdükleri”, 01.06.2020 tarihli makale için erişim adresi bkz. https://blog.lexpera.com.tr/alman-ve-avusturya-hukuklarinda-covid-19-salgininin-yargilamalara-etkisi-ve-turkiye-bakimindan-dusundurdukleri/#fn2 (02.02.2021)
• AŞÇIOĞLU, Çetin, “Yargıda Temel Sorun: Doğru ve Güvenli Yargılanma Hakkı”, YTD, İnsan Hakları Özel Sayısı, C. 2, No: 22, Ankara Temmuz/Ağustos 1998. Erişim adresi: http://www.turkhukuksitesi.com (20.01.2021)
• AYDIN, Seda Gayretli, “Medeni Yargılama Hukukunda Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Duruşmaya Katılma”, DEÜHFD, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, C. 19, Özel Sayı, 2017, s. 2101-2126.
• BAŞARAN, Başar, “Adil Yargılanma Hakkı”, TC Ankara Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yay., 13. Baskı, İstanbul 2016.
• DİNÇ, Güney, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre Adil Yargılanma Hakkı, İzmir Barosu Yay., İzmir 2006.
• DİŞEL, Buse, “İsviçre Hukukunda COVID 19 Sebebiyle Yargıda Alınan Tedbirler Özellikle Medeni Yargıdaki Düzenlemeler ve Bu Düzenlemelerin Ülkemiz Açısından Değerlendirilmesi”, Erişim adresi: https://blog.lexpera.com.tr/isvicre-hukukunda-kovid-19-sebebiyle-yargida-alinan-tedbirler-ozellikle-medeni-yargidaki-duzenlemeler-ve-bu-duzenlemelerin-ulkemiz-acisindan-degerlendirilmesi/, (05.02.2021)
• DOĞAN, İlhan, “AİHS’de Adil Yargılanma Hakkı: 6. Madde”, TC DÜ Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır 2008.
• DOĞRU, Osman/NALBANT, Atilla, İnsan Hakları Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, C. 1, Şen Matbaa, Ankara 2012.
• DONAY, Süheyl, İnsan Hakları Açısından Sanığın Hakları ve Türk Hukuku (Sanık), Fakülteler Matbaası, İstanbul 1982.
• DURSUN, Gizem, “Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı ve Bu Kapsamda Sesli ve Görüntülü Bilişim Sisteminin (SEGBİS) Değerlendirilmesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 143-144, Temmuz-Ağustos 2016, s. 127-159.
• DÜNDAR, Meltem, “KKTC Ve Türk Ceza Yargılaması Hukuklarında Çapraz Sorgulama”, TC İstanbul Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2005, Erişim adresi: http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/41433.pdf
• EUROPEAN COUNCIL, CEPEJ Studies No: 20, European Judicial Systems Efficiency and Quality of Justice- Edition 2014 (2012 bilgileri).
• GÖZEL, Arif, “Yargılamada Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) Kullanımı”, Academia, (08.02.2021) Erişim adresi için bkz. https://www.academia.edu/12580753/Yarg%C4%B1lamada_Ses_ve_G%C3%BCnt%C3%BC_Bili%C5%9Fim_Sistemi_SEGB%C4%B0S_Kullan%C4%B1m%C4%B1
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, 10. Baskı, Ankara, 2013.
• GÜLŞEN, Recep, “Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu ve Teknoloji”, Hukuki Perspektifler Dergisi, S. 7, Temmuz 2006, s. 150 - 157.
• GÜNER, Halil, “SEGBİS Sisteminin Cezaevi Uygulamasının Adil Yargılanma Hakkı Yönünden Değerlendirilmesi,” Terazi Hukuk Dergisi 9, No. 99, Kasım 2014, s. 84-88.
• HAU, Wolfgang, “Litigation in the Time of Covid-19: Some Observations from Germany”, Civil Justice and Covid-19- Septentrio Reports 2020/5, s. 29-31.
• İNCEOĞLU, Sibel, İHAM Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, Beta Yay., 3. Baskı, İstanbul 2008.
• İPEK, Ali İhsan, İfade Almanın Teknik ve Taktikleri, Adalet Yay., Ankara 2015.
