Öz
I. Dünya Savaşı’ndan sonra Çukurova bölgesinin elde tutulmasını
sağlamak hususunda son derece stratejik bir öneme sahip olan Pozantı,
27 Aralık 1918’de “Verdün Kahramanı” olarak da bilinen Binbaşı
Mesnil komutasındaki güçlendirilmiş bir tabur vasıtasıyla işgal
edilmiştir. Milli Kuvvetlerin Adana’da teşkilatlanması sonrasında
bu derece stratejik öneme sahip olan bir yerin Fransız işgali altında
kalmasına izin verilmek istenmemiştir. Pozantı Kuşatması neticesinde
Binbaşı Mesnil, taburu ile Pozantı’yı terk etmek zorunda kalmıştır.
Milli Kuvvetlerin Karboğazı’nda kurdukları pusu neticesinde 200’ün
üzerinde kayıp veren Fransız taburu 23 subay ve 650 eri ile teslim
olmak zorunda kalmıştır.
Milli Mücadele tarihimizde 40 kişilik bir kuvvetle elde edilen
bu zafer, Cumhuriyet döneminde Yeni Adana Gazetesi imtiyaz sahibi
Ahmet Remzi Bey (Yüreğir) ile Türk Sözü Gazetesi imtiyaz sahibi
Ferid Celal Bey’i (Güven) karşı karşıya getirmiştir. Farklı konularda
daha öncesinde de karşılıklı suçlamaların yöneltildiği bu iki gazeteden
Türk Sözü Gazetesi’nin “Menil Taburunun Bayrağı” başlıklı haberi
ile esir Fransız tabur bayrağının Ahmet Remzi Bey tarafından
Fransızlara satıldığı iddiası konuyu bambaşka bir boyuta taşımıştır.
Bahsi geçen iddianın amacı halk nazarında Ahmet Remzi Bey’i
itibarsızlaştırmaktır. Tartışmalar halkın ilgisini çekmiş, siyasetçiler
ve halk uzun süre Tabur Bayrağı meselesi ile meşgul olmuş ve sorun
mahkemeye taşınmıştır. 13 Temmuz 1930 tarihli bir haber ile başlayan
Tabur Bayrağı tartışması 15 Ocak 1932’de Adana Asliye Ceza
Mahkemesi’nin kararına kadar devam etmiştir.
Bu çalışmada iki gazete arasındaki iddiaların ve suçlamaların
tamamının incelenmesi yerine sadece Fransız Tabur Bayrağı’nın
akıbeti ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada, birincil kaynak
olarak; Türk Sözü ve Yeni Adana Gazeteleri ile olayın şahitleri
içerisinde yer alan şahısların anılarından istifade edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Remzi Bey (Yüreğir) Ferid Celal (Güven) Yeni Adana Gazetesi Türk Sözü Gazetesi Mesnil Taburu
Kaynakça
- Arıkoğlu, Damar, Hatıralarım, Tan Gazetesi ve Matbaası, İstanbul, 1961.
- Ayhan, Yusuf, Mustafa Kemal’in Pozantı Kongresi ve Adana’nın Kurtuluşu, İpek Matbaası, Adana 1963.
- Çelik, Kemal, Milli Mücadele’de Adana ve Havalisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1999.
- Ener, Kasım, Çukurova’nın İşgali ve Kurtuluş Savaşı, Berksoy Matbaası, İstanbul 1963.
- Hatipoğlu, Süleyman, Orta Toros Geçitlerinde Türk-Fransız Mücadelesi (1915-1921), Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, Antakya 1999.
- İdem, Tekin, Adana Vilayeti Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Reisi Ahmet Remzi (Yüreğir) Bey, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay 2004.
- İslam, İbrahim, Milli Mücadele’de Yeni Adana Gazetesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum 1995.
- Kuvayı Milliye Komutanı Tekelioğlu Sinan Bey’in Günlüğü, Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara 2012.
- Tansel, Selahattin, Mondrost’tan Mudanya’ya Kadar, C III, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
- Tevfik, İsmail, Adana Vilayet Matbuatı, Hariciye Matbaası, İstanbul 1932.
- Toprak, Berna, Harf Devrimine Kadar Adana Türk Sözü Gazetesi (1927-1928), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa 2018.
- Toros, Taha, Kurtuluş Savaşı’nda Çukurova, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
- Türk İstiklal Harbi Güney Cephesi, C IV, Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara 2009.
