Polis Arşiv Belgelerine Göre Atatürk’e Ve Diğer Devlet Adamlarına Yönelik Suikast Girişimleri

Ali Dikici

Araştırma Makalesi

Polis Arşiv Belgelerine Göre Atatürk’e Ve Diğer Devlet Adamlarına Yönelik Suikast Girişimleri

Yıl 2014, Cilt: 30 Sayı: 90, 1 - 48, 02.11.2014

Ali Dikici

Öz

Millî Mücadele’nin başlangıcından ölümüne kadar Atatürk’e karşı her bir süreçte farklı şekillerde gösterilen muhalefet, zaman zaman kin, nefret ve hesaplaşma duyguları ile onu öldürme
girişimlerine kadar varmıştır. Bu bağlamda, Atatürk’e karşı çok sayıda suikast planı yapıldığı
bilinmektedir. İç ve dış güç odaklarınca tertip edilen bu suikast teşebbüslerinin arkasında çeşitli
aktörler vardır. Ancak bu suikastlardan hiçbirisi başarıya ulaşamamış, çoğu teşebbüs daha planlama aşamasında iken polis tarafından açığa çıkarılmıştır. Bu teşebbüslerden 1926 yılında eski
İttihatçıların düzenlediği öne sürülen İzmir suikastı ve 1935 yılında Çerkez Ethem’in tertiplediği
öldürme denemeleri, özellikle dönemin basınında geniş yankı bulmuştur. Bu çalışmada, Millî
Mücadele surecinden başlayarak İkinci Dünya Savaşı yıllarına kadar Mustafa Kemal’e ve diğer
devlet büyüklerine yönelik suikast planları, polis arşivlerinde yer alan belgeler ışığında bir kere
daha değerlendirilmiştir. Ayrıca suikastlarla ilgili bu dönemde yayınlanan gazetelerde yer alan
haberlere de değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Polis Arşivleri, Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Çerkez Ethem, Suikast Girişimi

