Evaluation of Başakşehir National Garden within the Scope of Sustainable Landscape Design Criteria

Year 2024, Volume: 29 Issue: 3, 985 - 997, 31.12.2024

Seda Subaşı , Bahar Ferah

https://doi.org/10.53433/yyufbed.1507343

Abstract

Public green spaces are recreational areas that provide opportunities for encounters, where people interact and socialize. Looking at the development of green spaces in Turkey, it is seen that private areas such as vineyards, gardens or plateaus used by the palace people in the Ottoman Empire were transformed into promenades with the Edict of Reform and the Tanzimat Edict. In the 19th century, these areas became known as “nation gardens”. Today, the use of national gardens as cultural and social recreational focal points brings the issue of sustainability to the forefront. The application of ecological design parameters on national gardens is important in terms of their efficiency of use. The methodology of the study emerged from this necessity. In the study, sustainable landscape criteria were examined under 4 main headings: “environmental factors and natural resources”, “built environment design”, “production and consumption balance” and “sustainability in local government policies”. Within the framework of these parameters, Başakşehir National Garden in Istanbul has been analyzed in the context of sustainable landscape design. The aforementioned nation garden is located in the focus of mega projects such as Başakşehir Municipality service building, İkitelli City Hospital, Yavuz Sultan Selim Bridge, Northern Marmara Highway and Canal Istanbul, which is planned to be opened soon. In this study, Başakşehir National Garden was evaluated within the framework of sustainable landscape criteria with biotic and abiotic inventories. As a result of the findings, sustainable landscape criteria are tabulated under the headings of environmental factors and natural resources, built environment design, production and consumption balance and sustainability in local government policies. As a result of the study, it is suggested that ecological design approaches play a critical role in national gardens by providing guiding parameters for future research in the context of sustainability criteria.

Keywords

Başakşehir National Garden, Ecological landscape design, National gardens, Sustainability, Sustainable landscape design

Başakşehir Millet Bahçesi’nin Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı Kriterleri Bağlamında Değerlendirilmesi

Abstract

Kamusal yeşil alanlar karşılaşmalara fırsat tanıyan, insanların etkileşime geçtiği ve sosyalleştiği rekreasyon alanlarıdır. Türkiye’de yeşil alanların gelişimine bakıldığında, Osmanlı’da bir dönem saray halkının kullandığı bağ, bahçe veya yayla gibi özel alanların Islahat Fermanı ve Tanzimat Fermanıyla birlikte mesireye dönüştüğü görülmektedir. 19. Yüzyılda ise bu alanlar “millet bahçesi” adıyla anılmaya başlamıştır. Günümüzde millet bahçelerinin kültürel ve sosyal rekreatif odak noktaları olarak kullanımları, ardından sürdürülebilirlik konusunu ön plana çıkarmaktadır. Ekolojik tasarım parametrelerinin millet bahçeleri üzerinde uygulanmaları kullanım verimlilikleri açısından önem arz etmektedir. Çalışmanın yöntemi bu gereklilikten doğmuştur. Çalışmada sürdürülebilir peyzaj kriterleri “çevresel etkenler ve doğal kaynaklar”, “yapılı çevre tasarımı”, üretim ve tüketim dengesi” ve “yerel yönetim politikalarında sürdürülebilirlik” olmak üzere 4 ana başlıkta incelenmiştir. Bu parametreler çerçevesinde İstanbul’da yer alan Başakşehir Millet Bahçesi sürdürülebilir peyzaj tasarımı bağlamında ele alınmıştır. Bahsi geçen millet bahçesi Başakşehir Belediyesi hizmet binası, İkitelli Şehir Hastanesi, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Kuzey Marmara Otoyolu ve yakında açılması planlanan Kanal İstanbul gibi mega projelerin odağında yer almaktadır. Bu çalışmada Başakşehir Millet Bahçesi biyotik ve abiyotik envanterleriyle sürdürülebilir peyzaj kriterleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda sürdürülebilir peyzaj kriterleri, çevresel etkenler ve doğal kaynaklar, yapılı çevre tasarımı, üretim ve tüketim dengesi ve yerel yönetim politikalarında sürdürülebilirlik başlıkları altında tablo halinde sunulmuştur. Çalışmanın sonucunda gelecek araştırmalara sürdürülebilirlik kriterleri bağlamında yönlendirici parametreler sunulup millet bahçeleri özelinde ekolojik tasarım yaklaşımlarının kritik rol oynadığını öne sürülmektedir.

Keywords

Başakşehir Millet Bahçesi, Ekolojik peyzaj tasarımı, Millet bahçeleri, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir peyzaj tasarımı

Ethical Statement

Çalışmada yer alan tüm görseller tarafıma aittir. Kaynakça verilen veya mülakat esnasında elde edilen görseller de metinde yer almaktadır. Şekil1'de yer alan aktivite alanlarından olan meydan görseli internetten açık erişim izni ile alınmıştır.

