By-Elections in the Ottoman Parliament, 1908-1912

Yıl 2012, Cilt: 28 Sayı: 82, 1 - 24, 01.03.2012

Kenan Olgun

Öz

The 1908 Assembly of Deputies (Meclis-i Mebusan), which opened on December 17th 1908 after the proclamation of the second Constitutional Monarchy, witnessed a colorful parliamentary life. While the things happened in this assembly created the first examples in terms of the democracy adventure of Turkey, the applications to be performed or the ongoing ones later served as a model for the Turkish Republic. Particulary the things that happened in the assembly after 1910 have the characteristics of setting an example for the following periods.

The Assembly of Deputies in the Ottoman State, which opened in 1908 after a long period of thirty years, had a solemn opening ceremony on December 17th. The opening ceremony was prepared days before by considering even the smallest details, and the ones who would attend the ceremony, the places where the invitees would stand and the marches to be sung were all determined. Many domestic and foreign viewers came to the opening ceremony to which Sultan Abdulhamid II also attended and due to the crowd, there were no vacancies left in the hotels and inns in Istanbul. Therefore, many mosques and schools were assigned to the visitors as places to stay. 230 deputies were present at the opening ceremony of the 1908 Assembly of Deputies, where 281 deputies were elected.

281 deputies were elected as members of the 1908-1912 Assembly of Deputies and about 324 different deputies took part in the Assembly during the four working periods. In this study, within the scope of the statistical information, we will lay emphasis on the 43 deputies that differed. Before proceeding to the by-elections, it would be beneficial to emphasize the election system in the Ottoman State and the working period of the Assembly of Deputies in this period in order to better understand the subject matter.

Anahtar Kelimeler

Selection, By-elections, Ottoman Parliament, deputy, 1908, II. Constitution

Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Ara Seçimler (1908-1912 Dönemi)

Öz

Çok renkli bir parlamento hayatına sahne olan 1908 Meclisi, 17 Aralık 1908 tarihinde görkemli bir törenle açılmıştır. 1908 Meclisinde yaşananlar Türkiye’nin demokrasi serüveni açısından ilkleri meydana getirirken, yapılan ya da yapılmak istenen uygulamalar daha sonra Türkiye Cumhuriyeti’ne de örnek teşkil etmiştir. İlk güvenoyu, ilk güvensizlik oyu, anayasa düzenlemeleri, hakimiyet-i milliye kavramının sıklıkla kullanılması bu dönemin belli başlı ilkleridir.

1908-1912 Meclis-i Mebusan’ına 281 milletvekili sayısı belirlenmiş, 4 dönem devam eden çalışma süresince bu sandalyelere farklı 324 milletvekili oturmuştur. Bu dönem içinde 44 sandalye boşalmış, bu sandalyelerden 43’ü için ara seçim yapılmıştır. Yapılan Ara seçimlerle sayıları 324’ü bulan bu mebusların nasıl, ne zaman, hangi usullerle ve ne kadar oy alarak seçildikleri bu çalışmanın konusudur. Bu dönemde yapılan 43 ara seçim istatistiki bilgiler ışığında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Seçim, Ara Seçim, Meclis-i Mebusan, Milletvekili, 1908, II. Meşrutiyet

Kaynakça

• a. Arşiv Belgeleri
• Dahiliye Nezareti Siyasi Evrak Kısmı (DH-SYS)
• Düstur 2, C.I.
• Meclis-i Vükela Mazbataları (MV)
• Meclis-i Mebusan 1. Devre-i İçtimaiye 4 Kanun-ı Evvel 1324-5 Kanun-ı Sani 1327, Matbaa-i Amire, Meclis-i Mebusan Baş Kitabeti tarafından tertip edilmiştir, 1 Mart 1328
• Meclis-i Mebusan Levayih ve Tekalif-i Kanuniye ve Encümen Mazbataları 1326-1327, Ankara, TBMM Yay., 1992
• Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri 1908-1912, 21 Cilt (MMZC)
• b. Kitap ve Makaleler
• Ahmad, Feroz, İttihat ve Terakki 1908-1914, (Çev. Nuran Yavuz), 2. Baskı, İstanbul 1986
• Armağan, Servet, “Memleketimizde İlk Parlamento Seçimleri” Kanun-i Esasinin 100. Yılı Armağan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., Ankara 1978
• Azman, Ayşe, “Türk Basınında Siyasi Bir Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın”, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1994
• Birinci, Ali, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İstanbul 1990
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, C.II, Kısım I, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1943
• Gençosman, Kemal Zeki, “1. Meşrutiyetten Günümüze 23 Seçim ve Siyasi Partiler”, Dünya, Sayı:10158 (18 Kasım 1980)
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Hüküm Gecesi, Ankara 1966
• Olgun, Kenan, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Seçim Kültürü (1840-1950)”, Sine-i Millet Sergisi Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Seçim (1840-1950), İstanbul 2008
• Olgun, Kenan, 1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusan’ının Faaliyetleri ve Demokrasi Tarihimizdeki Yeri, ATAM Yay., Ankara 2008
• Toprak, Zafer, “Hürriyet-Müsavat-Uhuvvet, Her Tarafta Bir Politika Tufanı Var”, Manastır’da İlan-ı Hürriyet 1908-1909, (Yay. Haz. Roni Margulies), İstanbul 1997
• Yalçın, Hüseyin Cahit, “Büyükler ve Sorumluluk”, Yakın Tarihimiz, C.II, Sayı 21 (19 Temmuz 1962)
• c. Gazeteler
• İkdam
• Meslek
• Tanin.