Bazı Tritikale Hatlarının Kalite Özellikleri ve Ekmek Yapımında Kullanılma Olanaklarının Araştırılması

Yıl 2010, Cilt: 24 Sayı: 2, 93 - 102, 01.08.2010

Esra Aydoğan Çifçi Samet Kınabaş Serpil Yelbey Köksal Yağdı

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Bazı Tritikale Hatlarının Kalite Özellikleri ve Ekmek Yapımında Kullanılma Olanaklarının Araştırılması

Öz

Bu çalışma Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde yetiştirilen, CIMMYT kökenli tritikale hatlarının melezlenmesiyle elde edilen ileri kademe ıslah hatlarının kalite özelliklerini ve ekmek yapımında kullanılma olanaklarını incelemek üzere yapılmıştır. Çalışmada 6 farklı anaç ve bu anaçların melezlenmesiyle elde edilen 28 melez hat arasından üstün verim ve verim özellikleri gösterdiği tespit edilen 5 melez hat ile Nörtingen ve Eronga-83 çeşitleri deneme materyali olarak kullanılmıştır. Araştırmanın tarla denemeleri 2005–2006 ve 2006–2007 yılları arasında Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, kalite analizleri ise Beyab Gıda Mühendislik Ürünleri San. ve Tic. Ltd, Bursa şirketine ait laboratuarda yapılmıştır. Kalite kriterleri olarak 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, gluten içeriği, normal (N.S) ve uzatmalı (U.S) sedimentasyon, düşme sayısı (FN), kül, alveograf özelliklerinden enerji (W), direnç (P), elastikiyet (L) ve direnç/elastikiyet (P/L) özellikleri incelenmiştir. İki yıllık birleştirilmiş varyans analizi sonuçlarına göre incelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasında % 1 olasılık düzeyinde istatistiksel önemlilik saptanmıştır. Birleştirilmiş verilere göre; hektolitre ağırlığı için 66.11-72.57 kg/hl, 1000 tane ağırlığı için 43.4-52.2 g., normal ve uzatmalı sedimentasyon için sırasıyla 16.84-20.17 ml ve 15.84-23.34 ml, düşme sayısı (FN) için 83.00-214.2 sn, kül için % 0.75-1.23, enerji (W) için 30.67 10-4 - 74.17 10-4 J, direnç (P) için 36.17 77.34 mm, elastikiyet (L) için 25.51-50.01 mm ve direnç/elastikiyet (P/L) 0.91-3.01 arasında ortalama değerler belirlenmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, incelenen tritikale hatlarından ve çeşitlerinden elde edilen unların kalite özelliklerinin çok zayıf özellikler gösterdiği saptanmıştır. Bu niteliklerine göre, tritikale ununun kabarma istenmeyen un mamulleri olan bisküvi, kuru pasta, kahvaltılık ürünler, kadayıflık vb. yapımında değerlendirilebileceği ya da buğday unu ile belirli oranlarda paçal yapılarak değerlendirilmesinin uygun olacağı kanısına varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Tritikale, Kalite özellikleri

Kaynakça

• Akgün, İ., M. Kaya ve D. Altındalı,2008. Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Tritikale Hat/Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2):171-182.
• Altındeğer, M., 2005.Tritikale Yetiştiriciliği T.C.Samsun Valiliği İl Tarım Müdürlüğü No: T/13.
• Anonim, 1976. Tahıllar-Düşme Sayısının Tayini. Türk Standartları Enstitüsü. TS 2235.
• Anonim,1984. Buğday Unu-Yaş Gluten (Öz) Tayini. Türk Standartları Enstitüsü. TS 4179.
• Anonim, 2000. Tahıllar ve Öğütülmüş Tahıl Ürünleri Toplam Kül Muhtevası Tayini. Türk Standartları Enstitüsü. TS 1511 ISO 2171.
• Anonim, 2001. Buğday- Sedimentasyon Endeksi Tayini-Zeleny Deneyi. Türk Standartları Enstitiüsü. Ts4867 ISO 5529.
• Furan, M. A.,İ. Demir, S. Yüce, R. R. Akçalı Can ve F. Aykut, 2005.Ege Bölgesi Tritikale Çeşit Geliştirme Çalışmaları; Geliştirilen Çeşit ve Hatların Verim ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2):251-256.
• Hadjıchrıstodoulou, A., 1984.Performance of Triticale in Comparison with Barley and Wheat in A Semi-Arid Mediterranean Region.Expl. Agric., 20: 41-51.
• Kaydan, D. ve M.Yağmur, 2008. Bazı Tritikale (X Triticosecale Wittmack) Çeşitlerinde Farklı Ekim Sıklıklarının Tane Verimi ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi,14 (2) :175-182.
• Kınacı, G. ve E. Kınacı, 2000. Yeni Tahıl Türü Tritikalenin Buğdaya Karıştırılması ile Elde Edilen Paçalların Kalite Özelliklwei ve Ekmek Yapımında Kullanılma Olanakları. Unlu Mamuller Teknolojisi, 4(9):41-47.
• Köse, E., S. Ünal, Ö. Çağındı ve G. Kınacı, 2002. Tatlıcak-97 Tritikale Çeşidinin Ekmek Yapımında Kullanılma Olanaklarının Araştırılması. Hububat 2002 Hububat Ürünleri ve Teknolojisi Kongre ve Sergisi.3-4 Ekim 2002,Gaziantep. s:203-209
• Kucerova, J. 2007. The Effect of Year, Site and Variety on The Quality Characteristics and Bioethanol Yield of Winter Triticale. Journal of The Institute of Brewing. 113(2):142- 146.
• Leon, A. E., A. Rubıolo and M. C. Anon, 1996.Use of Triticale Flours in Cookies: Quality Factors Cereal Chem., 73(6):779-784.
• Martinek, P., M. Vinterova, I. Buresova and T. Vyhnanek. 2008. Agronomic and Quality Characteristics of Triticale (X Triticosecale Wittmack) with HMW Glutenin Subunits 5 +10. Journal of Cereal Science. 47:68-78.
• Mut, Z., S. Albayrak ve Ö. Töngel.2006. Tritikale (Xtriticosecale Wittmack) Hatlarının Tane Verimi ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi.Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi.12(1):56-64.
• Pena, R.J. and A. Amaya,1992.Milling and Breadmaking Properties of Wheat-Triticale Grain Blends. J. Sci. Food Agric., 60: 483-487.
• Sehgal, K.L., S. Bajaj and K. S. Sekho, 1983. Studies on the Composition, Quality and Processing of Triticale.Part I. Physico-Chemical Characteristics. Die Nahrung 27(1):31-37.
• Tohver, M., A. Kann, R. Taht, A. Mihhalevski and J. Hakman, 2005.Quality of Triticale Cultivars Suitable for Growing and Bread-Making in Northern Conditions. Food Chemistry, 89:125–132.
• Turan, İ. 2008. Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Buğday, Arpa ve Tritikale Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 42s. (Yayınlanmamış)
• Ünal, S.S.,2002. Buğdayda Kalitenin Önemi ve Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemler. Hububat 2002. Hububat Ürünleri Teknolojisi Kongre ve Sergisi. 3-4 Ekim 2002. Gaziantep. s: 25-37.
• Yanbeyi, S. ve İ. Sezer, 2006. Samsun Koşullarında Bazı Tritikale Hatlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma OMÜ Zir. Fak. Dergisi,21(1):33-39.