Turkish Migratıon From Bulgaria In 1950-1951 And The Mıgratıon Policy Of Democrat Party

Yıl 2014, Cilt: 30 Sayı: 89, 61 - 94, 06.07.2014

Mehmet Pınar

Öz

After 1946, Turkey’s passing to a multi-party period brought about a significant impact in
terms of both national and international relationships. Within this context, decisions like; Turkey
sending troops to the Korean War, explicitly taking its place in the Western Bloc as a NATO
member and benefiting from the Marshall supports brought about a chain of progressive changes.
With respect to immigration and immigration policy, changes in agricultural realm, population
growth and beginning of the urbanization process were also very important developments. During this period, the most important reason for the on-going migration was the establishment of
the communist regime in Bulgaria. Accordingly, because the Turkish minority in Bulgaria didn’t
want to live under a socialist government, Bulgarians began pressuring to break from Bulgarian
nationalism which was on the rise at that time. These migrations created a significant impact on
doing politics in Turkey. The pursued immigration policies led to strife between the Republican
People’s Party and the Democrat Party

Anahtar Kelimeler

Bulgaria, Republican People’s Party, the Democrat Party, Immigrants

1950-1951 Bulgaristan’dan Türkiye’ye Göçler Ve Demokrat Parti’nin Göçmen Politikası

Öz

1946 sonrasında Türkiye’nin çok partili döneme geçmesi hem ulusal, hem de uluslararası ilişkiler açısından önemli etkileri olan bir süreci başlattı. Bu bağlamda, Türkiye’nin Kore
Savaşı’na asker göndermesi, NATO üyesi olarak Batı Bloku içinde açıkça yer alması ve Marshall
yardımından yararlanması gibi kararlar zincirleme olarak birçok değişimi de birlikte getirdi. Göç
ve göç politikaları açısından, tarımsal yapıda değişme, nüfus artışının hızlanması ve kentleşme
sürecinin başlaması da çok önemli gelişmelerdi. Bu dönemde gerçekleşen göçün en önemli sebebi
Bulgaristan’da kurulan Komünist rejimin baskılarıydı. Bulgaristan’daki Türk azınlık sosyalist
bir yönetim altında yaşamak istemediğinden Bulgarlar yükselen milliyetçiliği durdurmak için
baskı oluşturdu. Bu yaşanan göçler Türkiye’de siyaset üzerinde önemli bir etki oluşturdu. İzlenilen göç politikası Cumhuriyet Halk Partisi ile Demokrat Parti arasında çekişmeye yol açtı. 