Thanks

Başakşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü birimi çalışanlarına çalışmaya sunduğu katkılardan dolayı teşekkür ederim.

References

• Aklanoğlu, F. (2009). Geleneksel yerleşmelerin sürdürülebilirliği ve ekolojik tasarım: Konya-Sille örneği. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Anadolu Ajansı. (2018, Kasım 15). İstanbul 5 millet bahçesine 17 Kasım’da kavuşuyor. Erişim tarihi: 24 Aralık 2024. https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/istanbul-5-millet-bahcesine-kavusuyor/0#!
• Atıl, A., Gülgün, B., & Yörük, İ. (2005). Sürdürülebilir kentler ve peyzaj mimarlığı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(2), 215-226.
• Avcı, Y. (2017). Osmanlı hükümet konakları: Tanzimat döneminde kent mekânında devletin erki ve temsili. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Başal, M., & Özdemir, A. (2008). Sürdürülebilir peyzaj tasarım yaklaşımları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Cook, T. W., & VanDerZanden, A. M. (2011). Sustainable landscape management: design, cınstruction, and maintenance. John Wiley & Sons Inc.
• Ercan, H. (2018). Tanzimat döneminde Osmanlı kentlerinde kent meydanı ve millet bahçeleri. (Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Erdoğan, E., & Uslu, A. (2011). Enerji etkin tasarım peyzaj çevre ve tarım. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Germain, A. (2010), The social sustainability of multicultural cities: A neighbourhood affair?, Belgian Journal of Geography, 4(2002), 377-386. https://doi.org/10.4000/belgeo.16098
• Gürkaş, T. (2009). Bir mimarlık tarihi alanı olarak Türkiye’de peyzaj mimarlığı tarihi ve peyzaj mimarlığı-devlet ideolojisi ilişkisi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 13, 171-190.
• Hisar, A. Ş. (2022). Çamlıca’daki eniştemiz. Everest Yayınları.
• İmert, H. (2017). Konaklama mekânlarında ekolojik biçimleniş ve bir tasarım modeli önerisi. (Doktora Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karay, R. H. (2009). Ago Paşa’nın hatıratı. İnkılap Kitabevi.
• Kartal, B. (2009). İstanbul’daki tarihi saray bahçelerinin peyzaj mimarlığı açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kaştaş Uzun, İ., & Şenol, F. (2020). Recent “Nation Gardens” and historical development of public green spaces in Turkey. Art-Sanat, 14, 211-240. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0009
• Kavuran, D. (2021). Sürdürülebilir peyzaj planlama ve tasarım yaklaşımları çerçevesinde mevcut kent parklarının iyileştirilmesi: Mogan Parkı örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Bilimleri Enstitüsü.
• Leitão, A. B., & Ahern, J. (2002). Applying landscape ecological concepts and metrics in sustainable landscape planning. Landscape and Urban Planning, 59(2), 65–93. https://doi.org/10.1016/s0169-2046(02)00005-1
• McHarg, I. L. (1969). Design with nature. Natural History Press, Garden City, NJ, USA.
• Onur, B. E. (2012). Peyzaj tasarım ve yönetiminde ekolojik yaklaşım ve sürdürülebilir kent hedefine katkıları, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(5), 245-252.
• Öztürk, Z. K., Ferah, B., & Tunca, C. (2022). Tarihi yarımada semt parkları örneklerinde mekânsal kalite farklarının PPS mekân diyagramı üzerinden değerlendirilmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 54-65. https://doi.org/10.47769/izufbed.1103732
• Reid, G. W. (1993). From concept to form in landscape design. Wiley Press.
• Subaşı, S. (2022). Sürdürülebilir kentsel korumanın mimarlık pratikleri perspektifinden değerlendirilmesi: Rami Kışlası örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şenyurt, O. (2018). Arşiv belgeleri ışığında Osmanlı’nın son dönemlerinde “gezinti” nin mekânları ve millet bahçeleri, Journal of Architecture and Life, 3(2), 143-167. https://doi.org/10.26835/my.452649
• Yurtsev, A. (2015). Sürdürülebilir mimarlık kapsamında enerji etkin peyzaj tasarım yaklaşımları. (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Zulkadiroğlu, D. (2022). Millet bahçelerinde alan niteliklerinin kullanıcı açısından incelenmesi: Kahramanmaraş 15 Temmuz Millet Bahçesi örneği. Journal of Architecture, Engineering & Fine Arts, 4(1), 41-56. https://doi.org/10.57165/artgrid.1074452