İklim Değişikliğinin Anlık Yüksek Akımlara Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 23 - 30, 25.03.2019

Yavuz Selim Güçlü

Öz

İklim değişikliği
meteoroloji ve hidroloji değişkenlerini ciddi anlamda etkileyen önemli bir
etkendir. Öyle ki, birçok yağış-akış zaman dizisinde azalan (negatif) veya
artan (pozitif) eğilimler (trendler) meydana gelmiştir. Bu çalışmada iklim
değişikliğinin baskısı altında anlık yüksek akımların eğilim ve sıklık hesabı
(analizi) yapılmıştır. İlk olarak, bilindik eğilim yöntemleri olan Mann-Kendall
(MK), Spearman’s rho (SR) ve doğrusal regresyon yaklaşımı yerine önerilmiş olan
Şen’in 1:1 Doğru (45^o) yöntemi ile eğilimler belirlendi ve
görselleştirildi. İkinci olarak da veriler 2-yıl, 5-yıl, 10-yıl, 20-yıl,
50-yıl, 100-yıl, 200-yıl ve 500-yıl dikkate alınarak sıklık hesabına tabi
tutulmuştur ve böylece bu eğilimler sayısallaştırılmıştır. Elde edilen şekiller
(grafikler) sayesinde görsel olarak anlık yüksek akımların azalan veya artan
eğilimleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada n-yıl sıklığa sahip debi değerleri
iki parametreli Gamma ihtimal yoğunluk fonksiyonu kullanılarak bulunmuştur. Son
olarak, Meriç-Ergene Havzasında ana kol olan Ergene Nehri üzerindeki noktada
yapılan ölçümler kullanılarak uygulama yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anlık yüksek akımlar, Eğilim (Trend), 1:1 doğru (45o), Gamma ihtimal yoğunluk fonksiyonu (İYF), İklim değişikliği

Kaynakça

• Bezak, N., Brilly, M., & Šraj, M. (2016). Flood frequency analyses, statistical trends and seasonality analyses of discharge data: a case study of the L itija station on the Sava River. Journal of Flood Risk Management, 9(2), 154-168.
• Burn, D. H. (1994). Hydrologic effects of climatic change in west-central Canada. Journal of Hydrology, 160(1-4), 53-70.
• Chiew, F. H. S., & McMahon, T. A. (1993). Detection of trend or change in annual flow of Australian rivers. International Journal of Climatology, 13(6), 643-653.
• Dabanlı, İ., Şen, Z., Yeleğen, M. Ö., Şişman, E., Selek, B., & Güçlü, Y. S. (2016). Trend assessment by the innovative-Şen method. Water resources management, 30(14), 5193-5203.
• Güçlü, Y. S. (2018a). Alternative trend analysis: half time series methodology. Water Resources Management, 32(7), 2489-2504.
• Güçlü, Y. S. (2018b). Multiple Şen-innovative trend analyses and partial Mann-Kendall test. Journal of Hydrology, 566, 685-704.
• Haan, C. T. (1977). Statistical methods in hydrology. The Iowa State University Press.
• Hamed, K. H., & Rao, A. R. (1998). A modified Mann-Kendall trend test for autocorrelated data. Journal of hydrology, 204(1-4), 182-196.
• Helsel, D. R., & Hirsch, R. M. (2002). Statistical methods in water resources: US Geological Survey Techniques of Water Resources Investigations, book 4, chapter A3.
• Jhajharia, D., Shrivastava, S. K., Sarkar, D. S. A. S., & Sarkar, S. (2009). Temporal characteristics of pan evaporation trends under the humid conditions of northeast India. Agricultural and Forest Meteorology, 149(5), 763-770.
• Jones, J. R., Schwartz, J. S., Ellis, K. N., Hathaway, J. M., & Jawdy, C. M. (2015). Temporal variability of precipitation in the Upper Tennessee Valley. Journal of Hydrology: Regional Studies, 3, 125-138.
• Kendall, M. G. (1975). Rank correlation methods. Charless Griffin, London.
• Lopez, B., Baran, N., & Bourgine, B. (2015). An innovative procedure to assess multi-scale temporal trends in groundwater quality: Example of the nitrate in the Seine–Normandy basin, France. Journal of Hydrology, 522, 1-10.
• Mann, H. B. (1945). Nonparametric tests against trend. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 245-259.
• Markus, M., Demissie, M., Short, M. B., Verma, S., & Cooke, R. A. (2013). Sensitivity analysis of annual nitrate loads and the corresponding trends in the lower Illinois River. Journal of Hydrologic Engineering, 19(3), 533-543.
• Mishra, A. K., & Coulibaly, P. (2014). Variability in Canadian seasonal streamflow information and its implication for hydrometric network design. Journal of Hydrologic Engineering, 19(8), 05014003.
• Nalley, D., Adamowski, J., Khalil, B., & Ozga-Zielinski, B. (2013). Trend detection in surface air temperature in Ontario and Quebec, Canada during 1967–2006 using the discrete wavelet transform. Atmospheric Research, 132, 375-398.
• Saplıoğlu, K., Kilit, M., & Yavuz, B. K. (2014). Trend analysis of streams in the western Mediterranean basin of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 23, 1a.
• Sen, P. K. (1968). Estimates of the regression coefficient based on Kendall's tau. Journal of the American statistical association, 63(324), 1379-1389.
• Sonali, P., & Kumar, D. N. (2013). Review of trend detection methods and their application to detect temperature changes in India. Journal of Hydrology, 476, 212-227.
• Şen, Z. (2014). Trend identification simulation and application. Journal of Hydrologic Engineering, 19(3), 635-642.
• Şen, Z. (2012). Innovative trend analysis methodology. Journal of Hydrologic Engineering, 17(9), 1042-1046.