Lâiklik ve Türk Hukuk Devrimi

Yıl 1996, Cilt: 12 Sayı: 35, 503 - 526, 01.07.1996

Zeki Hafızoğulları

Öz

Lâiklik, dilimize latin kökenli dillerden girmiştir. İtalyancada "laicismo" "laico" kökeninden gelmektedir. "Laico", son dönem latincede "laicus", Yunancada "laicos" kökeninden gelmekte, "kutsal şeylere yabancısı olan", "kutsal şeyleri saymayan", "dinsiz halk" anlamında kullanılmakta ve "halk" anlamına gelen "laos" kelimesinden türetilmiş bulunmaktadır. Bugün, günlük dilde, lâik (laico), isim veya sıfat olarak, ruhban sınıfından, "papaz sınıfından" olmamak, "kilise (din) otoritesine (egemenliğine) ilgisiz kalmak" veya "dinden bağımsız bir dünya görüşüne sahip olmak" anlamlarına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Laiklik, Hukuk, Hukuk Devrimi, Türkiye

Kaynakça

• Hafızoğulları, Zeki, Türk Hukuk Devrimi ve Lâiklik, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C IV, S 12, 1988.
• Mosca, Storia delle dottrine politiche, Bari, 1966.
• Arsal, Teokratik Devlet ve Lâik Devlet, Tanzimat, I. Yüzüncüyildönümü Münasebetiyle, İstanbul 1940.
• Mumcu, Tarih Açısından Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, İstanbul 1981.
• Okandan, Umumi Amme Hukuku, İstanbul 1976.
• Memiş, "Milli Hakimiyet" Kavramının Pozitif Belgelere Girme Sürecinden İzlenimler, Argumentum, C I, S 7, 1991.
• Tanilli, Türk Anayasaları, İstanbul 1980.
• Ör., Daver, Türkiye Cumhuriyetinde Laiklik, Ankara 1955.
• Başgil, Ali Fuat, Din ve Laiklik, İstanbul 1962.
• Özek, Türkiye'de Laiklik, İstanbul 1962.
• Üçok, B., Atatürk'ün İzinde Bir Arpa Boyu, Ankara 1985.
• Taplamacıoğlu, Din Sosyolojisi, Ankara 1983.
• Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Ankara 1986.
• Yayla, Anayasa Hukuku Ders Notları, İstanbul 1985.
• Erem, Türk Ceza Hukuku II, Hususi Hükümler, Ankara 1965.
• Hafızoğulları, Zeki, Laiklik ve TCK.'nın 163. maddesi, SBFD, Ankara, C XLII, 1987.
• Perassi, Introduzione aile scienze giuridiche, Padova 1967
• Bobbio, Teoria della norma giuridica, Torino 1958.
• Hafızoğulları, Zeki, Ceza Normu, Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni, Ankara 1987.
• Del Vecchio, Lezioni di filosofia del diritto, Roma 1936.
• Akbay, Umumi Amme Hukuku Dersleri, Ankara 1961.
• Rocco, L'Oggetto del reato e della tutela giuridica penale, (öpere giuridiche, Vol. I), Roma 1932.
• Grisafullu, Lezioni di diritto costituzionale, I, Anno academico, 196/61, Padova 1962.
• Bobbio, Teoria della Scienza giuridica, Torino 1958.
• Kelsen, Nedenselllik ve İsnadiyet, çev. Zeki Hafızoğulları, AÜHFD, C XXXV, S 1-4 1978.
• ID Teoria Generale della norme, Torino 1985.
• Wittgensteîn, Tractatus, Logico Pfilosophicus, çev. O. Aruoba, BFS, İstanbul 1985.
• Kelsen, Lineamenti di dottrina pura del diritto, Trad, R. Treves, Torino 1952.
• Bayet, Dine Karşı Düşüncenin Tarihi, çev. C. Süreyya, Varlık Yayınevi, İstanbul 1970.
• Çağatay, Laiklik ve Din İlişkileri, Atatürk Araştırma Dergisi, S 12, 1988.
• Beccaria, Suçlar ve Cezalar, Çev. Dr. Muhittin Göklü, İnkılâp ve Aka Kitapevleri, İstanbul.
• Hafızoğulları, Zeki, Laiklik, ID, Türk Hukuk Devrimi.
