TÜRK HUKUKUNDA VE FRANSIZ HUKUKUNDA DÜŞMAN CEZA MUHAKEMESİ UYGULAMALARI

Year 2019, Volume: 16 Issue: 2, 233 - 280, 01.12.2019

Göksu Işık

Abstract

Terörle savaş terminolojisinin güç kazandığı 2000’li yıllardan sonra tekrar gündeme gelen Düşman Ceza Hukuku teorisi, insan hakları ve hukuk devleti üzerinde temellenen günümüz liberal demokrasilerinde eleştirilebilecek çok nokta barındırmaktadır. Yine de bu durum, öngördüğü hukuk sisteminin bugünkü demokrasilerde var olmadığı anlamına gelmemektedir. Terör tehdidinin gittikçe artması, mücadelenin de daha etkin olmasını gerektirmiş, bu nedenle de ceza hukuku sistemlerinin işleyişinde bir değişim dönemine girilmiştir. Bu değişim sonucu ceza hukukumuz düşmanlaşmış mıdır, düşmanlaşmışsa bunun eleştirisini hangi noktadan yapmak gerekir sorularına cevap aradığımız çalışmamızda; Türk hukuku ve Fransız hukukları karşılaştırılacak, Günther Jakobs’un teorisinde yer alan ilkelerle ortak noktalar bulunmaya çalışılacaktır

Keywords

terör, düşman ceza hukuku, ceza muhakemesi, düşman, tehlikelilik

THE IMPLEMENTATION OF ENEMY CRIMINAL PROCEDURE LAW IN TURKISH AND FRENCH LEGAL SYSTEMS

Abstract

The theory of Enemy Criminal Law, which came to the fore after the 2000s as the war against terrorism gained power, has many aspects that can be criticized within our liberal democracies based on human rights and rule of law. Still, these critics don’t mean that its legal system doesn’t exist in today’s democracies. That is why we can say that the way in which criminal law systems function starts to change in this period. Thus, within this study, we will search the answers of the questions if our criminal law is enemy and if ever the answer is yes, then we will try to find the point of view from which we should criticize it, by comparing Turkish and French legal systems in order to find if there are common points with the theory of Günther Jakobs.

