Cafer Tayyar Paşa

Yıl 1999, Cilt: 15 Sayı: 44, 529 - 545, 01.07.2021

Zülal Keleş

Öz

Balkan ve Birinci Dünya Savaşlarında önemli görevler üstlenen ve Milli Mücadele Dönemİ'nin "Trakya Milli Kumandanı" olan Cafer Tayyar Paşa, 1877'de Kosova Vilayeti'ne bağlı olan Priştine Sancağı'nda doğdu, "Çolakoğullan" lakabıyla tanınan Anadolu kökenli bir ailedendir.
Babası Emin Efendi, gönüllü olarak Osmanlı Ordusuna katıldı, Genç yaşında Süvari Yüzbaşısı rütbesine terfi etti. Alay komutanı olarak katıldığı 1877-78 Türk Rus Savaşı’nda Plevne'de şehit oldu. Babası'nın şehit düştüğü sırada dünyaya gelen Cafer Tayyar Paşa, 10 yaşındayken Annesini de kaybetti.

Anahtar Kelimeler

Biyografi, Cafer Tayyar Paşa, TBMM

Kaynakça

• T.C. Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklal Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Ankara 1972.
• Okyar, Ali Fethi, Üç Devirde Bir Adam (yayına Hazırlayan Cemal Kutay) İstanbul 1980, s.6. Fethi Tevetoğlu "Ali Fethi Okyar’ın Günlük Hatıraları" TTK Belgeler Dergisi, Ankara,1988.
• T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İrade Taltıfat 41, 19 Şevval 1323/1078; C.T. Paşa, a.g.h„ s.l.
• C. Tayyar Paşa,s.3. Kazım Karabekir, İttihat ve Terakki Cemiyeti, (Yayına Hazırlayan Cemal Kutay), İstanbul, 1982, s.210 Eric Jan Zürcher, Milli Mücadele'de İttihatçılık Çeviren Nüzhet Salihoğlu, İstanbul, 1987, s. 180.
• Keleş, Zülal, Cafer Tayyar (Eğilmez) Paşa, Yayınlanmamış Doktora Tezi, A.Ü. Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1993.
• Bayur, Yusuf Hikmet,Türk İnkılabı Tarihi (3.t Baskı) Cilt:I, Kısım 2, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1983, s.213. Ali Fuat Türkgeldi, Görüp İşittiklerim, Ankara, 1984.
• Külçe, Süleyman, Osmanlı Tarihinde Arnavutluk, İzmir 1944, s.365-369, M. Basri, Arnavutluk ve Buhrani Osmani, 1329.
• Paşa, Cafer Tayyar, İpek Dosyası Belgeleri, s, 15. Y. Hikmet Bayur, Cilt:II.
• Cafer Tayyar Paşa, İpek Dosyası, s.105-108.
• T.C. Genelkurmay Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Osmanlı Devri Balkan Harbi (1912-1913) Edirne Kalesi Etrafındaki Muharebeler, Kısım 3, Ankara 1980.
• Genelkurmay Başkanlığı, Askeri Tarih ve Stratejik E. Dairesi Başkanlığı Arşivi (ATAŞE Arş), 4/9556, Klasör (KI) 711, Dosya (D), 11, Fihrist (F), 16.
• T.C. Genelkurmay Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Osmanlı Devri, I. Dünya Harbinde Türk Harbi C.V.3. Kitap Çanakkale Harekatı (Haziran 1915-Ocak 1916), Ankara 1980, s. 164, 619.
• Genel kurmay Başkanlığı, T.S.K.T, Çanakkale Harekatı, s.171.
• T.C. Genelkurmay Başkanlığı, I. Dünya Harbînde Türk Harbi, II. Cilt, 2. Kısım Kafkas Cephesi 1916-1918, Ankara 1978, s.l 19-135.
• Kazım Karabekir, İstiklal Harbimizin Esasları, İstanbul 1951, s.24.
• Tansel, Selahattin,Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, Cilt :l, Ankara 1973.
• Bıyıkoğlu, Tevfik, Trakya'da Milli Mücadele, Cilt:I, Ankara 1965.
• Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, İstanbul 1981, Cilt:III.
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dolap 1, Kutu 7-3, Dosya 19, F.17-1.
• Kandemir, Ferudun, Hatıraları ve Söyleyemedikleriyle Rauf Orbay, İstanbul 1960.
• Demirbaş, "Musul Kerkük Sorunu ve Mİsak-ı müli" Güneş Gazetesi 29 Kasım 1990
• Nuri,Mehmet, "Musul Meselesi, Chamberlain’in Beyanatı ve Nasturi Manevrası'", Hakimiyet-i Milliye 20.03.1925, s.2: Halli, Reşat ,Türkiye Cumhuriyeti’nde ayaklanmalar, 1924-1938, Ankara 1972, s.22.
• Nutuk, Cilt:II, s.857-859: Cumhurbaşkanlığı Arş, Dolap 5, Kutu 47/1, D.61, F.12.
• Paşa,Cafer Tayyar, Notlarından: Kılıç Alî, İstiklal Mahkemeleri Hatıraları, İstanbul 1997.
• Cebesoy, Ali Fuat ,Siyasi Hatıralar, İstanbul 1960, s. 163: Ali Fethi Okyar, s.531.
• Ali, Kılıç, s.74: Azmi Nihat Erman, İzmir Suikastı ve İstiklal Mahkemeleri, İstanbul 1971, s.126-127: A. Fuat Cebesoy, Cilt:II, s.201-029.
• Gn. Kur. Bşk., Komutanların Biyografileri, s. 130.