Belgelerin Gözünden Hasan Tahsin ve “İlk Kurşun” Meselesine Yeniden Bakmak

Yıl 2019, Cilt: 35 Sayı: 100, 377 - 414, 01.11.2011

Mithat Kadri Vural

https://doi.org/10.33419/aamd.642346

Cited By: 2

Öz

Hasan Tahsin’in “ilk kurşunu” atarak Millî Mücadeleyi başlattığı tezi tarih anlatımına sonradan eklemlenmiştir. Başta Nutuk olmak üzere Millî Mücadele tarihini anlatan birincil el kaynaklarda “Hasan Tahsin” ve “ilk kurşun” anlatısı yer almaz. Bu çalışma Hasan Tahsin’in “ilk kurşunu” atarak Millî Mücadeleyi başlattığı tezine eleştirel bir yaklaşımla yeniden bakmayı amaçlamaktadır. Tarih biliminin araştırma yöntemlerine uygun olarak öncelikle birinci el kaynaklar taranmıştır. Nitekim Osmanlı arşivinde zengin bir belge içeriği ile karşılaşılmıştır. Ardından konuyla ilgili yabancı arşiv belgelerine başvurulmuş ve son olarak da dönemin Türk basınında yer alan haberler değerlendirmeye alınmıştır. Görgü tanıklarının aktardıkları ise geniş bir literatürü kapsadığı için ayrı makale konusu olarak düşünülmüş ve söz konusu çalışmanın dışında bırakılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasan Tahsin, İlk Kurşun, İzmir, Osman Nevres

A New Perspective to the Issue of Hasan Tahsin and “The First Bullet” through Documents

Öz

The thesis that Hasan Tahsin initiated the national struggle by being the first to open fire was later added to historical narrative. The narrative about “Hasan Tahsin” and “the first bullet” can’t be found in the primary sources about the history of national struggle, notably in Nutuk. With a critical approach, this study aims to re-examine the thesis that Hasan Tahsin initiated the national struggle by being the first to open fire. In accordance with the historical methods, primary sources were first reviewed. As a matter of fact, a large number of documents were found in the Ottoman archives.Then, foreign archive documents related to the subject were revised, and finally the news in the Turkish press at that time were also investigated. Since eyewitness reports cover an extensive literature, it was considered a separate article subject and was left out of the study.

Anahtar Kelimeler

Hasan Tahsin, The first bullet, Izmir, Osman Nevres

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Başkanlık Cumhuriyet Arşivi 490.1.0.0.570.2271.1. Başkanlık Osmanlı Arşivi DH.İ.UM. EK, 66/12.
• Resmî Yayınlar TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:1, Cilt 1, İçtima Senesi: 1, Onaltıncı İçtima, (15.5. 1336 Cumartesi), Ankara, TBMM Matbaası, 1959. TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 11, İçtima Senesi 2, Kırksekizinci İçtima, (9.7.1337), Ankara, TBMM Matbaası, 1958. TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:1, Cilt 1, İçtima Senesi 3, Yüzbirinci İçtima, (13.9.1338), Ankara, TBMM Matbaası, 1960.
• Gazete ve Dergiler Ahenk Anadolu’da Yeni Gün Çınaraltı Hayat Tarih Mecmuası İkdam İleri İzmir’e Doğru Sabah Tasvir-i Efkar Vakit
• Kitap ve Makaleler Altay, Fahrettin, “İzmir Faciasının Muhakemesi”, Belleten, C 23, S 89, Yıl 1959. Bayar, Celal, Ben De Yazdım, C 6, Sabah Kitapları, İstanbul. Çelebi, Mevlüt, İtalyan Arşiv Belgelerinde Anadolu’da Yunan Mezalimi (1919-1922), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2000. Ediz, İsmail, Diploması ve Savaş İngiliz Belgelerinde Batı Anadolu’da Yunan İşgali, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2015. Erdem, Nilüfer, Yunan Tarihçiliğinin Gözüyle Anadolu Harekatı (1919-1923), Derlem Yay., İstanbul, 2010. Güçlü, Muhammet, “İzmir’in İşgaline Tanık Bir Zatın Kaleminde: ‘İzmir’de Neler Oldu’ 1336/1920’ Kitapçığı Üzerine”, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, X/22, Bahar/2011. İnal, Buğra, “Bir İngiliz Subayının Gözünden İzmir’in İşgali ve Yaşananlar”, Büyük Taarruzun 90. Yıldönümünde Uluslararası Millî Mücadele ve Zafer Yolu Sempozyumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, C II, Ankara, 2014. İzmir Fecayii, “1 İzmir’in Suret-i İşgali, Harbiye Nezareti ve Umum Jandarma Kumandanlığına Gelen Raporlar ve sair Vesikalar”, b.y., t.y. İzmir Aydın Ayvalık ve Havalisi Yunan İşgali Hakkında Makamat-ı Askeriyeden Mevrud Raporlar, İkinci Kitap, Matbaa-i Askeriye, Dersaadet, 1335. Karayaman, Mehmet, “İzmir Valisi İzzet Bey’in Kaleminden İzmir’in İşgali”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, VI/15, Güz /2007. Llewellyn, Michael Smith, Anadolu Üzerindeki Göz, Hürriyet Yayınları, İstanbul, Şubat 1978. Milton, Giles, Kayıp Cennet Smyrna 1922 Hoşgörü Kentinin Yıkılışı, Şenocak Yayınları, İzmir, 2009. Onay, Ahmet Talat, Millî Mücadele Yazıları, Haz. Cemal Kurnaz-Şefika Kurnaz, MEB Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2004. Öztoprak, İzzet, İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2014. Öktem, Haydar Rüştü, Mütareke ve İşgal Anıları, Haz. Zeki Arıkan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara,1991. Rodas, Mihail, I Ellada Stin Mikran Asia (1918-1922), Tipografeia, Kleisouni, 1950. Sorguç, Erdoğan, “İlk Kurşun”un Seyir Defteri 1918-2014, Dörtyol Belediyesi Kültür Yayınları, 3. Baskı, Eylül 2016. Turan, Mustafa, “İstiklal Harbinde ‘Müttefikler Arası Tahkik Heyeti’ Çalışmaları, Raporu ve Tahkikat Neticesi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 8, 1991. Ural, Selçuk, Okur, Mehmet, “Vali İzzet Bey’in Kaleminden İzmir’in İşgali”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S 17, Erzurum, 2001. Yellice, Gürhan, “Megali İdea Mı Mare Nostrum Mu? Mondros Mütarekesi’nden İzmir’in İşgaline İtalyan-Yunan İlişkileri ve Propaganda Savaşı, 1918-1919”, Tarih Okulu Dergisi, S XXXVI, Ekim 2018.