Keywords

terror, criminal enemy law, crimianl procedure, enemy, dangerousity

References

• Andreas Eicker (2008). “Ceza Hukukunun Prosedürleştirilmesi Işığında Terörle Mücadele Kanunu Yapma”, (Çev. Ali Kemal Yıldız), in Terör ve Düşman Ceza Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, ss. 677-691.
• Andrew W. Neal (2008). “Goodbye War on Terror ? Foucault and Butler on Discourses of Law, War and Exceptionalism”, in Michael Dillon & Andrew W. Neal (eds.) (2008). Foucault on Politics, Security and War, Palgrave Macmillan, ss. 43-64.
• Bahri Öztürk, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Özge Sırma Gezer, Yasemin F. Saygılar Kırıt, Özdem Özaydın, Esra Alan Akcan, Efser Erden Tütüncü (2010). Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, İstanbul, Seçkin Yayınları.
• Ben Saul (2006). Defining Terrorism in International Law, Oxford University Press.
• Carl Schmitt (2017). Parlamenter Demokrasinin Krizi, (Çev. Emre Zeybekoğlu), Ankara, Dost Kitabevi
• Carl Schmitt (2014). Siyasal Kavramı, (Çev. Ece Göztepe), İstanbul, Metis Yayınları, 3. Baskı, s. 136.
• Carl Schmitt (2016). Siyasi İlahiyat ; Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, (Çev. Emre Zeybekoğlu), Dost Kitabevi, 5. Baskı.
• Cemal Bali Akal (2010). Modern Düşüncenin Doğuşu – İspanyol Altın Çağı, Ankara, Dost Kitabevi.
• Dadaşhan Celalettin Kavas (2017). Dünya Finans Sistemi ile Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Hukuk Politikaları İlişkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Danışman: Prof. Dr. Ali Şafak Balı.
• Dominique Lagorgette (2013). « Diaboliser autrui: étude linguistique des représentations langagières de l’ennemi, du Moyen Âge au journal de 20 heures », Jurisprudence revue critique - Droit pénal et politique de l’ennemi, ss. 17-32.
• Dominique Linhardt & Cédric Moreau de Bellaing (2013). « La doctrine du ‘droit pénal de l’ennemi’ – Linéaments d’une approche sociologique », Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de l’ennemi, ss. 35- 50.
• Erdener Yurtcan (2005). Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu ve Yorumu, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Félix Gaffiot (1934). Dictionnaire Latin Français, Paris, Hachette.
• Fr. L. K. Weigand Erster Band (1909). Deutsches Wörterbuch, A bis K, Verlag von Alfred Töpelmann Gießen, p. 515 (Çevrimiçi) <https://archive.org/stream/deutscheswrter01weiguoft#page/258/search/f eind> 27.09.2018.
• Francisco Muñoz Conde (2009). « Le droit pénal international est-il un ‘droit pénal de l'ennemi’? », Dalloz, RSC 2009. 19.
• Frédéric Rolin (2017). « La future loi sur ‘la sécurité intérieure et la lutte contre le terrorisme’ est-elle si menaçante pour nos libertés? », Le Billet Dalloz.
• Geneviève Giudicelli-Delage, « Droit pénal de la dangerosité – Droit pénal de l’ennemi », Dalloz, RSC 2010. 69.
• Günther Jakobs (2008). “Yurttaş Ceza Hukuku ve Düşman Ceza Hukuku”, (Çev. M. Cemil Ozansü) in Yener Ünver (2008). Terör ve Düşman Ceza Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, ss. 489-505.
• Günther Jakobs (2009). « Aux limites de l'orientation par le droit : le droit pénal de l'ennemi », Dalloz, RSC 2009. 7.
• Hakan Kızılarslan (2004). “Türkiye’de Terör ve Örgütlü Suçla Mücadele Uygulaması ve ‘Türkiye Terör ve Örgütlü Suç Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Kurulması Zorunluluğu”, Prof. Dr. Çetin Özek Armağanı, pp. 567-584.
• Hamide Zafer (2013). « Savunma Hakkı ve Sınırları », Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Cilt: 19, Sayı: 2, pp. 507-540, s. 509.
• Hamide Zafer (2015). “Türk Ceza Adalet Sisteminde Savcılığın Hukuki Statüsü”, in Nur Centel (ed.) (2015). Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Konferansları Serisi – 1, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, ss. 1-26.
• Hasan Tahsin Fendioğlu (1992). “Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Kavramı ve Bu Konuda İleri Sürülen Teoriler”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Diyarbakır, Sayı 5, ss. 179-203.
• Henning Rosenau (2008). “Jakobs’un Düşman Ceza Hukuku Kavramı – Hukukun Düşmanı”, (Çev. Erhan Temel), AÜHFD, ss. 391-402.
• Iain Cameron (2000). National Security and the European Convention on Human Rights, London, Kluwer Law International.