Kaynakça

ARŞİV KAYNAKLARI
B.C.A., 030.10.00.00/01.07.3, 9 Haziran 1936.
B.C.A., 030.10.00.00/104.629.25, 06 Mart 1929.
B.C.A., 030.10.00.00/104.679.38, 5 Şubat 1931.
B.C.A., 030.10.00.00/45.290.41.
E.E.M. Arşivi, Dn: H.İ.Dosyası, Bn:5662, 26 Kasım 1936.
E.E.M. Arşivi, Dn:H.İ Dosyası, Bn:4023, 5 Aralık 1936.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü Karaağaç Emniyet Komiserliği’nin 09 Aralık 1941 tarih ve 209 sayılı yazısı.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü tarafından tanzim edilen 10 Aralık 1941 tarihli zabıt varakası.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü’nün 10 Aralık 1941 tarihli zabıt varakası.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü’nün 11 Aralık 1941 tarih ve Ş. I (3007) sayılı yazısı.
E.G.M. Arşivi, Dâhiliye Vekâleti’nin, Umumi Müfettişlik ve Valiliklere gönderdiği 5.8.1939 tarih ve Ş/I.A.41940 sayılı bir yazı, Dn: 12241-15, Kardeks No: 34935.
E.G.M. Arşivi, Dn: 11242-1, Bn: C 6.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-21, Bn: 5/C 10.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-21, Bn: 5/C 8,1/G 9.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-57/1, Bn: 2/A 6.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-57/1, Bn: 2/C 2, Bt: 21 Nisan 1929.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 3/B 12, Bt: 04 Kasım 1935.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 3/D 5-6-7, Bt: 11 Kânunuevvel 1935.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 3/D 7.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 5/F 14, Bt: 10 Ocak 1933.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/3, Bn: 5/F 14, Bt: 10 Ekim 1932.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/5, Bn: 12/C 3.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-58/1, Bn: 1/G 10, Bt: 28 Mayıs 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-58/1, Bn: 2/B 7, Bt: 31 Temmuz 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-58/2, Bn: 3/D 9, Bt: 24 Nisan 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-1, Bn: 2/C 9, Kânunusani 1937.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-1, Bn: 4/B 5, 10 Ağustos 1937.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-1, Bn: 6 B 13.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-15, Kardeks No: 34935.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-1, Bn: B 12.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-1, Bn: B 8.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-1, Bn: E 5
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-10, Bn: 353.
E.G.M. Arşivi, Dn:11241-1, Bn: C 7.
E.G.M. Arşivi, Dn:12221/1, Bn: Umumi Dosya 1, Bt: 16 Ocak 1932.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222, Bn: G 1.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn: A 11, 08 Ekim 1931.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn: A 7, 25 Eylül 1933.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn: C 2, 12 Ekim 1939.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn:D 10- D11, 14 Aralık 1942.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-57/1, Bn: 1/E 13, Bt: 24 Temmuz 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-57/2, Bn:4/D 7.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-57/5, Bn: 12/C 10.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-58/2, Bn: 3/D 8, 20 Temmuz 1928.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241, Bn: 2/F 11, 19 Nisan 1937.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/ A 5, 2 Şubat 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 3, 24 Aralık 1341 (1925).
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 5, 16 Haziran 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 5-6, 2 Şubat 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 7-8.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 10, 11 Eylül 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 13-14, 3 Ocak 1927.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 8, 26 Temmuz 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 8, 29 Temmuz 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 9, 29 Ağustos 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 2, 11 Mayıs 1927.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 2, 9 Nisan 1927.