The Entering of the First World War Which the Reforms Workings Was Done and the Foregn Specialist

Yıl 2008, Cilt: 24 Sayı: 72, 757 - 796, 01.11.2008

Umut C. Karadoğan

Öz

Last stages of multi-national states have always been painful and has lead to conflicting interpretation. Ottoman empire got its share from this development. After 1877-1878 ottoman- russian war army commanders indicated that military forces of the neighboring states had been a big threats in their report to the government and also required an army that was powerful and was able to keep up with modern age's requirement and to be equipped with modern weapons without losing the time. Of course preference of land army was on German's side

By the intention of perform reform programme required by army, Ottoman government started to take necessary measures for recruitment of the armed forces and the new skeleton/framework and management structure of land army was almost complete in the years following announcement of II. Constitutionalism. In the same period Ottoman empire prepared "organization regulations" (1910) but came in force in 1911 and it was being in force until 1913. With this regulations Ottoman army structuring have been partially recovered from unwieldiness and have been converted to mechanized units.

One of the applications that was preferred by Ottoman government in order to improve the army was technology transfer by employing foreign personnel. By this application organisation and education system of army underwent a fundamental change and also financial and administrative authority of army has been restricted. Army officers were impressed with western culture and western style training system that was applied in the military.

Anahtar Kelimeler

Navy, Navy Organization Regulations, Torpedo, Dreadnought, Navy Minister, charity, food supplies

Birinci Dünya Savaşı’na Girerken Donanmada Yapılan Islah Çalışmaları ve Yabancı Uzmanlar

Öz

Çok uluslu devletlerin son evreleri her zaman sancılı olmuş ve çelişkili yorumlara sebebiyet vermiştir. Osmanlı Devleti de bu gelişmeden payını almıştır. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşının ardından ordu komutanları hükümete sundukları raporlarında Osmanlı Devleti'ne komşu olan devletlerin askeri güçlerinin büyük bir tehdit unsuru olduğunu belirterek kuvvetli ve çağın gereklerine ayak uydurabilecek ve modern silah sistemleriyle donatılmış bir ordunun zaman kaybedilmeksizin kurulmasını istemişlerdir. Elbette kara ordusunun tercihi Almanlardan yanadır. Deniz Kuvvetleri ise uzun zamandan beri İngilizlerin ıslahat programını uygulamaktadır.

Bu düşünceden hareketle ordunun istediği ıslahat programını uygulamak üzere Osmanlı yönetimi, II. Meşrutiyetin ilanını takip eden yıllarda Silahlı Kuvvetlerin ıslahı için gerekli tedbirleri birer birer alınmaya başlamış ve kara ordusunun yeni iskeleti, yönetim yapılanması hemen hemen tamamlanmıştır. Aynı dönem içerisinde Osmanlı Ordusunun "Teşkilat Nizamnamesi" (1910) hazırlanmasına rağmen Cemal Paşanın da fark ettiği bürokratik hantallıklar sebebiyle ancak 1911 tarihinde yürürlüğe girebilmiş ve 1913 tarihine kadar da yürürlükte kalabilmiştir. Bu Nizamname ile Osmanlı askeri yapılanması kısmen de olsa hantallıktan kurtarılmış ve mekanize birlikler haline getirilmiştir.

Osmanlı Devleti'nin ordusunu, vakit kaybetmeden toplamak arzusuyla sıkı sıkıya sarıldığı uygulamalardan birisi de yabancı personel istihdamıylatek noloji transferidir. I. Mahmud döneminde Comte de Bouneval ile başlayıp, III. Mustafa döneminde Baron de Tott ile hızlanan III. Selim zamanında en kapsamlı ve sistematik halini alan bu uygulama, II. Meşrutiyetin ilanının ardından da modern anlamda ordunun teşkilat ve eğitim sisteminde yerini almıştı. Teşkilat ve eğitim sisteminde yapılan köklü düzenlemelerle, askerin mali, idari görev ve yetkileri eski sisteme oranla sınırlandırmış, askeri okullarda idarecilikten çok askeri eğitim ağırlık kazanmıştı. Askeriye de uygulanan Batı tarzındaki eğitimle birlikte Batı kültürü de sınırlı kaynakla da olsa subay adaylarının ilgi alanını oluşturmaya başlamıştı.

