Kastamonu Taşköprü Yöresinde Yetiştirilen Sarımsak Bitkisinin Selenyum İçerikleri ve Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Yıl 2013, Cilt: 27 Sayı: 1, 39 - 48, 01.04.2013

Süleyman Taban Murat Ali Turan Satı Mehmet Sezer Nilüfer Türkmen

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Kastamonu Taşköprü Yöresinde Yetiştirilen Sarımsak Bitkisinin Selenyum İçerikleri ve Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Öz

Bu çalışmanın amacı Kastamonu-Taşköprü yöresinde yoğun şekilde üretimi yapılan sarımsak yumrularının selenyum içerikleri ile kimi toprak özellikleri arasındaki ilişkileri araştırmaktır. Bu amaçla Taşköprü yöresinde yoğun olarak sarımsak tarımı yapılan 18 farklı alandan eş zamanlı bitki ve toprak örneği alınmıştır. Sarımsak örneklerinin selenyum içerikleri ile toprak örneklerinin bazı özellikleri ICP-OES tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Sarımsak yumrularında kuru madde ilkesine göre 3.535-9.330 mg kg-1selenyum saptanırken, bu değer taze ağırlık ilkesine göre 0.884-2.333 mg kg-1arasında belirlenmiştir. Genel ortalama, kuru madde ilkesine göre 6.488 mg Se kg-1, taze ağırlık ilkesine göre ise 1.622 mg Se kg-1olarak saptanmıştır. Sarımsak yumrularının selenyum içerikleri ile toprakların pH değerleri ve selenyum kapsamları arasında istatistiksel olarak önemli pozitif, EC, kalsiyum karbonat, organik madde, fosfor, potasyum, magnezyum, kükürt, sodyum ve demir içerikleri ile ise negatif ilişkiler bulunduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak Kastamonu-Taşköprü yöresinde yetiştirilen sarımsak yumrularının selenyum içerikleri oldukça yüksektir ve insan beslenmesinde gerekli olan ortalama 70 mikrogram selenyum bu kaynaktan rahatlıkla karşılanabilir

Anahtar Kelimeler

Sarımsak, selenyum, Kastamonu-Taşköprü

Kaynakça

• Bardsley, C.E. and Lancaster, J.D. 1965. Methods of soil analysis part 2. In C.A. Black, ed. Chemical and microbiological properties. Amer. Soc. Agr. Inc. Publicsher Agronomy Series, No.9, Madison, Wisconsin, USA. p. 1102-1116.
• Bauer, R. 1997. Selenium and soil in the Western United States. Electronic Green Journal, Issue:7
• Boss, C.B. and Fredeen, K.J. 2004. Concept instrumentation and techniques in inductively coupled plasma optical emission spectroscopy, Perkin-Elmer, Bridgeport Avenue Shelton., p. 3/28-3/31.
• Bouyoucos, G.J. 1951. A recalibration of Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soils Agronomy J., 43:434-438.
• Campen van, D.R., 1991. Trace Elements in Human Nutrition, Micronutrients in Agriculture, 2 ed. Pages 603-701 In: J.J. Morvedt, F.R. Cox, L.M. Shuman, and R.M. Welch, eds. SSSA Book Series No: 4, Madison. WI. U.S.A.
• Halilova, H., 2004. Mikroelementlerin (I, Zn, Co, Mn, Cu, Se) biyojeokimyası. İlke-Emek Yayınları, Ankara, p: 110.
• Hızalan, E. ve Ünal, H. 1966. Topraklarda önemli kimyasal analizler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 278.
• Hopper, J.L., Parker, D.R. 1999. Plant availability of selenite and selenat as influenced by the competing ions phosphate and sulfate. Plant Soil 210: 199-207.
• Ip, C., Lisk, D.J., Stoewsand, G.S. 1992. Mammary cancer prevention by regular garlic and selenium- enriched garlic. Nutrition and Cancer 17: 279-286.
• Jackson, M.L. 1962. Soil chemical analysis. Prentice Hall. Inc. New York.
• Lawson, L.D., Wang, Z.J. and Hughees, B.G. 1991. γ -Glutamyl-S-alkylcysteiner in garlic and other allium spp. precursors of age-dependent trans-1-propenyl thiosulfinates J. Natural Products, 54: 436-444.
• Lindsay, W.L. and Norvell, W.A. 1969. Development of a DTPA Micronutrient soil test. Soil Sci. Am. Proc., 35:600-602.
• Luo, X.M., Wei, H.J., Yang, C.L., Xing, J., Qiao, C.H., Feng, Y.M., Liu, J., Liu, Z., Wu, Q., Liu, Y.X. 1985. Selenium intake and metabolic balance of 10 men from a low selenium area of China. The America Journal of Clinical Nutrition, 42: 31-37
• Mikkelsen, R.L., Page, A.L., Bingham, F.T. 1989. Factors affecting selenium accumulation by agricultural crops. In L.W. Jacobs, ed. Selenium in Agriculture and the Environment. Madison, W.I.: Amer. Soc. Agr., Soil Sci. Soc. Amer. p. 65-94.
• Miller, E., Lei, R.X., Ullrey, D.E. 1991. Trace elements in animal nutrition, micronutrients in agriculture. 2 ed, Pages 593-662 In: J.J. Morvedt, F.R. Cox, L.M. Shuman, and R.M. Welch, eds. SSSA Book Series No: 4, Madison. WI. U.S.A.,.
• Olsen, S.R., Cole, V., Watanabe, F.S., Dean, L.A. 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. U.S. Dept. of Agric., 939. Washington D.C.
• Pratt, P.F. 1965. Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties. In C.A. Black, ed. Chemical and microbiological properties. Amer. Soc. Agr. Inc. Publisher Agronomy Series, No.9, Madison, Wisconsin, USA. p. 1102-1116.
• Richards, L.A. 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. USDA. Agriculture Handbook, No:60.
• Soltanpour, P.N. 1991. Determination of nutrient availability and elemental toxicity by AB-DTPA soil test and ICPS, Advance Soil Science 16: 165-190.
• Taban, S., Çevik, N., Taban, N., Turan, M.A., Konuşkan, R., Kebeci, F., ve Sezer, S.M. 2009. Türkiye’de yetiştirilen sarımsak genotiplerinin potansiyel beslenme sorunlarının ortaya konulması ve sarımsakta gübreleme verim-kalite ilişkisi. Tübitak Projesi, Proje No: 104 O 506, 191 s.
• Turan, M.A., Taban, N., Turkmen, N., and Taban, S. 2010. Selenium concentration of garlic bulbs grown in different parts of Turkey. Asian Journal of Chemistry. 22 (8): 6563-6568.
• Terry, N., and Zayed, A.M. 1998. Phytoremediation of selenium, environmental chemistry of selenium. Pages 633-655 in V.V.T. Jr Frankenberger, R.A., Engberg, eds. Marcel Dekker Inc, New York.
• Wolf, B. 1971. The Determination of boron in soil extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solutions, Soil Science and Plant Analysis, 2: 363-374.
• Yan Dong, D., Lisk, D.J., Block, E., Ip, C. 2001. Characterization of the biological activitiy of γ - glutamyl-Se- methylselenocysteine, Cancer Research, 61: 2923-2928.
• Zayed, A.M., Lytle, C.M., Terry, N. 1998. Accumulation and volatilization of different chemical species of selenium by plants. Planta 206: 284-292.