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 3.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 4.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 8, 6 Mart 1928.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 13, 16 Ağustos 1931.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 13, 3/D 14.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 5, 18 Haziran 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 5, 25 Haziran 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 13, 3 Ekim 1933.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 3, 20 Aralık 1931.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 4, 11 Ocak 1932.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 5, 3 E 6, 21 Nisan 1932.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/F 2, 3/F 3, 12 Eylül 1934.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/F 5, 8 Mayıs 1935.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/F 6.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/G 13, 26 Ağustos 1341 (1925).
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 4/A 1, 20 Ekim 1936.
E.G.M. Arşivi, Dn:12242-74/1, Bn: 1/A 1, 1/A 2, 16 Eylül 1935.
E.G.M. Arşivi, Dn:12242-74/1, Bn: 1/A 1, 16 Eylül 1935.
E.G.M. Arşivi, Dn12511-28, Bn: K.T. 29645; Dn: 12241-1, Bn:6/A 11.
E.G.M. Arşivi, Dn12512-80, Bn: K.T. 1937.
E.G.M. Arşivi, Gaziantep Valiliği, Dâhiliye Vekâleti’ne yazdığı 27 Temmuz 1939 tarih ve Em.739 sayılı bir yazı, Arşiv Dosya No: 12241-15, Kardeks No: 34935.
E.G.M. Arşivi, Genel Kurmay Başkanlığı’nın Dâhiliye Vekâleti’ne yazdığı 07 Şubat 1940 tarih ve 55.847/418 sayılı teskere. Arşiv Dosya No: 12241-4, Kardeks No: 42163.
E.G.M. Arşivi, İstanbul K.V. Tümgeneral Osman Tufan imzalı 02 Şubat 1940 tarih ve 39/17179-100966 sayı ile Genel Kurmay Başkanlığı’na yazılan yazı, Arşiv Dosya No: 12241-4, Kardeks No: 42163.
Edirne Emniyet Müdürlüğü (E.E.M.) Arşivi, Dn: H.İ. Dosyası, Bn: 3787, 11 Kasım 1936.
Emniyet Genel Müdürlüğü (E.G.M.) Arşivi, Dâhiliye Vekâleti’nin GenelKurmay Başkanlığı’na yazdığı 23.3.1940 tarih ve I.A.12241/4 sayılı cevap yazısı, Dn: 12241-4, Kardeks No: 42163.
TBMM Zabıt Ceridesi (TBMMZC), Devre 3, Cilt 2, İçtima 1, 12 Kânunusani 1928.
KİTAPLAR/TEZLER
Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, Cilt 3, Remzi Kitabevi, İstanbul 1995.
Bayur, Hikmet, Atatürk, Hayatı ve Eserleri I, Samsun’a Çıkışına Kadar, Ankara 1963.
Halıcı, Şaduman, Yüzellilikler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir 1998.
Granda, Cemal, Atatürk’ün Uşağı’nın Gizli Defteri, Derin Tarih Yay., İstanbul 2014.
Kandemir, Feridun, Atatürk’e İzmir Suikastından Ayrı 11 Suikast, Ekicigil Basımevi, İstanbul 1955.
Kuzu, Ali, Atatürk’e Yapılan 41 Suikast, Bilge Karınca Yayınları, İstanbul 2008.
Mumcu, Uğur, Gazi Paşa’ ya Suikast, Tekin Yay. 10. Baskı, İstanbul 1994.
Özel, Sabahattin, Casustur Casus, Derlem Yayınları, İstanbul 2009.
Özel, Sabahattin, Millî Mücadele İzmit-Adapazarı ve Atatürk, Derin Yayınları, İstanbul 2005.
Rıza Nur, Hayat ve Hatıratım, III. Cilt, Altındağ Yayınevi, İstanbul 1967.
Solgun, Sertaç, Menemen Olayı Sonrasından İkinci Dünya Savaşına Türkiye’nin İç Güvenliği (1931–1939), Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul 2010.
Soyak, Hasan Rıza Atatürk’ten Hatıralar, Cilt I, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul 1973.
Şimşir, Bilal, Lozan Telgrafları, Cilt I, TTK Yayınları, Ankara 1990.
Tansu, Samih Nafiz, İttihat ve Terakki İçinde Dönenler, Anlatan: Galip Vardar, İnkılâp Yay., İstanbul 1960.
Taşkıran, Cemalettin, Millî Mücadele’de Kâzım Karabekir Paşa, Ankara 2008.
MAKALELER
Atay, Falih Rıfkı, “İddianame”, Hâkimiyeti Milliye, 27 Haziran 1926.
Aytepe, Oğuz, “Çerkez Ethem ve Kardeşlerinin Yurt Dışında Kurdukları Cemiyet: Türkiye Kurtuluş Fırkası Komitesi (Cenup Vilayetleri Komitesi)”, Toplumsal Tarih, Cilt 9, Sayı 54 (Haziran 1998), s. 46-49. Ünaydın, Ruşen Eşref, “Sana Nasıl Kıyacaklardı”, Hâkimiyeti Milliye, 21 Haziran 1926.
“Alçaklar Atatürk’e Gene Kastetmek İstediler”, Ulus, 19 Ekim 1935.
“Bir İzah”, Vahdet Gazetesi, 9 Nisan 1936.
“Bursa Muhakemesi Bitti”, Cumhuriyet, 16 Temmuz 1929.
“Büyük Önder’e Yapılmak İstenilen Komplo Tahkikatı”, Ulus, 20 İlkteşrin 1935.
“Çerkez Ethem Amman’da Yakalandı”, Tan, 27 Ekim 1935.
