Gümüşkanat Şelalesi (Mutki/Bitlis) Çevresinin Florası

Year 2025, Volume: 30 Issue: 2, 468 - 484, 31.08.2025

İbrahim Demir , Yelda Özabay

https://doi.org/10.53433/yyufbed.1633077

Abstract

Bu çalışma ile Gümüşkanat Şelalesi (Mutki/Bitlis) çevresinin florası araştırıldı. 2023 – 2024 yılları arasında gerçekleştirildi. Toplanan bu bitki örneklerinin teşhisi sonucu alanda; 57 familya ve 225 cinse ait 359 takson tespit edildi. 5’i Pteridophyta, 353’ü Spermatophyta divisiolarına aittir. Spermatophyta üyelerinden 1’i Gymnospermae ve 358’i Angiospermae alt divisiosuna dahildir. Angiospermae’lerin 332’si Dicotyledoneae ve 27’si ise Monocotyledoneae sınıfında yer almaktadır. Alandan toplam 30 endemik takson tespit edilmiş, endemizm oranı ise %8.07 ’dir. Endemik ve nadir olan taksonların tehlike kategorilerine dağılımları şu şekildedir: 4 takson tehlikede “EN”, 6 takson zarar görebilir “VU”, 17 takson düşük riskli “LC” 3 takson tehlikeye yakın “NT” şeklindedir. Tespit edilen taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı şöyledir. İran-Turan 99 (%27.6), Akdeniz 12 (%3.3) Avrupa Sibirya 9 (%2.90) ve çok bölgeli veya fitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler 238 (%66.4) şeklindedir. En çok takson içeren ilk 10 familya sırasıyla; Asteraceae 47 (%13.1), Lamiaceae 34 (%9.4), Brassicaceae 27 (%7.5.1), Apiaceae 23 (%6,4), Carypohyllaceae 21 (%5.8), Fabaceae 20 (%5.5), Boraginaceae 19 (%5.3), Rosaceae 17 (%4.7), Poaceae 14 (%3.9) ve Plantaginaceae 10 (% 2.7)’dir.

Keywords

Bitlis , Flora , Gümüşkanat şelalesi , Mutki

Supporting Institution

Eren Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (BEBAP 2023.11)

Project Number

BEBAP 2023.11

Flora of Gümüşkanat Waterfall (Mutki/Bitlis) Surroundings

Abstract

With this study; the flora of Gümüşkanat Waterfall (Mutki/Bitlis) surroundings was investigated. It was carried out between 2023 and 2024. As a result of the identification of these plant samples collected; 359 taxa belonging to 57 families and 225 genera were identified in the area. 5 belong to Pteridophyta, 353 to Spermatophyta divisions. 1 of the Spermatophyta members is included in Gymnospermae and 358 to Angiospermae sub-division. 332 of the Angiospermae are in Dicotyledoneae and 27 are in Monocotyledoneae class. A total of 30 endemic taxa were identified from the area, and the endemism rate is 8.07%. The distribution of endemic and rare taxa according to threat categories is as follows: 4 taxa are rated as endangered “EN”, 6 taxa are vulnerable “VU”, 17 taxa are low risk “LC” and 3 taxa are near threat “NT”. The distribution of identified taxa according to phytogeographic regions is as follows. Irano-Turanian 99 (%27.6), Mediterranean 12 (3.3%), European-Siberian 9 (%2.90) and multi-regional or unknown phytogeographic region 238 (%66.4). The first 10 families containing the most taxa are, respectively; Asteraceae 47 (13.1%), Lamiaceae 34 (9.4%), Brassicaceae 27 (7.5.1%), Apiaceae 23 (6.4%), Carypohyllaceae 21 (5.8%), Fabaceae 20 (5.5%), Boraginaceae 19 (5.3%), Rosaceae 17 (4.7%), Poaceae 14 (3.9%) and Plantaginaceae 10 (2.7%).