• KAFES, Veli, “Marcello Viola/İtalya AİHM İçtihat Kararı İncelemesi” hakkında erişim adresi için bkz. (13.02.2021) http://docplayer.biz.tr/3731340-Marcello-viola-v-italya-karar-incelemesi.html.
• KALE, Serdar, “Ses ve Görüntünün Nakledilmesi Yoluyla Duruşmanın İcrası”, Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, C. 2, S. 25, 2013, s. 141-155.
• KARAKEHYA, Hakan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. Maddesi Bağlamında Ceza Muhakemesinde Duruşma, Savaş Yay., Ankara 2008.
• KARDOS, Sandor, Holding “Trial via Private Telecommunication Network”, s. 171, Erişim adresi için bkz. (17.01.2021) http://eds.a.ebscohost.com/eds/detail/detail?sid=491ac3d5-fdbe-4cdc-b417-05908b50232f%40sessionmgr4003&vid=3&hid=4203&bdata=JnNpdGU9ZWRzLWxpdmU%3d#AN=57206263&db=a9h
• KAŞIKARA, M. Serhat, AİHS Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı Ve Türkiye, Adalet Yay., Ankara 2009.
• KAVGACI, Çağrı, “Ceza Yargılamasına Hakim İlkeler Işığında SEGBİS” (30.09.2020), Erişim adresi: https://www.hukukcukafasi.com/ceza-yargilamasina-hakim-ilkeler-isiginda-segbis/ 10.02.2021).
• KILIÇ, Ali, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu Açıklamalı İçtihatlı, Adalet Yay., C. II, Ankara 2011.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yay., 10. Baskı, Ankara 2017.
• ÖZBEK, Veli Özer, “Olağan Kanun Yolu Olarak İstinaf (CMK m. 272-285): Yapısı, İşleyişi, Ortaya Çıkması Muhtemel Sorunlar”, Ceza Hukuku Dergisi, S. 30, Nisan 2016.
• ÖZEKEŞ, Muhammet/GÜNEYSU, Nilüfer Boran, “KOVID-19 Salgınından Dolayı Alman Hukukunda Yargılama ve Takip Hukukuna İlişkin Hukukî Durum ile Özellikle İflâslar (Küllî İcra) Hakkındaki Düzenlemeye Genel Bakış”, Erişim adresi için bkz. https://blog.lexpera.com.tr/kovid-19-salginindan-dolayi-alman-hukukunda-yargilama-ve-takip-hukukuna-iliskin-hukuki-durum/ (03.02.2021)
• ÖZMEN, Necmeddin, “Adil Yargılanma İlkesinin Gelişim Süreci ve AİHS Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı”, TC GÜ Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007
• ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan ve Diğerleri, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yay., 14. Baskı, Ankara 2020.
• PEKCANTEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet, Meden Usul Hukuku Temel Bilgiler, Yetkin Yay., 10. Baskı, Ankara 2016.
• PEKCANTEZ, Hakan, Medeni Usul Hukuku, On İki Levha Yay., 15. Baskı, İstanbul 2017.
• ROTH, Michael: Laissez-Faire Videoconferencing: Remote Witness Testimony and Adversarial Truth, 48 UCLA Law Review (185) (2000).
• SAATÇİOĞLU, Demet, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı, Erciyes Üniversitesi SBE (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Erkal, Atilla), Kayseri 2014.
• SANIVAR, Ramadan, Modern İnfaz Hukuku ve Koşullu Salıverilme (Şartlı Tahliye) Kurumu, Seçkin Yay., Ankara 2020.
• SANIVAR, Ramadan, “İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 6. Maddesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı ve Sanığa Tanınan Temel Haklar” Doğu Akdeniz Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mart 2012, Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs.
• SCHROEDER, Friedrich-Christian/PEUKERT, Wolfgang/YENİSEY, Feridun, Ceza Muhakemesinde “Fair Trial” İlkesi, İstanbul Barosu CMUK, Uygulama Servisi Yay., İstanbul 1999.
• ŞAHİN, Cumhur, Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi), (İspat), Yetkin Yay., Ankara 2001.
• ŞAHİN, Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku –I, Seçkin Yay., Ankara 2014.