“Çerkez Ethem Amman’da Yakalandı”, Ulus, 27 Ekim 1935.
“Çerkez Ethem Haini Yakalandı”, Kurun, 27 İlkteşrin 1935.
“Çerkez Ethem Yakalandı, Ankara’ya Getiriliyor”, Cumhuriyet, 27 Ekim 1935.
“Çiçerin ‘Türk Milleti’nin İstiklâline Darbe Vurmak İçin Sarf Edilen Gayretler Muvafakatsizliğe Mahkûmdur’ Diyor”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Haziran 1926.
“Emniyet Genel Müdürlüğünün 5959 No’lu tamimi”, Polis Mecmuası, Yıl 18, Sayı 262, Ankara, Teşrinievvel 1931, s. 837-838.
“Ermeni Suikasdi”, Son Telgraf, No: 150 14 Teşrinisani 1340/14 Kasım 1924.
“Hain Çerkez Ethem Yakalandı, Akşam, 27 Ekim 1935.
“Hain Teşebbüs Karşısında Milletin Sesi”, Hâkimiyeti Milliye, 20 Haziran 1926.
“Hainler Cumhuriyet Yumruğunun Kudretini Bir Daha Gördüler. Cumhuriyet Ricaline Suikast Edilemez”, Milliyet, 29 Ağustos 1927.
“Hainler Yakalandı. Bir Saylavın Teşrii Masuniyetinin Kaldırılması İstendi”, Son Posta, 18 Birinci Teşrin 1935.
“Hayfa’da Üç Eski Osmanlı Zabiti Tutuldu”, Akşam, 26 Ekim 1935.
“İstanbul Zabıtasının Şayan-ı Takdir Muvaffakiyat-ı Mühimmesi Tafsilatı” Polis Mecmuası, Yıl 13, Sayı 201, 1 Eylül 1926, s. 152-159.
“Kudüs’te Komplo İle İlgili Üç Kişi Tutuldu”, Ulus, 26 İlkteşrin 1935.
“Manok Asıldı”, Cumhuriyet, No: 358, 7 Mayıs 1341/7 Mayıs 1925.
“Mel’un Suikastçılar Adalet Pencesi’nde”,Cumhuriyet, 19 Ekim 1935.
“Mevkuf Manok’un Suikastçılara Keşşafçılığı”, Son Telgraf, No: 137, 1 Teşrinisani 1340/1 Kasım 1924.
“Mösyö Kalinin’den Reisi Cumhur Hazretlerine, Mösyö Kalinin Gazi Paşa Hazretlerine Gönderdiği Bir Telgrafta Geçirilen Tehlikeden Dolayı Tebrikatta Bulunmaktadır”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Haziran 1926.
“Müheyyiç Mahkeme Başladı-Fevkalade Mühim İfşaat”, Cumhuriyet, 6 Kasım 1927.
“Suikasd Tahkikatı: Manok Ankara’da İtirafta Bulunuyor”, Son Telgraf, No: 133, 27 Teşrinievvel 1340/27 Ekim 1924.
“Suikast İçin Cenup Hududundan Giren Çete Ankara’ya Getirildi”, Akşam, 18 Ekim 1935.
“Suikastçılar Üzerinde Külliyetli Miktarda İtalyan Lireti Bulundu”, Tan, 27 Ekim 1935.
“Suikastçılardan Üçü Hayfa’da Yakalandı”, Tan, 26 Ekim 1935.
“Suikastı Hazırlayan Hainler Yüz Kişiden Fazla İmiş” Cumhuriyet, 30 Ekim 1935.
“Suikastı Hazırlayanlar. KimlerTevkif Oldu”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Haziran 1926.
“Taklipçilerin Davası”, Cumhuriyet, 19 Ağustos 1929.
“Ulusal Şefimize Suikast Maksadıyla Cenup Hududumuzdan Giren Bir Çete Yakalandı”, Tan, 18 Ekim 1935.
“Urfa Saylavı Ali Saip Ursavaş’ın Teşrii Masuniyetinin Kaldırılması Hakkında Başvekâlet Tezkeresi ve Adliye ve Teşkilatı Esasiye Encümenlerinden Mürekkep Muhtelit Encümen Mazbatası”, TBMMZC, Devre 5, Cilt 5, Fevkalade İçtima, Sr. No:250, 18 Ekim 1935.
“Yunan Hükümeti Nezdinde Teşebbüste Bulunduk. Atina Sefirimiz, Çerkez Sami Meselesine Hükümet Vaziyet Etmiştir’ Diyor”, Cumhuriyet, 30 Ağustos 1927.
Ağaoğlu, Ahmet, “Bir Suikast”, Hâkimiyeti Milliye, 21 Haziran 1926.
Avcı, Cemal, “İzmir Suikastı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt X, Sayı 28, Ankara Mart 1994, s. 89-103.
Bolat, Bengül Salman, “1935 Yılında Atatürk’e Karşı Planlanan Suikastın Basındaki Yansımaları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 49, Bahar 2012, s. 1-32.
Hamdi, Nebizade, “İnkılâbın Adaleti”, Yenises Gazetesi, 30 Haziran 1926.
Hamdi, Nebizade, “Mel’un Kast”, Yeni Ses Gazetesi, 19 Haziran 1926.
Hülagü, M. Metin, “Mustafa Kemal Atatürk’e Karşı Alman ve İtalyanların Düzenlediği Suikast Girişimleri”, Cumhuriyetin 80. Yılına Armağan, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, 2004, s. 233-252.
Nadi, Yunus, “Suikastçılar”, Cumhuriyet, 3 Eylül 1927.
Ortak, Şaban, “Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya Ermeniler Tarafından Düzenlenen Bir Suikast Girişimi (1924)”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt VIII, Sayı 3, 2006, s. 73-80.
Sadık, Necmettin, “Hainlerin Teşebbüsü”, Akşam, 30 Ağustos 1927.
Seğmen, Levent, “Önce Dışişleri Bakanı Aras Sonra Atatürk Öldürülecek”, Hürriyet, 27 Nisan 2006.
GAZETELER ve DERGİLER
Cumhuriyet, 19 Ekim 1935.
Cumhuriyet, 30 Ekim 1935.
Cumhuriyet, 4 Kasım 1935.
Cumhuriyet, 6 Kasım 1935.
Milliyet, 29 Ağustos 1927.
Tan, 19 Ekim 1935.
Tan, 27 Ekim 1935.
Tan, 3 Kasım 1935.
Tan, 4 Kasım 1935.
Tan, 6 Kasım 1935.
Ulus, 20 Ekim 1935.
Ulus, 27 Ekim 1935.