Keywords

Bitlis , Flora , Gümüşkanat waterfall , Mutki

Project Number

BEBAP 2023.11

References

• Akman, Y., Ketenoğlu, O., & Kurt, F. (2011). Vejetasyon ekolojisi ve araştırma metodları. Palme yayınları, Ankara.
• Altan Y., & Behçet, L. (1995). Hizan (Bitlis) florası. Turkish Journal of Botany, 19(3), 331-344.
• Altiok, A., & Behçet, L. (2005). The flora of Bitlis river valley. Turkish Journal of Botany, 29(5), 355-387.
• Anonim. (2023). Bizimbitkiler. Erişim tarihi: 10.11.2023. https://bizimbitkiler.org.tr/yeni/demos/technical/
• Atalay, İ. (1994). Türkiye vejetasyon coğrafyası. Ege Üniversitesi Yayını, İzmir.
• Avcı, M. (1993). Türkiye’nin flora bölgeleri ve Anadolu Diagonali’ne bir yaklaşım. Türk Coğrafya Dergisi, 28, 225-248.
• Avcı, M. (2005). Çeşitlilik ve endemizm açısından Türkiye’nin bitki örtüsü. Coğrafya Dergisi, 13, 27-55.
• Behçet, L. (1991). Süphan Dağı (Bitlis) florası. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 29-38.
• Bitlis Valiliği. (2023). Mutki, T.C. Bitlis Valiliği. Erişim tarihi: 18.01.2023. http://www.bitlis.gov.tr/mutki
• Davis, P. H. (Eds.). (1965-1985). Flora of Turkey and the east aegean islands. Vol.1-9, Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Davis, P. H., Mill, R. R., & Tan, K. (Eds.) (1988). Flora of Turkey and the east aegean islands. Vol.10, (supplement 1), Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Demir, İ., & Behçet, L. (2019). Zernek Barajı çevresi (Gürpınar-Van)’nin florası. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(2), 336-360. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.427152
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., & Adıgüzel, N. (2000). Türkiye bitkileri kırmızı kitabı. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği ve Yüzüncü Yıl Üniv., Ankara.
• Göncüoğlu, M. C. & Turhan, N. (1985). 1: 100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları serisi No: 38. Erişim tarihi: 20.05.2024. https://users.metu.edu.tr/mcgoncu/papers/MTA-1_100.000-Mus.pdf
• Günal, N. (2020). Türkiye’de bitki coğrafyası araştırmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(35), 47-75.
• Güner, A., Özhatay N., Ekim, T., & Başer, K. K. C. (2000). Flora of Turkey and the east aegean islands. Vol. 11” Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M. T. (2012). Türkiye bitkileri listesi (Damarlı bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• IPNI. (2022). International plant names index, The Royal Botanic Gardens, Kew, Harvard University Herbaria & Libraries and Australian National Botanic Gardens. Erişim tarihi: 03.04.2025. http://www.ipni.org
• Keser, A. M., & Özgökçe, F. (2019). The flora of Karz (Garez) Mountain (Tatvan, Bitlis/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 12(2). 78-91. https://doi.org/10.5505/biodicon.2019.46220
• Kotan, M., & Aksoy, N. (2022). Bardız çayı vadisinin endemik ve nadir bitkileri (Erzurum-Şenkaya). Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 18(1), 77-87.
• Kürşat, M., & Karataş, M. (2017). Flora of Kambos Mountain (Bitlis/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 10(2), 93-112.
• Özhatay, N., Kültür, Ş. & Gürdal, B. (2013). Check-list of additional taxa to the supplement flora of Turkey VI. Journal of Faculty of Pharmacy of Istanbul University, 43(1), 33-83.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., & Gürdal, B. (2015). Check-list of additional taxa to the supplement flora of Turkey VII. Journal of Faculty of Pharmacy of Istanbul University, 45(1), 61-86.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., & Gürdal, B. (2017). Check-list of additional taxa to the supplement flora of Turkey VIII. Journal of Faculty of Pharmacy of Istanbul University, 47(1), 30-44. https://doi.org/10.5152/IstanbulJPharm.2017.006
• Özhatay, N., Kültür, Ş., & Gürdal, B. (2019). Check-list of additional taxa to the supplement flora of Turkey IX. Journal of Faculty of Pharmacy of Istanbul University, 49(2), 105-120. https://doi.org/10.26650/IstanbulJPharm.2019.19037
• Raunkiaer, C. (1934). The life forms of plants and statistical plant geography. Clarendon Press, Oxford.
• Weather Spark. (2024). Mutki Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu. Erişim tarihi: 25.11.2024. https://tr.weatherspark.com/y/102014/Mutki-T%C3%BCrkiye-Ortalama-Hava-Durumu-Y%C4%B1l-Boyunca
• Yapar, Y., & Behçet, L. (2024). Arıcak ilçesi (Elazığ–Türkiye) florası. Bağbahçe Bilim Dergisi, 11(2), 109-142. https://doi.org/10.35163/bagbahce.1430841