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Göçmen

Kaynakça

• ARŞİVLER Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu
• Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu
• Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu
• Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi
• Celal Bayar Kataloğu
• RESMİ YAYINLAR Ayın Tarihi (1950-1954)
• DP Grup Toplantı Tutanakları, Ankara 1950
• Düstur, Cilt, 32.III Tertip, Ankara 1951
• Resmi Gazete (1950-1951)
• TBMM Tutanak Dergisi (1950-1951)
• Türkiye Kızılay Derneği Kongreye Sunulan Raporlar 1952
• GAZETELER 14 Mayıs (1950)
• Akşam (1950-1952)
• Cumhuriyet (1950-1951)
• Demokrat (1951)
• Milliyet (1950-1951)
• Ulus (1950-1952)
• Vakit (1950-1952)
• Yeni İstanbul (1950)
• Yeni Sabah (1950)
• Zafer (1950-1951)
• KİTAP ve MAKALELER AĞANOĞLU, H. Yıldırım, Balkanların Makus Talihi Göç, İz Yayıncılık, İstanbul 2012.
• BABUŞ, Fikret, Osmanlı’dan Günümüze Etnik – Sosyal Politikalar Çerçevesinde Türkiye’ de Göç ve İskân Siyaseti ve Uygulamaları, Ozan Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• BİLGİ, Sema Güler, Erken Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Gündelik
• Yaşam (1923-1950), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2006.
• DAYIOĞLU, Ali, Toplama kampından Meclise Bulgaristan’da Türk ve
• Müslüman Azınlığı, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.
• DOĞANAY, Filiz, “Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi”,
• Toplum ve Göç - II. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 1997, s. 194-205.
• LÜTEM, Ömer Engin, Türk Bulgar İlişkileri, I, ASAM, Ankara 2006.
• FENİK, Mümtaz Faik, “Bulgarların Yeni Bir Küstahlığı”, Zafer, 24 Eylül 1950.
• GERAY, İsmail Cevat, Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı (1923-1961), Türkiye İktisadi Gelişmesi Araştırma Projesi, Ankara 1962.
• HALAÇOĞLU, Ahmet, Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912–1913), TTK, Ankara 1993.
• KADİRCAN, Kaflı, Türkiye’ye Göçler, Çeltüt Matbaacılık, İstanbul 1966.
• KAMİL, İbrahim, Bulgaristan’daki Türklerin Statüsü, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1989.
• KARAKAPLAN, Teoman, Eskişehir Basınında Demokrat Parti İktidarı (1950-1960), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2009.
• KARPAT, Kemal, Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, İmge Kitabevi, Ankara 2004.
• KEMALOĞLU, Ayşegül İnginar, Bulgaristan’dan Türk Göçü (1985-1989), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2012.
• KURTKAN, Amiran, 1950-1951 Yılında Türkiye’ye Tehcir Edilen Bulgar Türkleri Etrafında Anket Usulü Tatbikatı Göçmenlerin Mesleki Durumları, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XXII, İstanbul 1962 (Ayrı Basım).
• MAALOUF, Amin, Ölümcül Kimlik, Çev: Aysel Bora, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2000.
• MEHMEDOV, Ali, Bulgaristan Şumnu’daki Medresetü’n- Nüvvab’ın İslâm Din Eğitimi Tarihindeki Yeri, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Konya 2011.
• İLBEY, Mustafa, Göçmenlerin Çilesi, Kişisel Yayınlar, Ankara 2008.
• İPEK, Nedim, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, TTK, Ankara 1994.
• ÖZTÜRK, Ali, Bulgaristan’dan Türkiye’ye Rumeli’den Bursa’ya Hayatım ve Hatıratım, Hazırlayan: Mustafa Öcal, Düşünce Yayınları, Bursa 2008.
• SARINAY, Yusuf, “Cumhuriyet Döneminde Balkan Ülkelerinden Ankara’ya Yapılan Göçler (1923-1990)” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XXVIII/ 81, Kasım 2001, s.351-387.
• SEZER, Yavuz, Demokrat Partinin İlk İktidar Yıllarında Balkan Politikası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2006.
• ŞİMŞİR, Bilal, “Türkiye ve Balkanlar”, Derleyen: Erhan Türbedar, Balkan
• Türkleri, Balkanlar’da Türk Varlığı, ASAM, Ankara, 2003, s. 328-350.
• ŞİMŞİR, Bilal, Bulgaristan Türkleri, Bilgi Yayınları, Ankara 1986.
• TACEMEN, Ahmet, Bulgaristan Türkleri, Türkocağı Yayınları, Adana 1991.
• TANOĞLU, Ali, “Bulgaristan Türklerinin Son Göç Hareketi”, İktisat Fakültesi Mecmuası, C:14 (1952-1953), Sayı:1-4, s. 145-159.
• TOĞROL, B. Beğlan, 112 Yıllık Göç (1878-1989), Boğaziçi Üniversitesi
• Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları, İstanbul 1990.
• TUĞLACI, Pars, Bulgaristan ve Türk-Bulgar İlişkileri, Cem Yayınları, İstanbul 2003.
• YALMAN, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, II, Özener Matbaacılık, İstanbul 1997.
• ZÜRCHER, Eric Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.