Assassınatıon Attempts Agaınst Atatürk And Other Statesmen Accordıng To Polıce Archıve Records

Yıl 2014, Cilt: 30 Sayı: 90, 1 - 48, 02.11.2014

Ali Dikici

Öz

The opposition movements against Atatürk, almost every single period from the beginning
of National Struggle until his death, even resulted in the attempts to kill him with a motivation of
rage, hate and revenge. Hence, it is known that a large number of assassination plans were made
against Atatürk. It is possible to see some domestic and foreign actors behind the scene related to
those attempts. However none of those attempts managed to reach to their goals since police were
aware of them in most of the cases. Two attempts are of significance among the others, namely
in 1926 in İzmir and in 1935 by Çerkez Ethem and thus they were mentioned in mass media
repeatedly. In this study, the assassination attempts against Mustafa Kemal, İsmet İnönü and
other Turkish leaders starting from the National Struggle till Second World War are examined by
employing police records in the archive. Information about the incidents has also been provided
by use of the newspapers of the dates.

Anahtar Kelimeler

Police Archives, Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Çerkez Ethem, Assassination Attempts

Kaynakça

ARŞİV KAYNAKLARI
B.C.A., 030.10.00.00/01.07.3, 9 Haziran 1936.
B.C.A., 030.10.00.00/104.629.25, 06 Mart 1929.
B.C.A., 030.10.00.00/104.679.38, 5 Şubat 1931.
B.C.A., 030.10.00.00/45.290.41.
E.E.M. Arşivi, Dn: H.İ.Dosyası, Bn:5662, 26 Kasım 1936.
E.E.M. Arşivi, Dn:H.İ Dosyası, Bn:4023, 5 Aralık 1936.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü Karaağaç Emniyet Komiserliği’nin 09 Aralık 1941 tarih ve 209 sayılı yazısı.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü tarafından tanzim edilen 10 Aralık 1941 tarihli zabıt varakası.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü’nün 10 Aralık 1941 tarihli zabıt varakası.
E.E.M. Arşivi, Edirne Emniyet Müdürlüğü’nün 11 Aralık 1941 tarih ve Ş. I (3007) sayılı yazısı.
E.G.M. Arşivi, Dâhiliye Vekâleti’nin, Umumi Müfettişlik ve Valiliklere gönderdiği 5.8.1939 tarih ve Ş/I.A.41940 sayılı bir yazı, Dn: 12241-15, Kardeks No: 34935.
E.G.M. Arşivi, Dn: 11242-1, Bn: C 6.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-21, Bn: 5/C 10.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-21, Bn: 5/C 8,1/G 9.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-57/1, Bn: 2/A 6.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-57/1, Bn: 2/C 2, Bt: 21 Nisan 1929.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 3/B 12, Bt: 04 Kasım 1935.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 3/D 5-6-7, Bt: 11 Kânunuevvel 1935.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 3/D 7.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/2, Bn: 5/F 14, Bt: 10 Ocak 1933.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/3, Bn: 5/F 14, Bt: 10 Ekim 1932.
E.G.M. Arşivi, DN: 12222-57/5, Bn: 12/C 3.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-58/1, Bn: 1/G 10, Bt: 28 Mayıs 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-58/1, Bn: 2/B 7, Bt: 31 Temmuz 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12222-58/2, Bn: 3/D 9, Bt: 24 Nisan 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-1, Bn: 2/C 9, Kânunusani 1937.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-1, Bn: 4/B 5, 10 Ağustos 1937.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-1, Bn: 6 B 13.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12241-15, Kardeks No: 34935.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-1, Bn: B 12.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-1, Bn: B 8.