- Öztoprak, İzzet, “Adana ve Çevresinde Müdafaa-i Hukuk Çalışmaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C VIII, S 22, Kasım 1991, s. 117-139.
- İdem, Tekin, “Ahmet Remzi Yüreğir’in Hayatı ve 8. Yasama Dönemi Meclis Faaliyetleri”, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 8, S XXII, Haziran 2015, s. 323-351.
Öz
Pozantı, which had a very strategic importance in ensuring the
holding of the Çukurova region after World War I, was occupied by
a fortified battalion commanded by Major Mesnil, also known as the
“Hero of the Verdün” on December 27, 1918. After the organization
of the National Forces in Adana, it was not desired to allow a place of
such strategic importance to remain under French occupation. As a
result of the siege of Pozantı, Major Mesnil had to leave Pozantı with
his battalion. The French battalion, which had lost over 200 people
as a result of the ambush established in the Karbogaz by the National
Forces, had to be surrendered with 23 officers and 650 soldiers.
This victory, which was achieved with a force of 40 people in the
history of National Struggle, confronted Ahmet Remzi Bey (Yüreğir),
the owner of the New Adana Newspaper in the Republican period and
Ferid Celal Bey, the owner of the Turkish Word Newspaper. The article
titled “Flag of Mesnil Battalion” in the Turkish Word Newspaper,
one of these two newspapers, which were directed against mutual
accusations in different subjects and the claim that a French battalion
flag was sold to the French by Ahmet Remzi Bey, brought the issue
to a different dimension. The aim of this claim is to discredit Ahmet
Remzi Bey in the public eye. The discussions attracted the attention
of the public, politicians and the people were busy with the Battalion
Flag issue for a long time and the problem was brought to court. the
Battalion Flag discussion, which started with news dated 13 July 1930,
continued until 15 January 1932, when the Adana Criminal Court of
First Instance decided.
In this study, instead of examining all the allegations and
accusations between two newspapers, only the fate of the French
Battalion Flag was tried to be revealed. In the study, as the primary
source, the Turkish Word and the New Adana Newspapers and the
memoirs of the persons who took part in the witnesses of the incident
were utilized.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Remzi Bey (Yüreğir) Ferid Celal (Güven) New Adana Newspaper Turkish Word Newspaper Mesnil Battalion
Kaynakça
- Arıkoğlu, Damar, Hatıralarım, Tan Gazetesi ve Matbaası, İstanbul, 1961.
- Ayhan, Yusuf, Mustafa Kemal’in Pozantı Kongresi ve Adana’nın Kurtuluşu, İpek Matbaası, Adana 1963.
- Çelik, Kemal, Milli Mücadele’de Adana ve Havalisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1999.
- Ener, Kasım, Çukurova’nın İşgali ve Kurtuluş Savaşı, Berksoy Matbaası, İstanbul 1963.
- Hatipoğlu, Süleyman, Orta Toros Geçitlerinde Türk-Fransız Mücadelesi (1915-1921), Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, Antakya 1999.
- İdem, Tekin, Adana Vilayeti Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Reisi Ahmet Remzi (Yüreğir) Bey, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay 2004.
- İslam, İbrahim, Milli Mücadele’de Yeni Adana Gazetesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum 1995.
- Kuvayı Milliye Komutanı Tekelioğlu Sinan Bey’in Günlüğü, Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara 2012.
- Tansel, Selahattin, Mondrost’tan Mudanya’ya Kadar, C III, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
- Tevfik, İsmail, Adana Vilayet Matbuatı, Hariciye Matbaası, İstanbul 1932.
- Toprak, Berna, Harf Devrimine Kadar Adana Türk Sözü Gazetesi (1927-1928), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa 2018.
- Toros, Taha, Kurtuluş Savaşı’nda Çukurova, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
- Türk İstiklal Harbi Güney Cephesi, C IV, Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara 2009.
- Öztoprak, İzzet, “Adana ve Çevresinde Müdafaa-i Hukuk Çalışmaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C VIII, S 22, Kasım 1991, s. 117-139.
- İdem, Tekin, “Ahmet Remzi Yüreğir’in Hayatı ve 8. Yasama Dönemi Meclis Faaliyetleri”, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 8, S XXII, Haziran 2015, s. 323-351.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Kasım 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: XXXVI Sayı: 102 |
