The Life and Career of a Turkish Statesman: Cevat Açıkalın

Yıl 2000, Cilt: 16 Sayı: 46, 205 - 223, 01.03.2000

Yücel Güçlü

Öz

Cevat Açıkalın (1901-1970) T.C. Dışişleri Bakanlığının iç ve dış teşkilatında 1922 ila 1961 yılları arasında çeşitli kademelerde başarıyla görev yapmış bir diplomattır. Açıkalın 1936'da Montrö Boğazlar Konferansına katılan Türk heyetinin genel sekreterliğini üstlenmiş ve 1938-1939'da Hatay Fevkalade Murahhaslığında bulunmuştur. Dışişleri hizmetinde yetenekleriyle temayüz etmiş ve bilgisi ve çalışkanlığıyla üst makamların takdirini kazanmıştır. Ayrıca, iki defa Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterliği ve Moskova, Londra ve Roma'da maharetle Büyükelçilik yapmıştır. Bu makamlarda zeka inceliği, hukuk muktesebatı ve müzakerecilik gücüyle Türkiye’ye değerli hizmetler ifa etmiştir. Açıkalın, 1961-1968 yıllan ar¬asında Kontenjan Senatörlüğü de yapmıştır. Adıgeçen, üstün meziyetleri ve seçkin kişiliğiyle sayılan ve sevilen bir devlet adamı idi.

Anahtar Kelimeler

Büyükelçi, Genel Sekreter, Senatör

Kaynakça

• Ali Fuat Ttirkgcldi, Görüp İşittiklerim (What I Saw and Heard), Ankara, 1987, pp.16, 21,28 and 112, Mehmet Tevfik Biren,II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları (Recollections of the Perİods of Abdülhamid U, Constİtutionalism and Armistice), İstanbul, 1993, vol.I, pp.16-17,32, 34,44-46,152,456,461 -462 and vol.11, pp.l22-127. Archİves of the Grand National Assembly of Turkey, Cıırriculum Vitae of Cevat Açıkahn: Member of Republican Senate appointed by the Prcsident, Personal File no. 174. (Hcnceforlh referred toas “C.V.C.A.”) Cumhuriyet, 26 May 1970. Feridun Cemal Erkin, Dışişlerinde 34 Yıl. Anılar-Yorumlar (34 Years İn the Ministıy of For¬eign Affairs. Recollections-Comments), vol.I, Ankara, 1987, p. 144. . C.V.C.A. Aîso Faik Reşit Unat (Ed.), İkinci Meşrutiyetin İlanı ve Otuzbir Mart Hadisesi: II, Abdiilhamid'in Son Mabeyn Başkatibi Ali Cevat Beyin Fezlekesi (Proclamatioıı of the Secoııd Con- stitııtionalism and the Incident of 31 March: Report of Ali Cevat Bey, tlıe Last First Secretary of Ab- diilhamid II), Ankara, 1985, pp.XJI and XV. Ibid. Also Lozan: 1922-1923 (Lausanne: 1922-1923), Publicatioıı of the Directorate General of Research and Policy Ptannİng, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Turkey, Ankara, i973, p.6 and Bilal Şimşir, Lozan Telgrafları: 1922-1923 (Telegrammes of Lausanne: 1922-1923), vol. I, An¬kara, 1990,p.104. Ibid. For Açıkalın's activities as Legal Advişer İn Kabul see Bilal Şimşir, Diplomatlarımız (Our Diplomals), Ankara, 1996, pp. 322-323. Ibid, See also Edward Weisband, Turkish Foreign Policy: 1943-1945. Small State Diplomacy and Great Powcr Polİtıcs, Prİnceton, 1973, p.55. Oğıız Gökmen, Bir Zamanlar Hariciye: Eski Bir Diplomatın Hatıraları I ( Önce Upon a Time Ministry of Foreign Affairs: Recolİcctiotıs of a Former Diplomat I ), İstanbul, 1999, p. 35.
• İ3C.V.C.A. Feridun Cemal Erkin, Tîirk-Sovyet İlişkileri ve Boğazlar Meselesi (Turco- Soviet Relatİons and the Çuestion of the Straits), Ankara, 1968, pp. 140-156. Ibid., p. 140, Ibid., pp.207-208. Weisband (1973), p. 54. Also MilliyeL,26 May 1970. Weisband (1973), pp. 35 and 55.
• 20Erkin (1987), pp,133-134, 136, 142 and 144-145. See also Hugh Knatciıbull-Hugesscn, Dip¬lomat in Peace and War,London, 1949 C.V.C.A. Erkin (1987), pp. 420,440,450,452 and 489. Kemal Girgin, Hariciye Tarihimiz (Our Hislory of the Ministry of Foreign Affairs), Ankara, 1994, p.138. Fahri Çöker, Türk Parlamento Tarihi: Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri (History of the Turkish Parliament: Curricuhım Vitae of the Members of Republican Senate), vol. I, Ankara, 1996,p.651. Nimet Arzık, Bitmeyen Kavga: İsmet İnönü (Unending Quarrel: İsmet İnönü), Ankara, 1966, p. 95. Zeki Kuneralp, Sadece Diplomat (Jııst Diplomat), İstanbul, 1981, pp. 31-32. ibid. Açykalyn and Massigli knew each other from their days at the Lausanne Peacc Cont'er- ence where, in facl, they had laid down the grounds for personal fricndship. Massigli (1964), p.79.