Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Çalışmaları Bağlamında Rusya Arşivleri Üzerine Kısa Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Sayı: Özel Sayı, 385 - 400, 17.08.2024

Cumhur Kaygusuz

https://doi.org/10.33419/aamd.1534332

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmaları için ilk kaynak niteliğini haiz
pek çok belgeyi ihtiva eden Rusya arşivlerinden etkin ve verimli bir
şekilde istifade edebilmek için oldukça sıkı ve disiplinli bir çalışma
rejiminde faaliyet gösteren mevzubahis kurumlar hakkında önceden bilgi
sahibi olmak önem arz etmektedir. Bu bağlamda, Moskova bölgesinde
bulunan ve her yıl binlerce yerli ve yabancı araştırmacıya hizmet
veren Rusya Devlet Ekonomi Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy
Arhiv Ekonomiki) RGAE - РГАЭ, Rusya Federasyonu Devlet Arşivi
(Gosudarstvennıy Arhiv Rossiyskoy Federatsii) GARF - ГАРФ, Rusya
Devlet Sosyal ve Siyasi Tarih Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy
Arhiv Sotsialno-Politiçeskoy İstorii) RGASPİ - РГАСПИ, Rusya Devlet
Askerî Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Voyennıy Arhiv) RGVA –
РГВА ve Rusya Devlet Film ve Fotoğraf Belgeleri Arşivi (Rossiyskiy
Gosudarstvennıy Arhiv Kinofotodokumentov) RGAKFD - РГАКФД
işbu çalışmamızda ele alınmıştır. İlgili kurumların sahip oldukları
fonlar, belge koleksiyonlarının nitelikleri, okuma salonlarından istifade
edebilmek için gerekli dokümanlar ve çalışma saatleri gibi mühim
detayların, özellikle Rusya’da ikamet etmeyen ve zaman sınırlaması
bulunan araştırmacılara fayda sağlaması amaçlanmaktadır. Yine söz
konusu arşivlerin okuma salonlarında gerçekleştirilecek çalışmaların
verimliliğini arttırmak maksadıyla, çevrim içi olarak kullanılabilecek
bazı hizmetlere ilişkin linklere de çalışmanın muhteviyatında yer
verilmiştir. Bilhassa RSFSC ve SSCB Dış Ticaret Komiserlikleri,
Bakanlıkları ve SSCB Devlet Bilim ve Teknoloji Komitesi fonlarında
yer alan belgeler, Sovyetler Birliği’nin diğer ülkelerle gerçekleştirdiği
karşılıklı ticaretin ve bilim-teknik alanında yürüttüğü iş birliğinin
gelişimini ve değişimini ortaya koymaları sebebiyle dikkat çekmekte
ve özellikle Atatürk döneminde ve Stalin sonrası dönemde realize
edilen Türk-Sovyet iktisadi iş birliği süreçlerini farklı bir bakış açısıyla
değerlendirmeye olanak tanımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rusya Arşivleri, Moskova, RGAE, GARF, RGASPİ, RGVA

Kaynakça

• Путеводитель. Российский государственный архив экономики. Том 1: Краткий справочник фондов. Cост. С.В. Прасолова, А.А. Прокопович, М.С. Черкасова, Е.В. Дерусова и др. Ред. С.В. Прасолова, А.К. Соколов, Е.А. Тюрина, Уильям Чейз, Джефри Бурц. М.: Благовест, 1994. 679 c.
• Путеводитель. Фонды Государственного архива Российской Федерации по истории СССР. Том 3. С.В. Мироненко. Москва: Редакциэнно- издательский отдел федеральных архивов, 1997. 792 c.
• http://rgae.ru/deyatelnost/uslugi/chitalnyi-zal.shtml/e-zakaz-del-chit-zal. shtml
• Российский центр хранения и изучения документов новейшей истории: путеводитель по фондам и коллекциям личного происхождения. Вып. 2. Москва: 1996. 405 с.
• Фонды Российского государственного военно-исторического архива: краткий справочник. Москва: РОССПЭН, 2001. 638 с.
• Российский государственный архив фонодокументов. Очерк-путеводитель. Часть 2. Москва: 2019. 326 c.