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-1, Bn: E 5
E.G.M. Arşivi, Dn: 12242-10, Bn: 353.
E.G.M. Arşivi, Dn:11241-1, Bn: C 7.
E.G.M. Arşivi, Dn:12221/1, Bn: Umumi Dosya 1, Bt: 16 Ocak 1932.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222, Bn: G 1.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn: A 11, 08 Ekim 1931.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn: A 7, 25 Eylül 1933.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn: C 2, 12 Ekim 1939.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-110, Bn:D 10- D11, 14 Aralık 1942.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-57/1, Bn: 1/E 13, Bt: 24 Temmuz 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-57/2, Bn:4/D 7.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-57/5, Bn: 12/C 10.
E.G.M. Arşivi, Dn:12222-58/2, Bn: 3/D 8, 20 Temmuz 1928.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241, Bn: 2/F 11, 19 Nisan 1937.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/ A 5, 2 Şubat 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 3, 24 Aralık 1341 (1925).
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 5, 16 Haziran 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 5-6, 2 Şubat 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/A 7-8.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 10, 11 Eylül 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 13-14, 3 Ocak 1927.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 8, 26 Temmuz 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 8, 29 Temmuz 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/B 9, 29 Ağustos 1926.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 2, 11 Mayıs 1927.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 2, 9 Nisan 1927.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 3.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 4.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/C 8, 6 Mart 1928.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 13, 16 Ağustos 1931.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 13, 3/D 14.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 5, 18 Haziran 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/D 5, 25 Haziran 1929.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 13, 3 Ekim 1933.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 3, 20 Aralık 1931.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 4, 11 Ocak 1932.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/E 5, 3 E 6, 21 Nisan 1932.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/F 2, 3/F 3, 12 Eylül 1934.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/F 5, 8 Mayıs 1935.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/F 6.
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 3/G 13, 26 Ağustos 1341 (1925).
E.G.M. Arşivi, Dn:12241-2, Bn: 4/A 1, 20 Ekim 1936.
E.G.M. Arşivi, Dn:12242-74/1, Bn: 1/A 1, 1/A 2, 16 Eylül 1935.
E.G.M. Arşivi, Dn:12242-74/1, Bn: 1/A 1, 16 Eylül 1935.
E.G.M. Arşivi, Dn12511-28, Bn: K.T. 29645; Dn: 12241-1, Bn:6/A 11.
E.G.M. Arşivi, Dn12512-80, Bn: K.T. 1937.
E.G.M. Arşivi, Gaziantep Valiliği, Dâhiliye Vekâleti’ne yazdığı 27 Temmuz 1939 tarih ve Em.739 sayılı bir yazı, Arşiv Dosya No: 12241-15, Kardeks No: 34935.
E.G.M. Arşivi, Genel Kurmay Başkanlığı’nın Dâhiliye Vekâleti’ne yazdığı 07 Şubat 1940 tarih ve 55.847/418 sayılı teskere. Arşiv Dosya No: 12241-4, Kardeks No: 42163.
