KIRILGANLIKLA İLGİSİ BAKIMINDAN YAŞLILAR VE İNSAN HAKLARI İHLALİ OLARAK YAŞLI İSTİSMARI

Year 2022, Volume: 19 Issue: 2, 799 - 819, 02.10.2022

Muhammet Koçakgöl

Abstract

Yaşlı istismarı, kırılganlık ve insan hakları birbiriyle ilişkili kavramlardır. Yaşama hakkı, ayrımcılık yasağı, insanlık dışı muamele ve işkence yasağı ile dolaylı korunan haklarla ilgili olarak sosyal adaletsizlik yaşlı istismarı şeklinde karşımıza çıkabilmekte veya yaşlı istismarına zemin hazırlayabilmektedir. Yaşlıların uğradığı insan hakları ihlalleri ise kırılganlıkla ilişkili olup kırılganlık kavramına farklı perspektiflerden bakmayı gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada insan hakları ve insan haklarıyla doğrudan ilişkisi bakımından sosyal adaletsizlik İoanna Kuçuradi’nin görüşleri kapsamında ele alınmıştır. Kırılganlık kavramı ise literatürde genel kabul görmüş olan dar anlamda kırılganlık ve geniş anlamda kırılganlık ayrımı kapsamında tasvir edilmiştir. Ayrıca kırılganlık kavramı kaynakları bakımından değerlendirme konusu yapılmıştır. Böylece kırılganlığa yönelik farklı görüşlerin temellendirmeleri ortaya konularak insan hakları ihlali olarak yaşlı istismarının kırılganlıkla ilgisi ve her bir yaklaşımın yerine getirdiği işleve yönelik ulaşılan sonuç paylaşılmıştır.

Keywords

kırılganlık, yaşlı istismarı, insan hakları, yaşlılık, kırılgan özne

ELDERLY IN RELATION TO VULNERABILITY AND ELDER ABUSE AS A VIOLATION OF HUMAN RIGHTS

Abstract

Elder abuse, vulnerability and human rights are interrelated concepts. Right to life, prohibition of discrimination, prohibition of inhuman treatment and torture, and social injustice in relation to indirectly protected rights may appear as elder abuse or may pave the way for elder abuse. The human rights violations suffered by the elderly are related to vulnerability and make it necessary to look at the concept of vulnerability from different perspectives. In this study, human rights and social injustice in terms of its direct relationship with human rights are discussed within the scope of Ioanna Kuçuradi's views. The concept of vulnerability is described within the scope of the generally accepted distinction in the literature, vulnerability in the narrow sense and vulnerability in the broad sense. In addition, the concept of vulnerability has been evaluated in terms of its sources. Thus, by presenting the grounds of different views on vulnerability, the relevance of elder abuse as a human rights violation with vulnerability and the function of each approach were shared.

Keywords

vulnerability, elder abuse, human rights, elderliness, vulnerable subject

References

• Crome P, “Older People, Care, Dignitiy, and Human Rights”, Justice for Older People (Ed. Lesser H), Rodopi Press, 2012, ss. 7-14.
• Çelik E, İnsan Onurundan İnsanın Kırılganlığına: İnsan Haklarının Temelinde Yatan Kavramları Yeniden Ele Almak, Doktora Tezi, Ankara 2015.
• Daşbaş S, “Yaşlı İstismarının Önlenmesi”, Modern Hayat ve Yaşlılık (Ed. Ceylan H), Nobel Akademik Yay, Ankara 2015, ss. 207-227.
• Formasa P, “The Role of Vulnerability in Kantian Ethics”, Vulnerability New Essays in Ethics and Feminist Philosophy (Ed. Mackenzie C/ Rogers W/ Dodds S), Oxford Üniversitesi Yay, 2014, ss. 88-109.
• Herring J, “Protecting Vulnerable Adults: A Critical Review of Recent Case Law”, Child and Family Law Quarterly, C. 21, S. 4, 2009, ss. 498-512.
• Herring J, Vulnerable Adults and the Law, Oxford Üniversitesi Yay, 2016.
• Kuçuradi İ, İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu Yay, 2011.
• Kuçuradi İ, “İnsan Hakları Kavramı ve Çeşitleri”, İnsan Hakları Konferans Panel ve Sempozyumlar, Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi Yay, Ankara 2006, ss. 29-47.
• Kuçuradi İ, Etik, Türkiye Felsefe Kurumu Yay, Ankara 2015.
• Mackenzie C/ Rogers W/ Dodds S, “Introduction: What Is Vulnerability, and Why Does It Mater for Moral Theory?”, Vulnerability New Essays in Ethics and Feminist Philosophy (Ed. Mackenzie C/ Rogers W/ Dodds S), Oxford Üniversitesi Yay, 2014, ss. 1-29.
• Özdemir N, “Kırılganlık Kavramı ve Özerklik Değeri Işığında Devletin Sorumluluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 151, 2020, ss. 361-381.
• Savcı B, “Yaşam Hakkı Felsefe Açısından Pratiğe Doğru”, İnsan Haklarının Felsefi Temelleri (Yay. Haz. Kuçuradi İ), Türkiye Felsefe Kurumu Yay, Ankara 2009, ss. 83-92
• Sayers G M/ Nesbitt T, “Ageism in the NHS and the Human Rights Act 1998: An Ethical and Legal Enquiry”, European Journal of Health Law, S. 9, 2002, ss. 5-18.
• Tepe H, “İnsan Haklarının Bilgisel Temelleri”, İnsan Hakları Konferans Panel ve Sempozyumlar, Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi Yay, Ankara 2006, ss.171-197.
• Tepe H, Pratik Etik, Bilgesu Yay, Ankara 2016.
• Tong R, “Vulnerability and Aging in the Context of Care”, Vulnerability New Essays in Ethics and Feminist Philosophy (Ed. Mackenzie C/ Rogers W/ Dodds S), Oxford Üniversitesi Yay, 2014, ss. 288-307.
• Turner B S, Vulnerability and Human Rights, The Pennsylvania State University Press, 2006.
• Uygur G, “Gender Inequality and Vulnerable Legal Subject in the Context of Cultural Oppression and Legal Culture”, On Equality and Liberty and Their Contemporary Legal Meaning: From Sw 61 of the Lucerne IVR World Congress, (Ed.Jasminka Hasanbegoviç, Dosije Studio), Belgrade 2021, ss. 11-45.