Anahtar Kelimeler

Donanma, Teşkilat Nizamnamesi, Torpido, Dretnot, Bahriye Nazırı, iane, iaşe, Donanma-i Muavenet-i Bahriye

Kaynakça

• Alpagut, Haydar, Büyük Harbin Türk Deniz Cephesi, İstanbul 1937
• Artuç, Nevzat, Cemal Paşa Askeri ve Siyasi Hayatı, Ankara 2008
• Balkan Harbi Tarihi, Osmanlı Deniz Harekâtı, C. VII, İstanbul 1965
• Batmaz, Şakir, “Osmanlı Denizlerinde Mesaha Çalışmaları”, Türkler Ansiklopedisi, C.14, Ankara 2002
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılap Tarihi, C.III, ksm.I, Ankara 1990
• Birinci Dünya Savaşı Ansiklopedisi, “İçten Vurulan Donanma”, C.I., Görsel Yay., İstanbul 1983
• Bostan, İdris, Türk Denizcilik Tarihi, T.C. Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı, Ankara 2002
• Büyüktuğrul, Afif, Osmanlı Deniz Harp Tarihi ve Cumhuriyet Donanması, C.I, İstanbul 1982
• Çetin, Birol; “Osmanlı İmparatorluğunda Teknolojilerin Takibi (1700-1900)”, Türkler Ansiklopedisi, C. XIII, Ankara 2002
• Çolak, Mustafa, “Almanya’nın Osmanlı İmparatorluğu’na Yardım Çabaları”, Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınlan, C.XIII, Ankara 2001
• Çöker, Fahri, Bahriyemizin Yakın Tarihinden Kesitler, Ankara 1994
• Doğanay, Rahmi, Milli Mücadele’de Karadeniz (1919-1922), Ankara 2001
• Erberk, İnam, Rauf Bey, İstanbul 1965
• Erdem, Şefik, Avrupa’da Yüzbin Türk, İstanbul 1992
• Erol, Mine, Birinci Dünya Savaşı Arifesinde Amerika’nın Türkiye’ye Karşı Tutumu, Ankara 1976
• Güleryüz, Ahmet - Langensıepen, Bernd, 1828-1923 Osmanlı Donanması, İstanbul 2007
• Gençer, Ali İhsan, Bahriyede Yapılan Islahat Hareketleri ve Bahriye Nezaretinin Kuruluşu, İstanbul 1985
• Karadoğan, Umut C., Türk Donanması ve Faaliyetleri (1914-1925), Ankara 2007 (basılmamış yüksek lisans tezi)
• Lorey, Hermann, Türk Sularında Deniz Harekâtı, Çev. Tacettin Talayman, C.II, İstanbul 1946
• Osman Öndeş, Kaptan Paşa -Adolphus Slade-, İstanbul 1972
• Özçelik, Selahittin, Donanma-yi Osmani Muavenet-â Millîye Cemiyeti Ankara 2001.
• Parker, Alan, Bir Çöküşün Yeni Tarihi, İstanbul, 1995
• Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü I, Ankara 1993
• 794 UMUT C. KARADOĞAN Selek, Sebahattin, Millî Mücadele, C.II, 2. bsk., İstanbul 1982
• Tuncer, Umur, Balkan Harbi’nin Deniz Savaşları ve Osmanlı Donanmasının Durumu, (yayınlanmamış doktora tezi) İstanbul 1992
• Wallach, Jahuda L., Bir Askerî Yardımın Anatomisi (Türkiye’de PrusyaAlman Askerî Hayetleri), Çev. Fahri Çeliker, II. Bsk., Ankara 1985
• Yavuz, Celalettin, Osmanlı Devleti’nde Yabancı Misyonlar: Çeşme Faciası’ndan Birinci Dünya Harbine Kadar Osmanlı Bahriyesinde Çağdaşlaşma Gayretleri, İstanbul (tarihsiz)
• Cemal Paşa, Hatırat, Yay. Haz.: Metin Martı, bsk. 5, İstanbul 1996
• Cemal Paşa, Hatıralar (İttihat-Terakkî, Birinci Dünya Harbi, Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa), Yay. Haz. Behçet Cemal, İstanbul 1959
• Okyar, Fethi, Üç Devirde Bir Adam, İstanbul 1980