E.G.M. Arşivi, İstanbul K.V. Tümgeneral Osman Tufan imzalı 02 Şubat 1940 tarih ve 39/17179-100966 sayı ile Genel Kurmay Başkanlığı’na yazılan yazı, Arşiv Dosya No: 12241-4, Kardeks No: 42163.
Edirne Emniyet Müdürlüğü (E.E.M.) Arşivi, Dn: H.İ. Dosyası, Bn: 3787, 11 Kasım 1936.
Emniyet Genel Müdürlüğü (E.G.M.) Arşivi, Dâhiliye Vekâleti’nin GenelKurmay Başkanlığı’na yazdığı 23.3.1940 tarih ve I.A.12241/4 sayılı cevap yazısı, Dn: 12241-4, Kardeks No: 42163.
TBMM Zabıt Ceridesi (TBMMZC), Devre 3, Cilt 2, İçtima 1, 12 Kânunusani 1928.
KİTAPLAR/TEZLER
Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, Cilt 3, Remzi Kitabevi, İstanbul 1995.
Bayur, Hikmet, Atatürk, Hayatı ve Eserleri I, Samsun’a Çıkışına Kadar, Ankara 1963.
Halıcı, Şaduman, Yüzellilikler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir 1998.
Granda, Cemal, Atatürk’ün Uşağı’nın Gizli Defteri, Derin Tarih Yay., İstanbul 2014.
Kandemir, Feridun, Atatürk’e İzmir Suikastından Ayrı 11 Suikast, Ekicigil Basımevi, İstanbul 1955.
Kuzu, Ali, Atatürk’e Yapılan 41 Suikast, Bilge Karınca Yayınları, İstanbul 2008.
Mumcu, Uğur, Gazi Paşa’ ya Suikast, Tekin Yay. 10. Baskı, İstanbul 1994.
Özel, Sabahattin, Casustur Casus, Derlem Yayınları, İstanbul 2009.
Özel, Sabahattin, Millî Mücadele İzmit-Adapazarı ve Atatürk, Derin Yayınları, İstanbul 2005.
Rıza Nur, Hayat ve Hatıratım, III. Cilt, Altındağ Yayınevi, İstanbul 1967.
Solgun, Sertaç, Menemen Olayı Sonrasından İkinci Dünya Savaşına Türkiye’nin İç Güvenliği (1931–1939), Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul 2010.
Soyak, Hasan Rıza Atatürk’ten Hatıralar, Cilt I, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul 1973.
Şimşir, Bilal, Lozan Telgrafları, Cilt I, TTK Yayınları, Ankara 1990.
Tansu, Samih Nafiz, İttihat ve Terakki İçinde Dönenler, Anlatan: Galip Vardar, İnkılâp Yay., İstanbul 1960.
Taşkıran, Cemalettin, Millî Mücadele’de Kâzım Karabekir Paşa, Ankara 2008.
MAKALELER
Atay, Falih Rıfkı, “İddianame”, Hâkimiyeti Milliye, 27 Haziran 1926.
Aytepe, Oğuz, “Çerkez Ethem ve Kardeşlerinin Yurt Dışında Kurdukları Cemiyet: Türkiye Kurtuluş Fırkası Komitesi (Cenup Vilayetleri Komitesi)”, Toplumsal Tarih, Cilt 9, Sayı 54 (Haziran 1998), s. 46-49. Ünaydın, Ruşen Eşref, “Sana Nasıl Kıyacaklardı”, Hâkimiyeti Milliye, 21 Haziran 1926.
“Alçaklar Atatürk’e Gene Kastetmek İstediler”, Ulus, 19 Ekim 1935.
“Bir İzah”, Vahdet Gazetesi, 9 Nisan 1936.
“Bursa Muhakemesi Bitti”, Cumhuriyet, 16 Temmuz 1929.
“Büyük Önder’e Yapılmak İstenilen Komplo Tahkikatı”, Ulus, 20 İlkteşrin 1935.
“Çerkez Ethem Amman’da Yakalandı”, Tan, 27 Ekim 1935.
“Çerkez Ethem Amman’da Yakalandı”, Ulus, 27 Ekim 1935.
“Çerkez Ethem Haini Yakalandı”, Kurun, 27 İlkteşrin 1935.
“Çerkez Ethem Yakalandı, Ankara’ya Getiriliyor”, Cumhuriyet, 27 Ekim 1935.
“Çiçerin ‘Türk Milleti’nin İstiklâline Darbe Vurmak İçin Sarf Edilen Gayretler Muvafakatsizliğe Mahkûmdur’ Diyor”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Haziran 1926.
“Emniyet Genel Müdürlüğünün 5959 No’lu tamimi”, Polis Mecmuası, Yıl 18, Sayı 262, Ankara, Teşrinievvel 1931, s. 837-838.
“Ermeni Suikasdi”, Son Telgraf, No: 150 14 Teşrinisani 1340/14 Kasım 1924.
“Hain Çerkez Ethem Yakalandı, Akşam, 27 Ekim 1935.
“Hain Teşebbüs Karşısında Milletin Sesi”, Hâkimiyeti Milliye, 20 Haziran 1926.
“Hainler Cumhuriyet Yumruğunun Kudretini Bir Daha Gördüler. Cumhuriyet Ricaline Suikast Edilemez”, Milliyet, 29 Ağustos 1927.
“Hainler Yakalandı. Bir Saylavın Teşrii Masuniyetinin Kaldırılması İstendi”, Son Posta, 18 Birinci Teşrin 1935.
“Hayfa’da Üç Eski Osmanlı Zabiti Tutuldu”, Akşam, 26 Ekim 1935.
“İstanbul Zabıtasının Şayan-ı Takdir Muvaffakiyat-ı Mühimmesi Tafsilatı” Polis Mecmuası, Yıl 13, Sayı 201, 1 Eylül 1926, s. 152-159.