• Immanuel Kant (1991). Vers la paix perpétuelle que signifie s’orienter dans la pensée? Qu’est-ce que les lumières? et autres texts, (Çev. JeanFrançois Poirier & Françoise Proust), GF Flammarion.
• Immanuel Wallerstein (2003). “Ötekiler: Biz Kimiz? Ötekiler Kim?”, in Amerikan Gücünün Gerileyişi – Kaotik Bir Dünyada ABD, (Çev. Tuncay Birkan), İstanbul, Metis Yayınları, ss. 113-134.
• Jacob Grimm, Wilhelm Grimm (1854). Deutsches Wörterbuch, Leipzig Verlag von S. Hibzel, « feind » bis feindeshaufe (Bd. 3, Sp. 1457 bis 1460), (Çevrimiçi) <http://woerterbuchnetz.de/cgibin/WBNetz/wbgui_py?sigle=DWB&mode=Vernetzung&lemid=GF021 22#XGF02122> 27.09.2018.
• Jan-Werner Müller (2003). A Dangerous Mind; Carl Scmitt in Post-War European Thought, New Haven and London, Yale University Press. Jean Jacques Rousseau (1930). Du Contrat Social, Paris, Les Éditions Rieder.
• Jean-François Dreuille (2012). « Le droit pénal de l’ennemi: éléments pour une discussion », Jurisprudence revue critique, Université de Savoie, ss. 149-164.
• Jill E.B. Coster van Voorhout (2006). “Intelligence as legal evidence; Comparative criminal research into the viability of the proposed Dutch scheme of shielded intelligence witnesses in England and Wales and legislative compliance with Article 6 (3) (d) ECHR”, Utrecht Law Review, Volume 2, Issue 2, December 2006, ss. 119-144.
• Johann Chapoutot (2013). « Droit pénal et éradication de l’ennemi: le cas du IIIe Reich », Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de l’ennemi, ss. 53-58.
• Johann Gottlieb Fichte (1984). Fondement du droit naturel selon les principes de la doctrine de la science, (Çev. Alain Renaut), Presses Universitaires de France.
• Judith Butler (2004). Precarious Life; The Powers of Mourning and Violence, London, New York, Verso.
• Julie Alix & Olivier Cahn (2017). « Mutation de l’antiterrorisme et émergence d’un droit répressif de la sécurité nationale », Dalloz, RSC 2017. 845.
• Julie Alix (2011). « Les droits de la défense au cours de l’enquête de police après la réforme de la garde à vue : état des lieux et perspectives », Recueil Dalloz, 2011. 1699.
• Kai Ambos (2017). “Düşman Ceza Hukuku”, (Çev. Serkan Oğuz), Küresel Bakış, Yıl: 7, Sayı: 22, ss. 77-107.
• Karl R. Popper (1966). The Open Society and its Enemies (Volume I-II), Princeton University Press, Fifth Edition.
• Köksal Bayraktar (2005). “Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Yer Alan Koruma Tedbirlerine Genel Bir Bakış”, Legal Hukuk Dergisi, Ağustos 2005, Yıl : 3, Sayı : 32, ss. 2863-2869.
• Laurence Blisson (2017). « Risques et perils de l’association de malfaiteurs terroriste », Délibérée, 2017/2, pp. 16-20.
• Laurent Bonelli (2008). « Les caractéristiques de l’antiterrorisme français: ‘Parer les coups plutôt que panser les plaies’ », in Didier Bigo, Laurent Bonelli & Thomas Deltombe (eds.) (2008). Au nom du 11 septembre... Les démocraties à l’épreuve de l’antiterrorisme, Paris, Éditions La Decouverte, ss. 168-187.
• Marieke de Goede (2008). “The Politics of Preemption and the War on Terror in Europe”, European Journal of International Relations, 14(1), ss. 161-185.
• Massimo Donnini (2009). « Les droits fondamentaux et la juridiction pénale comme garantie contre ou comme justification pour l'usage du droit comme arme ? », Dalloz, RSC 2009. 31.
• Maxence Chambon (2017). « Une redéfinition de la police administrative », in Julie Alix & Olivier Cahn (dirs.) (2017). L’Hypothèse de la guerre contre le terrorisme ; Implications juridiques, Paris, Dalloz, ss. 133-149.
• Mehmet Tevfik Gülsoy (2009). Özgürlüklerin Korunmasında Anayasa Yargısının Yeri ve Meşruluğu, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Michel Foucault (2017). Hapishanenin Doğuşu – Gözetim Altında Tutmak ve Cezalandırmak, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara, İmge Kitabevi, 7. Baskı.
• Michèle Papa (2009). « Droit pénal de l'ennemi et de l'inhumain : un débat international », Dalloz, RSC 2009. 3.
• Mireille Delmas-Marty (2000). Raisonner la raison d’état vers une Europe des droits de l’Homme, Paris, Presses Universitaires de France, s. 29.
• Mireille Delmas-Marty (2009). « Violence et massacres: entre droit penal de l’ennemi et droit pénal de l’inhumain », Dalloz, RSC 2009. 59.