• Orbay, Rauf, Cehennem Değirmeni (Siyasi Hatıralarım), İstanbul 2004
• Sabis, Ali İhsan, Birinci Dünya Harbi Harp Hatıralarım, İstanbul 1991
• Slade, Adolph, Türkiye ve Kırım Harbi, çev. Ali Rıza Seyfı, Gn.Kur.Yay. Ankara 1961
• “II. Meşrutiyet Sonrası Deniz Kuvvetlerimizin Düzenlenmesi Çabaları”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, C.1, S.5, Ankara 1975
• “Balkan Savaşlarında (1912-1913) Osmanlı Donanması”, Silâhlı Kuvvetler Dergisi, S.213, Ankara 1965
• Apatay, Çetinkaya, “Balkan Harbi Öncesinde Osmanlı Donanmasını Güçlendirme Çabaları”, Deniz Kuvvetleri Dergisi, C: 90, S:502 , Ankara 1978
• Ayın, Faruk - Göksu, Erkan, “Birinci Cihan Harbi Öncesinde Türkiye”, Askerî Tarih Bülteni, Ankara 2001
• Büyüktuğrul, Afif, “Osmanlı-Yunan Silâhlanma Yarışı”, Belleten Dergisi, S.156, Ankara 1975
• Çöker, Fahri, “Osmanlı Bahriyesinde İngiliz Islah Heyetleri”, Deniz Kuvvetleri Dergisi, Sayı: 541, Ankara 1988
• Kayabalı İsmail - Aslanoğlu, Cemeder, “Deniz Kuvvetleri”, Türk Kültürü, S.10, Ankara 1972
• Özcan, Besim, “Osmanlı Bahriyesinde Bir İngiliz Müşavir”, Askeri Tarih Bülteni, Ankara 1997
• Türkmen Zekeriya, “XIX. Yüzyıldaki Silahlanma Yarışında Osmanlı Devleti” Pax Otomana Studies in Memoriam Prof. Nejat Göyünç Harlem Ankara 2001
• Tanin Gazetesi (18 Kanun-i evvel 1326) (1 Ocak 1910)
• Tanin Gazetesi (1 Kanım-i sani 1326) (14 Ocak 1910)
• Tanin Gazetesi (9 Kanun-i sani 1326) (22 Ocak 1910)
• Tanin Gazetesi (18 Haziran 1326) (1 Temmuz 1910)
• Tanin Gazetesi (19 Temmuz 1326) (1 Ağustos 1910)
• Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, Dev.: 1, C:2, İç. Sen.:II, Ankara 1986
• Meclis-i Mebusan. Zabıt Cerideleri, Dev: I, C:3, İç. Sen:I Ankara 1982
• Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri, Dev: I, C:4, İç. Sen:II Ankara 1986
• Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri, Dev: I, C:4, İç. Sen:III Ankara 1986
• Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri, Dev: I, C:5, İç. Sen:I Ankara 1982
• Meclis-i Ayan Zabıt Ceridesi, Dev: I, C: II, İç.Sen: 2, (İKanun-i Sani 1325)
• Meclis-i Ayan Zabıt Ceridesi, C:II, Dev.: 1, İç. Sen.:2 (8 Kanun-i evvel 1326)
• Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, C.VI.,Devre 1, İç.Sen.:2 (2 Haziran 1326)
• Meclis-i Ayan Zabıt Ceridesi, C.:IV, Dev.:l, İç.Sen.:3, (30 Nisan 1327)
• Meclis-i Ayan Zabıt Ceridesi, C.:IV, Dev.:l, İç.Sen.:3, (19 Mayıs 1327)
• TBMM Zabıt Ceridesi, C.XVII, İ.:94, Dev:II, İç. Sen.:II Ankara 1976
• TBMM Zabıt Ceridesi, C.XX, İ.: 23, Dev:II, İç. Sen.:II, Ankara 1977
• B.C.A. Bakanlar Kurulu Kararı, 2.10.1340/ 18-011 ek no: 54 / 7.
• B.C.A. Bakanlar Kurulu Kararı,18/ 021/ 64 / 5.
• B.C.A. Bakanlar Kurulu Karan, 18/ 021 / 64 /6.
• BOA Mukavelat Defteri Defter No: 24, Sy. No: 131-134,16-19 Nisan 1330 (29 Nisan-2 Mayıs 1914).
• BOA Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Müdüriyeti, 45/40, lef. 1-2, 6 ve 11 Temmuz 1333 ( (6 ve 11 Temmuz).