“Kudüs’te Komplo İle İlgili Üç Kişi Tutuldu”, Ulus, 26 İlkteşrin 1935.
“Manok Asıldı”, Cumhuriyet, No: 358, 7 Mayıs 1341/7 Mayıs 1925.
“Mel’un Suikastçılar Adalet Pencesi’nde”,Cumhuriyet, 19 Ekim 1935.
“Mevkuf Manok’un Suikastçılara Keşşafçılığı”, Son Telgraf, No: 137, 1 Teşrinisani 1340/1 Kasım 1924.
“Mösyö Kalinin’den Reisi Cumhur Hazretlerine, Mösyö Kalinin Gazi Paşa Hazretlerine Gönderdiği Bir Telgrafta Geçirilen Tehlikeden Dolayı Tebrikatta Bulunmaktadır”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Haziran 1926.
“Müheyyiç Mahkeme Başladı-Fevkalade Mühim İfşaat”, Cumhuriyet, 6 Kasım 1927.
“Suikasd Tahkikatı: Manok Ankara’da İtirafta Bulunuyor”, Son Telgraf, No: 133, 27 Teşrinievvel 1340/27 Ekim 1924.
“Suikast İçin Cenup Hududundan Giren Çete Ankara’ya Getirildi”, Akşam, 18 Ekim 1935.
“Suikastçılar Üzerinde Külliyetli Miktarda İtalyan Lireti Bulundu”, Tan, 27 Ekim 1935.
“Suikastçılardan Üçü Hayfa’da Yakalandı”, Tan, 26 Ekim 1935.
“Suikastı Hazırlayan Hainler Yüz Kişiden Fazla İmiş” Cumhuriyet, 30 Ekim 1935.
“Suikastı Hazırlayanlar. KimlerTevkif Oldu”, Hâkimiyeti Milliye, 26 Haziran 1926.
“Taklipçilerin Davası”, Cumhuriyet, 19 Ağustos 1929.
“Ulusal Şefimize Suikast Maksadıyla Cenup Hududumuzdan Giren Bir Çete Yakalandı”, Tan, 18 Ekim 1935.
“Urfa Saylavı Ali Saip Ursavaş’ın Teşrii Masuniyetinin Kaldırılması Hakkında Başvekâlet Tezkeresi ve Adliye ve Teşkilatı Esasiye Encümenlerinden Mürekkep Muhtelit Encümen Mazbatası”, TBMMZC, Devre 5, Cilt 5, Fevkalade İçtima, Sr. No:250, 18 Ekim 1935.
“Yunan Hükümeti Nezdinde Teşebbüste Bulunduk. Atina Sefirimiz, Çerkez Sami Meselesine Hükümet Vaziyet Etmiştir’ Diyor”, Cumhuriyet, 30 Ağustos 1927.
Ağaoğlu, Ahmet, “Bir Suikast”, Hâkimiyeti Milliye, 21 Haziran 1926.
Avcı, Cemal, “İzmir Suikastı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt X, Sayı 28, Ankara Mart 1994, s. 89-103.
Bolat, Bengül Salman, “1935 Yılında Atatürk’e Karşı Planlanan Suikastın Basındaki Yansımaları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 49, Bahar 2012, s. 1-32.
Hamdi, Nebizade, “İnkılâbın Adaleti”, Yenises Gazetesi, 30 Haziran 1926.
Hamdi, Nebizade, “Mel’un Kast”, Yeni Ses Gazetesi, 19 Haziran 1926.
Hülagü, M. Metin, “Mustafa Kemal Atatürk’e Karşı Alman ve İtalyanların Düzenlediği Suikast Girişimleri”, Cumhuriyetin 80. Yılına Armağan, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, 2004, s. 233-252.
Nadi, Yunus, “Suikastçılar”, Cumhuriyet, 3 Eylül 1927.
Ortak, Şaban, “Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya Ermeniler Tarafından Düzenlenen Bir Suikast Girişimi (1924)”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt VIII, Sayı 3, 2006, s. 73-80.
Sadık, Necmettin, “Hainlerin Teşebbüsü”, Akşam, 30 Ağustos 1927.
Seğmen, Levent, “Önce Dışişleri Bakanı Aras Sonra Atatürk Öldürülecek”, Hürriyet, 27 Nisan 2006.
GAZETELER ve DERGİLER
Cumhuriyet, 19 Ekim 1935.
Cumhuriyet, 30 Ekim 1935.
Cumhuriyet, 4 Kasım 1935.
Cumhuriyet, 6 Kasım 1935.
Milliyet, 29 Ağustos 1927.
Tan, 19 Ekim 1935.
Tan, 27 Ekim 1935.
Tan, 3 Kasım 1935.
Tan, 4 Kasım 1935.
Tan, 6 Kasım 1935.
Ulus, 20 Ekim 1935.
Ulus, 27 Ekim 1935.

Toplam 159 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Ali Dikici Bu kişi benim
Yayımlanma Tarihi	2 Kasım 2014
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2014 Cilt: 30 Sayı: 90

Kaynak Göster

Chicago	Dikici, Ali. “Polis Arşiv Belgelerine Göre Atatürk’e Ve Diğer Devlet Adamlarına Yönelik Suikast Girişimleri”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 30, sy. 90 (Kasım 2014): 1-48.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin