Türki̇ye Büyük Mi̇llet Mecli̇si̇ Bi̇ri̇nci̇ Dönemi̇nde Maari̇fçi̇ler

Yıl 1998, Cilt: 14 Sayı: 42, 871 - 887, 01.05.1998

Yaşar Özüçetin

Öz

Türkler, tarih sürecinde devamlı bağımsız devletler kurmuşlar, her zaman hür olarak yaşamışlar, yıkılışlarında etkin olan unsur ise çeşitli vasıtalarla devlet otoritesinin zaafa uğratılması olmuştur. Bu süreçte Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyetine geçiş, Türk Milletinin bağımsız olarak yaşama isteğinin hayata geçirilmesi ve tekrarlanmasıdır. Batı emperyalizmine ve sömürgeciliğine karşı, Türk Milleti nihaî zaferle biten mücadeleyi kendi Meclisi ile beraber vermiştir. Gerçek anlamda olmasa da tarihimizde ilk parlamento, 1876 da Kanun-î Esasiye dayanmakta ise de 1800'lü yılların başlarından itibaren Osmanlı İmparatorluğu içindeki değişik etnik grupların mutlak otorite karşısında hak ve hürriyetlerle ilgili konuştukları bilinmektedir.

Anahtar Kelimeler

TBMM, Maarifçiler, Maarif

Kaynakça

• Ezherli, İhsan, Türkiye Büyük Millet Meclisi (1920-1992) ve Osmanlı Meclisi Mebusanı (1877-1920), TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yay. No.54, s.l.
• Sander, Oral, Siyasî Tarih, Ankara, 1983.
• Berkes, Niyazi, Türkiye'de Çağdaşlaşma, İstanbul 1978.
• Türk Parlamento Tarihi, Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem 1919-1923, I. cilt. Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yay., s.III.
• Küçük, Cevdet, Osmanlı İmparatorluğunda Millet sistemi ve Tanzimat, Mustafa Reşit Paşa ve Dönemi semineri Bildirileri, Ankara 13-14 Mart 1985, Ankara 1987 s. 147-148.
• Yavuz, Ünsal, Atatürk, İmparatorluktan Millî Devlete, Ankara 1990.
• İnan, Afet, Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Ankara, 1973.
• Eroğlu, Hamza, Milli Egemenlik İlkesi ve Anayasalarımız, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c. sayı 1, Kasım 1984, 137-163.
• Eroğlu, Hamza, Atatürk ve Cumhuriyet, Ankara, 1989.
• Devletimizi Kuranlar, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi 65. yıl, Ajans-Türk matbaacılık sanayii, s. VI.
• Ağaoğlu, Samet, Kuvay-ı Milliye Ruhu, I. Büyük Millet Meclisi, III. Baskı İstanbul, 1975.
• Feyzioğlu, Turhan, Türk Milli Mücadelesinin ve Atatürkçülüğün Temel İlkelerinden biri olarak Millet Egemenliği, Ankara, 1988.
• Baydar, Mustafa, Atatürk'le Konuşmalar, İstanbul, 1960.
• Türk Parlamento Tarihi Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem 1919-1923, III. cilt, I.Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, Millet Meclisi Vakfı Yay. No. 6. s. 78.
• T.B.M.M. Arşivi, TBMM Azasının Tercüme-i hal Kağıdı Örneği, Sicil No. 17.