• Nathalie Le Bouëdec (2013). « Défendre la démocratie contre ses ennemis: légitimation et contestation des mesures pénales pour la protection de l’État sous la République de Weimar et dans la jeune République fédérale », Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de l’ennemi, ss. 59-80.
• Nur Centel (2004). “Adil Yargılanma Hakkı ve Savcının Tarafsızlığı”, Prof. Dr. Çetin Özek Armağanı, İstanbul, pp. 199-210.
• Oktay Uygun (2017). Devlet Teorisi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 3. Baskı.
• Oktay Uygun (2017). Hukuk Teorileri, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Olivier Cahn (2013). « Droit pénal de l’ennemi – Pour prolonger la discussion… », Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de l’ennemi, ss. 105-129.
• Olivier Cahn (2016). « Cet ennemi intérieur, nous devons le combattre - Le dispositif antiterroriste français, une manifestation du droit pénal de l’ennemi », Archives de Politique Criminelle, no 38, Terrorismes, Paris, Éditions A. Pedone, ss. 91-121.
• Öztekin Tosun (1981). Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, Cilt 1, Genel Kısım, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Üçüncü Bası.
• Platon (2015). Devlet, (Çev. Sabahattin Eyüboğlu & M. Ali Cimcoz), İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 18. Basım.
• Rafaëlle Maison (2016). « Le nom de l’ennemi: quand les logiques de guerre transforment le droit commun », Les Temps Modernes, 2016/3, no 689, pp. 20-35.
• Reinhard Mehring (2017). « Carl Schmitt’s Friend-Enemy Distinction Today », Filozofija i drustvo, Volume 28, Issue 2, ss. 304-317.
• Ronald D. Crelinsten, İffet Özkut (2001). “Counter-Terrorism Policy in Fortress Europe – Implications for Human Rights” in Fernando Reinares (ed.) (2001). European Democracies against Terrorism; Governmental policies and intergovernmental cooperation, Ashgate, Dartmouth, ss. 245-272.
• Salih Akkanat (2014). “Güvenlik Siyasetini Aşmak : İstisna ve Hukuk İlişkisi Üzerine Bir Tartışma”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 69, n o : 2, ss. 279-307.
• Stephanie Hennette Vauchez (2017). « Serge Slama. Harry Potter au Palais Royal ? La lutte contre le terrorisme comme cape d’invisibilité de l’état d’urgence et la transformation de l’office du juge administratif » Les Cahiers de la justice, Dalloz, ss.281-295
• Terence K. Hopkins & Immanuel Wallerstein (1999). Geçiş Çağı - Dünya Sisteminin Yörüngesi (1945-2025), İstanbul, Avesta Yayınları.
• Thomas Hobbes (2013). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti, (Çev. Semih Lim), Yapı Kredi Yayınları, 12. Baskı.
• Umberto Eco (2014). “Düşmanı İnşa Etmek”, in Düşman Yaratmak ve Rastgele Yazılar, (Çev. Leyla Tonguç Basmacı), Doğan Kitap, 3. Baskı. Vanessa Codaccioni (2017). « Dans l’ombre de la Cour de sûreté de l’État », Délibérée, 2017/2, ss. 36-40.
• Veli Özer Özbek (2015). « Türk Hukukunda İletişimin Adli/İdari Amaçla Denetlenmesi ve Uygulamadaki Sorunlar », in Nur Centel (ed.) (2015).
• Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Konferansları Serisi – 1, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, ss. 147-225.
• Victor V. Ramraj (2005). “Terrorism, Risk Perception and Judicial Review”, in Victor V. Ramraj, Michael Hor & Kent Roach (eds.) (2005). Global Anti-Terrorism Law and Policy, Cambridge University Press, ss. 107-128.
• Vivienne Jabri (2008). « La torture, une politique de guerre », in Didier Bigo, Laurent Bonelli & Thomas Deltombe (eds.) (2008). Au nom du 11 septembre... Les démocraties à l’épreuve de l’antiterrorisme, Paris, Éditions La Decouverte, ss. 63-75.
• William Bourdan (2008). « Le camps de détention illégaux: le cas Guantanamo », in Didier Bigo, Laurent Bonelli & Thomas Deltombe (eds.) (2008). Au nom du 11 septembre... Les démocraties à l’épreuve de l’antiterrorisme, Paris, Éditions La Decouverte, ss. 76-89 .
• Yalçın Şahinkaya (2008). İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında ve Türk Hukukunda Suçsuzluk Karinesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Birinci Baskı.
• Yener Ünver (2013). “Türkiye’de Ceza Hukukunda Avrupa Hukukuna Uyum Çalışmaları Bağlamında Üçüncü Yargı Paketinin Genel Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Cilt: 19, Sayı: 2, ss. 407-428.
• Z. Özen İnci (2017). Bir Koruma Tedbiri Olarak Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Tutuklama, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, s. 159-160.