Vergi Ombudsmanlığı

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 101 - 136, 28.12.2018

Çağrı Bayer

Öz

Modern anlamda İsveç’te doğan ombudsmanlık kurumu Türkiye’de
14.06.2012 kabul tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile kabul
edilmiştir. Genel olarak ombudsmanın, idarenin haksız eylem ve işlemlerine karşı
bireylerin korunması, idarî yargının yükünün azaltılması, idare ve bireyler
arasındaki ilişkinin geliştirilmesi, kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin
korunmasında etkinlik sağlama işlevleri veya görevleri vardır.

Genel olarak ombudsmanlık kurumunun yanında bazı ülkelerde
ihtisaslaşmış özel bir Vergi Ombudsmanlığı müessesesi de kurulmuştur. Genel
olarak ombudsman, vatandaşları idarenin yanlış işlem, eylem ve davranışlarına
karşı savunuyorsa, Vergi Ombudsmanı da mükellef haklarının korunmasında etkili
işlevler görebilir. Türkiye’de vergi mevzuatının karışıklığı ve çok sık
değişmesi, genel olarak vergilendirme işlemlerinin genel tebliğlerle
yürütülmesi gibi bize özgü özellikler, ayrı bir vergi ombudsmanının
gerekliliğini ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İdare, Gelir İdaresi, Ombudsman (Kamu Denetçisi), vergi ombudsmanı, vergi mükellefi

