Öz
Afghanistan had been a key country during the great war for British cxis- tence in Asia with regard to defense of India as a neutral State. Since German and her ally Ottoman goverments tried to take Afghanistan into their alliance British govemment became anxious about aspects of these attempts. When a draft treaty between Germany and Afghanistan was discovered in addition to the loss of Russia as an ally following the Bolshevik Revolution in 1917, Britain’s concerns about Afghanistan grew. To keep the Amir of Afghanistan in their line the British policy-makers discussed and developed some policies which are the main subjects of this study.
Anahtar Kelimeler
Britain Afghanistan Turco-German mission German-Afghanistan Alliance 1917-1918
Kaynakça
- ATAŞE, Kls. 3610, Dos. 30, Fhr. 1.2. , Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.251. ATAŞE, Kls. 3610, Dos. 30, Fhr. 1.5. , Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.252. ATAŞE, Kls. 7, Dos. 37A, Fhr. 3, Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.254. ATAŞE, Kls. 3610, Dos. 30, Fhr. 1.25. ATAŞE, Kls. 17, Dos. 81, Fhr. 1,2.Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.275. OTAM, Ocak 1992, ss.271-284. FO 371/3296/8818,15 Ocak 1918, Sır Horace Rumbold’dan Dışişleri Bakanı Arthur Balfour’a 5 Ocak 1918 tarihli telgrafnâme. FO 371/3296/1919, 3 Ocak 1918, Rumbold’dan Dışişleri Bakanlığı’na, 29 Aralık 1917 tarihli telgraf. FO 371/3296/1919, 3 Ocak 1918, FO 371/3296/40572,5 Mart 1918,
- FO 371/3296/54690, 26 Mart 1918, Hindistan Bakanlığı Siyasî İstihbarat Dairesi’nden Dışişleri Bakanhğı’na 12 Şubat 1918 tarihli, Rus-Afgan sının başlıklı bir rapor. FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, Hindistan Bakanlığı’ndan Dışişleri Bakanlığı’na “Afga-nistan’da Durum” başlıklı notlar; not 72, FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 73.
- FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 75. Hindistan Bakanlığı’ndan Hindistan Valiliği’ne FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 76. Hindistan Valiliği’nden Hindistan Bakanlığı’na 1 Temmuz 1918 tarihli telgraf. FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 77. Hindistan Valiliği’nden Hindistan Bakanbğı’na 1 Temmuz 1918 tarihli telgraf. FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 82, 8 Temmuz 1918 tarihli Hindistan371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 81, Hindistan Bakanlığı’ndan Hindistan Valiliği’ne 5 Temmuz 1918 tarihlî telgraf. FO 371/3296/188833, 15 Kasım 1918, not 94, 8 Ağustos 1918 tarihlî Hindistan Valiliği’nden Hin-distan Bakanhğı’na telgraf
Öz
İngiliz emperyalizminin Asya’daki varlığının önemli bir halkasını oluşturan Afganistan’ın özellikle I. Dünya Savaşı sonlarında tarafsız, tampon devlet olarak önemi İngiltere için çok artmıştı. Hindistan’daki İngiliz İdaresi’nin evvela çok ciddiye almadığı, Almanya’nın müttefiki Osmanlı Devleti ile beraber Afganistan’a nufüz etme gayreti, Alman-Afgan ittifak antlaşmasının ortaya çıkması İle Delhi ve Londra’da büyük bir tedirginliğe sebep olmuştur. Bilhassa Rusya’nın Bolşevik ihtilâli neticesinde Britanya'nın Ortay Asya ve Kakasya’daki müttefiki olarak devreden çıkmasından sonra, İngiltere bölgedeki imparatorluk menfatlerini ciddî olarak tehdit altında hissetmiştir, İngiliz devlet adamlarının, Aganİstan’ı İngiltere’nin çizgisinde tutmak İçin kendilerini çaresiz hissettikleri belgelerden anlaşılmaktadır. Hindistan Valiliği, Afgan Emiri’ni küstürmemek için Alman-Afgan ittifakını gündeme getirmeyip bilakis ihtiyaçları konusunda İngiltere’nin yardımcı olacağı teklifini Emir’e yaparken, Londra’daki Hindistan ve Dışişleri Bakanlıkları Emir Habibullah’ın Aganistan’m kuzeyindeki toprakları işgal etmesini uygun görmüşlerdir.
Anahtar Kelimeler
İngiltere Afganistan Alman-Türk Heyeti Alman-Afgan ittifakı 1917- 1918
Kaynakça
- ATAŞE, Kls. 3610, Dos. 30, Fhr. 1.2. , Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.251. ATAŞE, Kls. 3610, Dos. 30, Fhr. 1.5. , Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.252. ATAŞE, Kls. 7, Dos. 37A, Fhr. 3, Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.254. ATAŞE, Kls. 3610, Dos. 30, Fhr. 1.25. ATAŞE, Kls. 17, Dos. 81, Fhr. 1,2.Kurtcephe - Balcıoğlu, aynı makale, s.275. OTAM, Ocak 1992, ss.271-284. FO 371/3296/8818,15 Ocak 1918, Sır Horace Rumbold’dan Dışişleri Bakanı Arthur Balfour’a 5 Ocak 1918 tarihli telgrafnâme. FO 371/3296/1919, 3 Ocak 1918, Rumbold’dan Dışişleri Bakanlığı’na, 29 Aralık 1917 tarihli telgraf. FO 371/3296/1919, 3 Ocak 1918, FO 371/3296/40572,5 Mart 1918,
- FO 371/3296/54690, 26 Mart 1918, Hindistan Bakanlığı Siyasî İstihbarat Dairesi’nden Dışişleri Bakanhğı’na 12 Şubat 1918 tarihli, Rus-Afgan sının başlıklı bir rapor. FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, Hindistan Bakanlığı’ndan Dışişleri Bakanlığı’na “Afga-nistan’da Durum” başlıklı notlar; not 72, FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 73.
- FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 75. Hindistan Bakanlığı’ndan Hindistan Valiliği’ne FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 76. Hindistan Valiliği’nden Hindistan Bakanlığı’na 1 Temmuz 1918 tarihli telgraf. FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 77. Hindistan Valiliği’nden Hindistan Bakanbğı’na 1 Temmuz 1918 tarihli telgraf. FO 371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 82, 8 Temmuz 1918 tarihli Hindistan371/3296/149169, 30 Ağustos 1918, not 81, Hindistan Bakanlığı’ndan Hindistan Valiliği’ne 5 Temmuz 1918 tarihlî telgraf. FO 371/3296/188833, 15 Kasım 1918, not 94, 8 Ağustos 1918 tarihlî Hindistan Valiliği’nden Hin-distan Bakanhğı’na telgraf
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Temmuz 2001 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2001 Cilt: 17 Sayı: 50 |