• ŞEKER, Hilmi, “Duruşmaya Katılma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, 2017/1, s. 221 vd. Erişim adresi için bkz. (18.01.2021) http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2017-1/9.pdf
• ŞEN, Ersan, “Sanığın Mahkemeye Çıkma Hakkı (Mahkeme)”, Erişim adresi için bkz. http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1830305-sanigin-mahkemeye-cikma-hakki (16.01.2021)
• TAŞKIN, Cankat, “Müdafii ve Vekilin Hukuki Yardımı, Sınırları İle Uygulamada Karşılaşılan Sorunların AİHM İçtihatları Işığında Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, No: 69, Mart-Nisan 2007, s. 211-241.
• TC Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Eğitimi Bilgisayar ve UYAP Bilişim Ders Notları, Ankara 2015, S. 36. Erişim adresi için bkz. http://www.edb.adalet.gov.tr/duyurular/iimnotlar/uyap.pdf (12.02.2021).
• TC Adalet Bakanlığı, “Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS)” başlıklı Genelge No: 150, s. 2. Erişim adresi için bkz. https://www.adalet.gov.tr/pdf/segbis.pdf. (05.02.2021)
• TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/SANCAKDAR, Oğuz/ÖNOK, R. Murat, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yay., 8. Baskı, Ankara 2019.
• TIRTIR, Mustafa, “Pandemi Sürecinde İngiliz Hukukunda Duruşmalara Görüntülü Veya Sesli Arama İle Katılma Hakkı Ve Ülkemizde Uygulanabilirliği”, 27.05.2020 tarihli erişim adresi için bkz. (01.02.2021) https://mustafatirtir.com/pandemi-surecinde-ingiliz-hukukunda-durusmalara-goruntulu-veya-sesli-arama-ile-katilma-hakki-ve-ulkemizde-uygulanabilirligi/
• TIRTIR, Mustafa, “Sesli – Görüntülü Duruşma Dönemi”. Erişim adresi: https://mustafatirtir.com/sesli-goruntulu-durusma-donemi/ (13.02.2021).
• TOSUN, Yemliha Uğur, “Ses ve Görüntü Bilişim Sisteminin İnsan Hakları Açısından Önemi”, HUKAB Dergi, S. 6. Erişim adresi için bkz. http://www.hukabdergi.com/p2471/ (18.01.2021).
• TÜRKEL, Adem, “Ceza Yargılamasının Kovuşturma Aşamasında Adil Yargılanma Hakkı”, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi SBE (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Kaya, İbrahim), Çanakkale 2010.
• ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yay., 17. Baskı, Ankara 2020.
• VAN DER VLIS, E.-J. (2011), Videoconferencing in criminal proceedings, In Braun, S. & J. L. Taylor (Eds.), “Videoconference and remote interpreting in criminal proceedings”, Guildford: University of Surrey, 11-25. (29.01.2021) http://www.videoconference-interpreting.net/wp-content/uploads/2014/04/02_vanderVlis.pdf
• YENİDÜNYA, Caner/İÇER, Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yay., 1. Baskı, Ankara 2016.
• YENİSEY, Feridun, “Ceza Muhakemesinde Covid 19 Öncesi ve Sonrasında Çevrimiçi İletişimde Savunma Haklarının Özellikle Tutuklama Kararı Verilirken Korunması” başlıklı sunum, Ceza Adalet Sisteminin Güçlendirilmesi ve AİHS İhlallerinin Önlenmesi İçin Yargı Mensuplarının Kapasitesinin Artırılması Ortak Projesi. Erişim adresi için bkz. (28.01.2021) https://rayp.adalet.gov.tr/resimler/552/dosya/prof-dr-feridun-yeniseyin-sunumu04-01-202112-08.pdf
• YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yay., 5. Baskı, Ankara 2017.
• YERDELEN, Erdal, “Ceza Muhakemesinde Video Konferans Yönteminin (SEGBİS) Kullanımı”, Bilişim Hukuku Dergisi, S. 2, 2019, s. 271-287.
• YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Vedat Kitapçılık, 11. Baskı, İstanbul 2005.
• ZAFER, Hamide, “Savunma Hakkı ve Sınırları”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, MÜHF Hukuk Araştırmaları Dergisi, S. 2, C. 19, 2013, s. 507-540.