Türkiye’de Zararlı Ve Yararlı Böceklerde Hastalık Oluşturan Nosema Türleri

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 1, 15 - 19, 01.06.2018

Mustafa Yaman

Öz

Entomopatojenik
organizmalar içerisinde yer alan mikrosporidyumlar, hem zararlı hem de yararlı
böceklerde enfeksiyon oluştururlar. Zararlı böceklerdeki enfeksiyonlar
biyolojik mücadele için istenen enfeksiyon iken, yararlı böceklerdeki
enfeksiyonlar ekonomik kayıplar nedeniyle istenmeyen enfeksiyonlardır.
Mikrosporidyumlar içerisinde Nosema cinsi böceklerle özdeşleşmiştir. Ülkemizde
böcekleri enfekte eden Nosema tür çeşitliliği bilinenden yüksek olmasına rağmen
bu alandaki çalışmalar oldukça sınırlı kalmıştır. Bu derleme makalede
Türkiye’deki zararlı ve yararlı böceklerde enfeksiyonlara neden olan Nosema
türleri irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mikrosporidyum, Nosema, Bal arısı, Zararlı ve yararlı böcekler, Türkiye

Kaynakça

• Aydın, L., Güleğen, E., Girişgin, O., Kurtaner, L. 2007. Türkiye’de ipek böceklerinde Nosema bombycis (Naegeli, 1857) olgusu. Türkiye Parazitol. Derg., 31:72-74.
• Chemurot, M., DeSmet, L., Brunain, M., DeRycke, R., deGraaf, D. 2017. Nosema neumanni n.sp. (Microsporidia, Nosematidae), a new microsporidian parasite of honey bees, Apis mellifera in Uganda. European Journal of Protistology 61:13-19.
• Fries, I., Feng, F., Silva, A.D., Slemenda, S.B. ve Pieniazek, N.J. 1996. Nosema ceranae n. sp. (Microspora, Nosematidae), morphological and molecular characterization of a microsporidian parasite of the Asian honey bee Apis cerana (Hymenoptera, Apidae), European Journal of Protistology, 32:356-365.
• Hajek, A.E., McManus, M., Delalibera, I.Jr. 2005. Catalogue of introductions of pathogens and nematodes for classical biological control of insects and mites. FHTET-2005-05.
• Muz, M.N, Girişgin, A.O., Muz, D., Aydın., L. 2010. Molecular detection of Nosema ceranae and Nosema apis infections in Turkish apiaries with collapsed colonies. J. Apic. Res. 49:342.
• Seven, A. 1964. Dutçuluk ve ipek böcekçiliği. Hakimiyet Matbaası, Bursa, 130-132.
• Solter, L.F., Becnel, J.J., Oi, D.H. 2012. Microsporidian entomopathogens. In Insect Pathology (pp. 221-263). Elsevier Inc.. DOI: 10.1016/B978-0-12-384984-7.00007-5
• Ütük, A.E, Pişkin, F.Ç., Kurt, M. 2010. Türkiye’de Nosema ceranae’nin ilk moleküler tanısı. Ankara Üniv. Vet Fak Derg., 57:275-8.
• Whitaker, J., Szalanski, A.L., Kence, M. 2011. Molecular detection of Nosema ceranae and Nosema apis from Turkish honey bees. Apidologie, 42: 174-180.
• Yaman, M. 2007. Distribution of Nosema meligethi I. & R. (Microsporida) in populations of Meligethes aeneus (Coleoptera: Nitidulidae) in Turkey. Entomological Research, 37:298-301.
• Yaman, M. 2008. First results on the distribution of Nosema chaetocnemae (Microspora) in the populations of Chaetocnema tibialis (Coleoptera, Chrysomelidae) in Turkey. Türkiye Parazitol. Derg., 32:94-98.
• Yaman, M., Radek, R. 2003. Nosema chaetocnemae sp. n., a microsporidian (Microspora; Nosematidae) parasite of
• Chaetocnema tibialis (Chrysomelidae, Coleoptera). Acta Protozool. 42:231-237.
• Yaman, M., Aslan, İ., Radek, R. 2005a. Phyllotreta nigripens (Coleoptera : Chrysomelidae), A new host of Nosema phyllotretae (Microsporida) in Turkey. Journal of Pest Science. 78:239-242.
• Yaman, M., Radek, R., Aslan, İ., Erturk, O. 2005b. Characteristic features of Nosema phyllotretae Weiser 1961, a microsporidian parasite of Phyllotreta atra (Coleoptera : Chrysomelidae) In Turkey. Zoological Studies. 44:368-372.
• Yaman, M., Radek, R., Toguebaye, B. 2008. A new microsporidian of the genus Nosema, parasite of Chaetocnema tibialis (Coleoptera: Chrysomelidae) from Turkey. Acta Protozool. 47:279-285.
• Yaman, M., Radek, R., Tosun, O., Unal, S. 2009. Nosema raphidiae sp.n. (Microsporida, Nosematidae): A microsporidian pathogen of the predatory snake-fly Raphidia ophiopsis (Raphidioptera: Raphidiidae). Acta Parasitol. 48:353-358.
• Yaman, M., Radek, R., Weiser, J., Aydin, C. 2010. A microsporidian pathogen of the predatory beetle Rhizophagus grandis (Coleoptera: Rhizophagidae). Folia Parasitol. 57:233-236.
• Yaman, M., Özcan, N., Radek, R., Linde, A., Lipa, J.J. 2011. Ultrastructure, characteristic features and occurrence of Nosema leptinotarsae Lipa 1968, a microsporidian pathogen of Leptinotarsa decemlineata (Coleoptera: Chrysomelidae). Acta Parasitol. 56:1-7.
• Yaman, M., Bekircan, Ç., Radek, R., Linde, A. 2014. Nosema pieriae sp. n. (Microsporida, Nosematidae): A new microsporidian pathogen of the cabbage butterfly Pieris brassicae L. (Lepidoptera: Pieridae). Acta Parasitol. 53:223-232.
• Yaman, M., Yarılgaç, E.Ş., Güner, B.G., Ertürk, O. 2015. Presence of nosemosis in honeybees (Apis mellifera) in Ordu province. Türkiye Parazitoloji Derg., 39:47-51.
• Yaman, M., Eroğlu, M., Radek, R. 2016. Occurrence of a microsporidium in the predatory beetle Calosoma sycophanta L. (Coleoptera: Carabidae). Turk J Agric For., 40:420-424.