THE MUWASHSHAHS (ACROSTIC POEMS) IN SULTAN WALAD’S DIWAN

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 249 - 266, 30.04.2019

Şadi Aydın

https://doi.org/10.26809/joa.4.019

Öz

Sultan Walad is one of the great intellectual figures of his era. He has
considered his father's legacy in an outstanding way and has conveyed this
legacy to the present day through his excellent organization. His interest in
poetry and his poetry as a poet complements an important part of his
intellectual personality. The great contribution of Sultan Walad in four
languages -Persian, Turkish, Arabic and Greek- like his father, is enormous in
every aspect of his developing Turkish literature. Sultan Walad, who adorned
his diwan with almost all the forms and shapes of classical poetry, also by
using the muwashshah (acrostic) species gave the first examples of this species
in Anatolia. The muwashshah (acrostic) odes in diwan are about; Alamaddin
Kaysar, Majdaddin Ali bin Mohammad, Sharafaddin Ibn-i Hateraddin, Tajaddin
Hosayn and Akmaladdin Moayyad Nahjevani.

Anahtar Kelimeler

Sultan Walad, Mavlavi Order, Ottoman Literature, Poetry, Muwashshah (Acrostic)

SULTAN VELED DİVÂNI’NDA BULUNAN MUVAŞŞAHLAR

Öz

Sultan Veled yaşadığı
devrin büyük entelektüel şahsiyetlerinden birisidir. Babasının mirasını
fevkalade bir şekilde değerlendirmiş ve mükemmel teşkilatçılığı vasıtasıyla bu
mirası günümüze kadar ulaştırmıştır. Onun entelektüel şahsiyetinin mühim bir
bölümünü şiire olan ilgisi ve şairliği tamamlamaktadır. Dört dilde -Farsça,
Türkçe, Arapça ve Rumca- ortaya harika manzumeler koyan Sultan Veled’in tıpkı
babası gibi Anadolu’da gelişen Türk edebiyatına katkısı her yönüyle muazzamdır.
Klasik şiirin hemen hemen bütün tür ve şekilleriyle divânını süsleyen Sultan
Veled, muvaşşah türünü de kullanarak bu türün Anadolu’daki ilk örneklerini
vermiştir. Divânda bulunan muvaşşah kasideler; Alemeddin Kayser, Mecdeddin Ali
bin Muhammed, Şerefeddin İbn-i Hatıreddin, Tâceddin Hüseyin ve Ekmeleddin
Müeyyed Nahcivanî hakkındadır.

Anahtar Kelimeler

Sultan Veled, Mevlevilik, Divân Edebiyatı, Şiir, Muvaşşah.

Kaynakça

• AYDIN, Ş. ve MUSİÇ, E. (2015), Sultan Veled Divânı Tercümesi, Mevlana Üniversitesi, Mevlana Sosyal Araştırmalar Merkezi Yayınları, Konya.
• ÇAYIRDAĞ, Mehmet (1997), “Kayseri’de Pervane Bey Medresesi”, Vakıflar Dergisi, Sayı: 26, s. 225-236.
• DEĞİRMENÇAY, Veyis (2014), “Sultan Veled’in Anadolu Selçuklu Devlet Adamları ve Diğer İleri Gelenleri Methi” Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 52, s. 15-48.
• DİLÇİN, Cem (1997), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu, 4. Bs., Ankara.
• Divân-ı Sultan Veled (1338), Ba-mukaddime-i Said-i Nefisî, Neşreden: Kitab-füruşî-i Rudekî, Tahran.
• ERKAYA, Mahmud Esad (2018), “Kübreviyye Tarikatı Şeyhi Seyfeddin el-Bâharzî’nin (ö. 659/1261) Esrârü’l-erbaîn li-ahyâri’s-sâirîn Adlı Kırk Hadisi ve Hadislerde Muvaşşah (Akrostiş) Uygulaması”, Çukurova Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, s. 825-871.
• İZGİ, Cevat (1994), “Ekmeleddin en-Nahcuvânî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 10, s. 548-49.
• KARABEY, Turgut (2007), “Divân Şiirinde Sapmalar”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 32, s. 15-38, Erzurum.
• KAYA, Hasan (2013), “Divân Şiirinde Harf ve Kelime Oyunlarına Dair Bir Tasnif Denemesi”, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt 48, Sayı: 48, s. 71-114.
• KESKİN, Mustafa (1996), “Kayseri’de İki Mevlevî Tekkesi”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 7, s. 219-223.
• KOCAKAPLAN, İsa (1992), Açıklamalı Edebî Sanatlar, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• KÜÇÜK, Osman Nuri (2003), “Mevlânâ’nın Yöneticilerle İlişkileri ve Moğol Casusluğu İddiaları I”, Tasavvuf, İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 11, Ankara, s. 259-321.
• MERÇİL, Erdoğan (2008), “Sâhib Ataoğulları”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 35, s. 518.
• ÖZTOPRAK, Nihat (2006), “Bursalı Feyzî Efendi’nin Elifnameleri”, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt 35, Sayı: 35, s. 135-167.
• SARAÇ, A. Yekta (2007), Klasik Edebiyat Bilgisi Belâgat, 3F yayınevi, 6. Bs., İstanbul.
• TAŞKESENLİOĞLU, Lokman (2017), “Divân Edebiyatında Elifnameler ve Bilinmeyen İki Elifname Örneği: Memi Can Saruhânî ve Ömer Karîbî Elifnameleri”, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 58, Erzurum, s. 159-202.
• TAVUKÇU, Orhan Kemal (2008), “Muvaşşah (Akrostiş)”, Kültür Tarihimizde Gizli Diller ve Şifreler, Picus Yay., İstanbul, s. 220-235.
• YEKBAŞ, Hakan (2012), “Divân Şairinin Sessiz ve Gizli Anlatımı: Muvaşşah”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/3, s. 2649-2700.