• Searpelli, Cos'e il positivisme giuridico, Milano 1965.
• Bobbio, Giusnaturalismo e pozitivism giuridice, Milano 1972.
• Rocco, il prob- lema e il metodo della scienza del diritto penale, Riv. dİ dir. e proc. pen., 1910.
• Hafızoğullan, Zeki, Hukuk ve Hukuk Biliminin Konusu ve Sınırlan Sorunu, HFD, S 1-4.
• Kelsen, Teoria Generale, Cap. C LIX, S 1.
• Bobbio, ”Sul Principio dilegittimita", In Studi İn memoria di Antonio Falchi, Milano 1964.
• Ruffia, Diritto Costİtuzİonale, Vol. I, Napoli 1949.
• Pannain, Manuale di diritto penale, II, Torino 1957.
• Virga, Diritto costîtuzionale, Milano 1967.
• Yayla, Anayasa Hukuku Ders Notlan, İstanbul 1985.
• Senteza n. 203, Anno 1989, Repubblİca İtaliana in nome del popolo Italiano, La Corte Costituzionale.
• Velidedeoğlu, Kişiler Lâik Olamaz Devlet Laiktir, Cumhuriyet, 17 Mart 1971.
• Thon, Norma giuridica e diritto soggettivo, Trad. deli, A. Levi, Padova 1951.
• Maggiore, Diritto penale, I, PG., Bologna 1955.
• Bettiol, Diritto penale, PG., Padova 1978.
• Antolisei, Manuale di diritto penale, PG., Milano 1980.
• Bobbio, Teoria della scienza giuridica, Torino 1950
• Antolisei, Manuale di diritto penale, PS., II, Milano 1966.
• Edis, Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Ankara 1979.
• Rousseau, Toplum Sözleşmesi, Can Yayınlan, 1969.
• Îçel, Yenisey, Ceza Kanunları, İstanbul 1989.
• Lütem, Yeni Anayasalar, I. bs, Ankara 1953.
• Ruggero, Storia della filosofia, Bari 1968.
• Esas Teşkilât Kanunları, çev. E. Menemencioğlu, C II.
• Bobbio - Pierandrei, Introduzione alla costituzione, Bari 1985.
• Brelich, Introduzione alla storia delle religionİ, Parte prima, Anno Accademico, 1961-62, Edizioni delle Ateneo, Roma 1963.
• D'Eril - Mandelli - Corrieri, II, Fiume della storia, Vol. I., Mondadori, 1967.
• Del Vecchio, Hukuk Felsefesi Dersleri, Çev. S. Erman, İstanbul 1952.
• La Tutela della Liberta di religione, ordinamento internazionale e normative con- fessionali, a cura dİ Silvio Ferrari e Tulio Scovazzi, Padova 1988.
• Hafızoğulları, Zeki, TCK'nun 141, 142 ve 163. Maddeleri Üzerine Düşünceler, G.U. Gazi Eğitim Fak. Der., C VI, S 1.
• Dareste, R. F., Esas Teşkilat Kanunları, Hukuk İlmîni Yayma Kurumu, Çev. Menemencioğlu, C III.
• Marx-Engels, Öpere Scielte, a cura di Luciona Gruppi, Editori Rıunİtİ, Roma 1964.
• Marx-Engels, Şeritti Sull' arte, a cura di Carlo Salinavİ, Bari 1967.
• Marx-Engels, La Concezione materialistica della storla, Editori Riunîtİ, Roma, 1966.
• King, II Concetto di ideologla della pedegogia comunista, In. Educazİone nei paesi co- munisti, a cura di E. King, Firenze 1968
• Hafızoğullan, Zeki, Türk Ceza Hukukunun Esasları, Pazar Ekonomisinin Oluşması ve işlemesinde Önemi, A. Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1994.
• İnan, Afet, İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat - 4 Mart, 1923, Türk Tarih Kurumu, 1982.
• Dönmezer, Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, GK., I, İstanbul 1973.
• Esin, Danıştay da Açılacak Tazminat Davaları, İkinci Kitap: Esas, Ankara 1973.