Kaynakça

• ARIKAN, Mustafa İberya, (2007),“Avrupa Birliği Ombuds-manı”, Adalet Dergisi, S.29, s. 129-139. ATAY, Ender Ethem, (2009), İdare Hukuku, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara.AYTAÇ, Mehlika, (2001), “Aile Ombudsmanlığı Hakkında Avrupa Konseyi No. R (98) 1 Sayılı Tavsiye Kararı Üzerine Bir İnce-leme”, Adalet Dergisi, S.6, http://www.yayin.adalet.gov.tr/adaletdergisi/06.sayi/3mehlika.pdf, (E.T. 13.02.2018).BÜYÜKAVCI, Mustafa, (2008), “Ombudsmanlık Kurumu”, Ankara Barosu Dergisi, S.4, s. 10-13. COŞKUN, Burak / GÜNAYDIN Hamza, (2015), “Ombuds-manlığın Kökeni Meselesi Bağlamında Türk--İslâm Devlet Gelene-ğinde Şikâyet Hakkının Kurumsal Tekâmülü”, Ombudsman Aka-demik Dergisi, S.3, Y.2, s. 9-60. ÇAĞLAYAN, Ramazan, (2013), İdare Hukuku Dersleri, Bi-rinci Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara.DEMİRKOL, Selami, (2012), “Kamu Denetçisi (Ombudsman) Kurumunun Etkinliğinin Sağlanması ve Yargıyla İlişkisi Hakkında Kıyaslamalı Bir Çalışma Taslağı”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C.15, S.2, s. 73-99. DOĞAN, Kadir Caner, (2015), “Ahilik Teşkilatı, Ombudsman ve Etik İlişkisi”, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, C.4, S.7, s. 28-36. DURSUN, Hasan, (2011), “Türkiye’de Ombudsmanlığın (Kamusaylığın) Etkin Olarak İşleyebilme Yetkisi Yoktur”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.95, s. 377-418. EFE, Haydar / DEMİRCİ Murat, (2013), “Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan Beklentiler”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 90, s. 49-72.EREN, Hayrettin, (2000), “Ombudsman Kurumu”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.4, S.1-2, s. 79-96. ERHÜRMAN, Tufan, (2000), “Türkiye İçin Nasıl Bir Om-budsman Formulü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.49, S.1-4, s. 155-180. ERHÜRMAN, Tufan, (1998), “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi”, C.31, S.3, s. 87-102. ERCAN, Tayfun / YAMAN Can, (2014), “İdari Usûl Açısın-dan Ombudsmanlık ve Avrupa Birliği Uygulaması”, İstanbul Barosu Dergisi, C.88, S.3, s. 173-197. EROĞLU, Hamza, (1978), İdare Hukuku Genel Esaslar, İda-rî Teşkilât ve İdarenin Denetlenmesi, 3. Bası, Kalite Matbaası, Anka-ra.ESGÜN, İbrahim Uğur, (1996), “Ombudsman Kurumunun Türkiye İçin Gerekliliği Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.45, S.1, s. 251-278. FENDOĞLU, Hasan Tahsin, (2013), “Kamu Denetçiliği (Om-budsmanlık) ve Anayasa Mahkemesine Başvuru Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, S.2013/4, Y.71, s. 21-49. GERÇEK, Adnan / ÖZCAN Onur, (2015), “Vergi Ombuds-manı: Fonksiyonları, Değişik Ülke Uygulamaları ve Türkiye İçin Çıkarımlar”, Vergi Sorunları Dergisi, S.324, GÖKÇE, Ali Fuat, (2012), “Çağdaş Kamu Yönetiminde Ka-mu Denetçiliği (Ombudsmanlık) ve Türkiye İçin Askerî Ombuds-manlık Önerisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Dergisi, C.17, S.2, s. 203-227. GÖZLER, Kemal / KAPLAN Gürsel, (2014), İdare Hukuku Dersleri, Onbeşinci Baskı, Ekin, Bursa.GÖZLER, Kemal / KAPLAN Gürsel, (2013), Kısa İdare Hu-kuku, 5. Baskı, Ekin, Bursa.GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, (2000), Yönetim Hukuku, 13. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.GÖZÜBÜYÜK, A.Şeref / TAN Turgut; (1998), İdare Hukuku Cilt I Genel Esaslar, Turhan Kitabevi, Ankara.HOŞ MÜFTÜOĞLU, Zeynep, (2014), “Kamu Denetçiliği Ku-rumu ve Vergi Uyuşmazlıklarında Uygulanması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.114, s. 293-314. KARAKUL, Selman, (2015), “Hukukî ve İdarî Denetim Ölçü-tü Olarak İyi Yönetim İlkeleri”, Ombudsman Akademik Dergisi, S.3, Y.2, s. 61-105.KAYAR, Nihat, (2013), İdarî Yargı - Kuruluş ve İşleyiş, 2. Baskı, Ekin, Bursa.KESKİN, İbrahim, (2013), “Temel İnsan Hakları Bağlamında Ombudsmanlık Kurumunun Hukuk Devletindeki Yeri ve Önemi”, Adalet Dergisi, S.45, s. 117-144. KÖSEOĞLU, Özer, (2010), “Avrupa Ombudsmanının Hukukî Statüsü, İşleyişi ve Kurumsal Etkinliği”, Sayıştay Dergisi, S. 79, s. 31-62.KÜÇÜKÖZYİĞİT, H. Galip, (2006), “Ombudsmanlık Ku-rumu-Hukuksal ve Siyasal Bir İnceleme”, Uluslararası Hukuku ve Politika Dergisi, C.2, No.5, s. 90-101.NOHUTÇU, Ahmet, (2015), İdare Hukuku, 17. Basım, Savaş Kitap ve Yayınevi, Ankara.ODYAKMAZ, Zehra, (2011), “İdare Hukuku Açısından Has-ta Hakları Uygulamaları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.1, S.5, Yıl.2, s. 1-56. ODYAKMAZ, Zehra, (2013), “Kamu Denetçiliği (Ombuds-manlık) Kurumunun Tanıtılması ve 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Türkiye Adalet Akademisinin 10. Kuruluş Yılı Armağanı, S.4, Y.4, s. 1-85. ODYAKMAZ, Zehra / GÜZEL Oğuzhan, (2014), “Kamu Başdenetçisi ve Kamu Denetçileri Hakkında Disiplin Soruşturması Açılması Usûlü”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.113, s. 141-160. ODYAKMAZ, Zehra / KAYMAK Ümit / ERCAN İsmail, (2015), İdare Hukuku, 16. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.ODYAKMAZ, Zehra / KAYMAK Ümit / ERCAN İsmail, (2014), İdari Yargı, 10. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.ODYAKMAZ, Zehra / BOSTANCI Yalçın / GÜZEL Oğuzhan, (2012), “6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Çerçevesinde Kamu Başdenetçisine İlişkin Yaş Şartının Değerlendi-rilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.103, s. 13-26. ONAT, Onur, (2015), “İdareyi Denetleyen İki Anayasal Ku-ruma İlişkin Kısa Bir Değerlendirme: Devlet Denetleme Kurulu-Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik Dergisi, S.2, Y.1, s. 121-141. ÖZBEK, Mustafa, (2005), “İdarî Uyuşmazlıkların Çözümün-de Yargılama Dışı Usûller (I)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.56, s. 90-132. ÖZCAN, Onur, (2017), Vergi Ombudsmanı, Birinci Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul.ÖZDEMİR, Birol, (2015), Kamu Denetçiliği Kurumunun İş-levi, Yapısı ve Devlet Teşkilatındaki Konumu, Birinci Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara.ÖZDEN, Kemal, (2005), OMBUDSMAN; Yeni Yönetim An-layışı İçin Bir Model, İlk Basım, Tasam Yayınları, İstanbul.ÖZGÜL, Mecit, (2006), “Demokratik Hukuk Devletine Bir Katkı: Ombudsman”, Adalet Dergisi, S.24, s. 179-191. SAYGIN, Engin, (2008), “Ombudsmanı Beklerken: Anayasa Mahkemesi’nin Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu İptaline Dair Gerekçeli Kararı Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XII, S.1-2, s. 1045-1072. TEZİÇ, Erdoğan, (2012), Anayasa Hukuku, Onbeşinci Baskı, Beta, İstanbul.TUTAL, Erhan, (2013), “İdarenin Denetimi ve Kamu Denet-çiliği Kurumu Kanunu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S.13, Yıl.4, s. 509-544. YILDIRIM, Ramazan, (2014), Türk İdari Rejimi Dersleri C.1, 1. Baskı, Mimoza Yayıncılık, Konya.YILDIRIM, Ramazan, (2014), Türk İdari Rejimi Dersleri C.2, 1. Baskı, Mimoza Yayıncılık, Konya.YILMAZ, Saadettin, (2015), “Vergi İnceleme Raporları Ka-mu Denetçisi’ne (Ombudsman’a) Götürülebilir mi?”, Vergi Dünyası Dergisi, S.403, s. 56-65. ELEKTRONİK KAYNAKLAR “Ombudsmandan Vergi Kaçakçılığı Yoru-mu”,http://www.memurlar.net/haber/419777/, E.T. 10.03.2018.ÖNCÜ, Ekrem, “Vergisel Uyuşmazlıklarda Ombudsmana Başvurulabilir mi?”, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ekremoncu/025/, (E.T. 10.02.2018).http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120629-2.htm. (E.T. 29.11.2018). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&kategori1=veritbn&kelimesec=177093, (E.T. 12.07.2018). http://www.yayin.adalet.gov.tr/adaletdergisi/06.sayi/3mehlika.pdf, (E.T. 13.02.2018). http://www.turkhukuksitesi.com/makale_1197.htm, (E.T. 10.02.2018).