A Public Space Discussion: The Case of Van Cumhuriyet Street

Yıl 2021, Sayı: 8, 155 - 176, 31.12.2021

Abdulgafur Derin

Öz

Unlike the private spaces of the individuals living in the cities, the public space is the spaces where they exhibit the whole of their relationships in their daily life practices with no pressure. As well as its spatial aspect, this phenomenon, which is the scene of interaction rituals, is also explained as the spaces where the social, cultural, political, economic, and ideological conflicts of the individuals who produce and consume the space are experienced. The public space, which has the role of both subject and object with its feature of shaping the city and the individual who is articulated to it, is constantly changing through urban indicators. This study sheds light on the process of shaping the new state ideology's public space following the Republic's proclamation through urban areas in the city of Van. It also examines how the city of Van, whose population was displaced and turned into a ruined place, especially after the 1915 events and the subsequent Russian occupation, was reproduced with the proclamation of the Republic and how it was built on which images/signs. In addition, the study focuses on transforming new spaces such as Cumhuriyet Caddesi (Cumhuriyet Street) into areas where ideological conflicts are experienced and discuss the factors that caused the change of this street, as well as the story of its foundation.

Anahtar Kelimeler

Public space, city, space, interaction and conflict space, Cumhuriyet Street

Bir Kamusal Alan Tartışması: Van Cumhuriyet Caddesi Örneği

Öz

Kamusal alan, kentlerde yaşayan bireylerin özel alanlarından farklı olarak gündelik yaşam pratiklerindeki ilişkilerinin bütününü baskı altında kalmadan sergiledikleri mekânlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Mekânsal yönünün yanında etkileşim ritüellerine de sahne olan bu olgu, mekânı üreten ve tüketen bireylerin sosyal, kültürel, siyasi, ekonomik ve ideolojik çatışmalarının yaşandığı alan olarak da açıklanmaktadır. Kenti ve kente eklemlenen bireyi şekillendirme özelliği ile hem özne hem de nesne rolüne sahip olan kamusal alan, bu yönüyle kentsel göstergeler aracılığıyla sürekli değişim göstermektedir.

Çalışma Van kentinde Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte yeni devlet ideolojisinin kentsel mekânlar aracılığıyla kamusal alanı şekillendirme sürecine ışık tutmaktadır. Özellikle 1915 olayları ve akabinde gerçekleşen Rus işgalinden sonra nüfusunun neredeyse tamamı yerinden edilen ve yıkıntı bir yere dönen Van kentinin Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte nasıl yeniden üretildiği ve hangi imge/göstergeler üzerinden nasıl inşa edildiğini irdelemektedir. Ayrıca çalışmada hem Cumhuriyet Caddesi gibi inşa edilen yeni mekânların, ideolojik çatışmaların yaşandığı alanlara dönüşme süreci üzerinde durulmakta hem de bu caddenin kuruluş hikayesinin yanında değişimine sebep olan etkenler tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamusal alan, Kent, Mekân, Etkileşim ve Çatışma Alanı

Kaynakça

• Akkoyunlu, E. K., “Kent Hakkı Üzerine Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 41,Sayı: 4, Aralık, 2008 http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/da6db5aa6dac08d_ek.pdf, Erişim Tarihi:12.04.2016.
• Aydeniz, A., (2019), “Dünyada Van” Nüfus, Etnisite, Tarih ve Toplum (Der: Ercan Çağlayan), İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 335-354.
• Bayrak, M. (2009). Kürtlere Vurulan Kelepçe Şark Islahat Planı. Ankara: Özge yayınları.
• Berger, L. P., (2011), Kutsal Şemsiye, (Çev. Ali Coşkun), Rağbet Yay., 4. Baskı, İstanbul.
• Bilik, M. B., (2020), Van Tarih, Toplum ve Şehir (Ed. Suvat Parin), Kent Hafızası ve Kamusal Alanlar: Van Kent Parkları Örneği, Konya, Çizgi Kitapevi Yayınları, s. 93- 116.
• Castells, M., (2014), Kent, Sınıf, İktidar, (Çev. Asuman Türkün), Phoenix Yay., Ankara.
• Çalışkan, Osman. “Kamusal Alan Bağlamında Ağ Toplumu ve Yeni Kamusal Alan Arayışı”, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Güz: 1, 2014. <http://iletisimdergi.maltepe.edu.tr>, Erişim Tarihi: 04.04.2016
• Gökgür, P. (2008), Kentsel Mekânlarda Kamusal Alanın Yeri, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Günal, V. (2012), “Batman’da Cadde Adlandırmaları: Toplumsal Bellek Oluşturma Ve Şehirsel Mekâna Hâkim Olma Çabaları”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 25, Ocak– 2012, s. 171-197 İstanbul.
• Habermars, J., (2015), Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, İstanbul, İletişim Yay.
• Jongerden, J. (2015). Türkiye'de İskan Sorunu ve Kürtler. İstanbul: Vate Yayınları.
• Keleş, Ruşen. (2012), Kentleşme Politikası, İmge Yayınevi, 12. Baskı, Ankara.
• Lefebvre, H.,”The Right to the City” içinde (Ed.ve Çev.Eleonore Kofman – Elizabeth Lebas), Writing on Cities Oxford: Blackwell Publishers, Oxford, USA( orijinal olarak Le Droit á lá Ville, Paris, Anthropos olarak basılmıştır).
• Lefebvre, H, (2002), “Work and Leisure in Everyday Life”, The Everyday Life Reader, Routledge, New York.
• Nalbant, M. (2016), “Türkiye’de Kentsel Mekânlarda Kamusal Alanın Konumu: Tarihsel Perspektiften Bir Değerlendirme”, BEU Akademik İzdüşüm Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Sayfa: 12-27, Bitlis.
• Park, R. On Social Control and Collective Behavior, Chicago: Chicago University, Press, 1967: 3’den aktaran: David Harvey, Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devinime Doğru, (Çev. Ayşe Deniz Temiz), Metis Yayınevi, İstanbul, 2012, s. 43.
• Sennett, R, (2010), Kamusal İnsanın Çöküşü, (Çev. Serpil Durak- Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Urry, J. (1999), Mekânları Tüketmek, (Çev. Rahmi G. Öğdül), Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Wirth, L, (2002), Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme, (Ed. Duru Bülent ve Ayten Alkan), 20. Yüzyıl Kenti, İmge Kitapevi, Ankara.
• Yeoh, B. S., (1996), “Street-Naming and Nation-Building: Toponymic Inscriptions of Nationhood in Singapore,” Area 28, (3): 298- 307.
• Yıldız, M. Z., (2016), “XIX. Yüzyılda Van’ın Demografyası”, Van Kent Araştırmaları, 2016, İstanbul, Bağlam Yay.